خلاصه مباحث کتاب شهرسازی معاصر از نخستین سرچشمه ها تا منشور آتن

--- خواستگاه شهرسازی معاصر

برای تشخیص اینکه شهرسازی معاصر و مدرن مربوط به چه زمانی است و سرآغاز آن چه زمانی می باشد نظریات متفاوتی موجود است .

1. اگر در این زمینه از لوکوربوزیه تبعیت کنیم وی شهرسازی معاصر را پایان قرن 17 میلادی می داند. و لویی چهاردهم را اولین شهرساز معاصر می داند.

2. اگر از در این زمینه از نظریات زیگفریدگیدیون تبعیت کنیم وی آعاز شهرسازی معاصر را قرن 16 یعنی دوره پاپی سیکتوس را می داند و وی را اولین شهرساز معاصر معرفی می کند.

3. اگر از برونوروی تبعیت کنیم وی آعاز شهرسازی معاصر را پایان قرن 15 معرفی می کند و وی بیاجوروزی را اواین شهرساز معرفی می کند.

4. و در آخر سر اگر از زیدلر تبعیت کنیم وی نظریه زیبا را ارائه می دهد و می گوید : خانه سازی در حومه ها در معماری معاصر که باعث جدای فرد از همسایه اش می شود از بسیاری جهات نوعی ترجمه متجلی از خانه های بشر اولیه است که در غار زندگی می کردند و می توان با توجه به نظر وی خاستگاه شهرسازی معاصر را در عصر حجر جستجو کرد.

* در نهایت با توجه به مطالب بالا چون در آن زمانها شهری وجود نداشته است پس خاستگاه شهرسازی معاصر را باید در دوره های بعدی جستجو کرد. با توجه به اتفاقاتی که در قرن 18 افتاد و تغیر و تحولاتی که صورت گرفت می توان چنین بیان کرد که شهرسازی معاصر زاده انقلاب صنعتی در نیمه دوم قرن هجدهم دانست.

*** نکات مهم : + بنیاد جرج در انگلیس در سال 1929 تاسیس شد. + موسسه ی آلمانی اصلاح اراضی در سال 1898 تاسیس شد. + در سال 1900 اولین بخش متروی پاریس افتتاح شد. + نخستین تراموای برقی در سال 1880 افتتاح شد. + نخستین راه آهن در سال 1830 افتتاح شد. + اولین نشریه ی زبان انگلیسی شهرسازی در سال 1910 به نام the town planning reviw) ) بود. + انجمن فرانسوی معماران شهرساز در سال 1910 تاسیس شد. +در سال 1913 انجمن بین المللی باغشهر و شهرسازان در لندن تاسیس شد. که امروزه به نام فدراسیون بین المللی مسکن و شهرسازی فعالیت می کند.

---------------------------------------------------

فصل 1

سوریاماتا و نظریه ی شهر خطی وی ( اهل اسپانیا 1920 – 1844 )

از افتخارات وی ارائه اصطلاحاتی در اختراع تلفن و همچنین راه اندازی تراموای اسبی در در سال 1875 در مادرید می باشد. وی نظریه شهر خطی خود را در سال 1882 منتشر کرد. مهمترین عاملی که باعث شد وی به مسائل شهری و ارائه طرح خود بپردازد از همه مهمتر مسئله ترافیک بود.

نظریه ی شهر خطی سوریاماتا: شهر آینده شهری است که که فقط یک خیابان دارد به عرض 500 متر و با طولی نامحدود دارد شهرهای خطی مجموعه در ارتباط با هم هستند که تشکیل اضلاع مثلث را می دهند که شهرهای نقطه ای در رأس مثلث قرار دارند و شهرهای خطی روی اضلاع مثلث قرار دارند. و در داخل مساحت مثلث ها مناطق صنعتی و کشاورزی قرار دارند که این مثلث ها تمام مناطق روستایی را می پوشانند . در این طرح ستون فقرات شهر خیابانی است با عرض حداقل 40 متر که در وسط آن مسیر حرکت راه آهن و قطار پیش بینی شده است و خانه های مسکونی به اشکال مستطیل و ذوزنقه می باشد که حداکثر 5/1 سطح زمین را اشغال می کنند و خانه ها به صورت تک واحدی هستند و دارای حیاط کوچک می باشند که صف خانه های مسکونی به وسیله خیابان های فرعی قطع می شود. مهمترین اصل برای اجرای طرح مسئله طرح تقسیم عادلانه زمین است که خود یکی از مشکلات طرح می باشد. اولین شهر با طرح خطی که قرار بود سوریاماتا طراحی و اجرا کند شهر خطی پیرامون مادرید بود که قسمتی از آن اجرا شد به طول 5.2 کیلومتر بود . طرح اولیه ارائه شده سوریاماتا به صورت کمربندی دور شهر بود که بعدا وی طرح خود را تعدیل کرد و آن را به صورت شعاعی در امتداد خط راه آهن شهری امتداد می یابد طرح نمود پیشنهاد کرد. بعد از وی در سال 1919 شخصی بنام گنزاس در نمایشگاه باسازی بروکسل یک شهر خطی بلژیکی را ارائه کرد که به مراتب جا افتاده تر از طرح سوریا ماتا بود که در این طرح خیابان اصلی چند برابر طرح سوریا بود و شهر به مناطق مختلف با مقاصد مختلف تقسیم شد که دارای 5 خیابان موازی و یک مرکز کاملا مشخص بود.

_____________________________________________________________

فصل 2

ابنزرهاوارد انگلیسی و نظریه ی باغشهر وی ( یک منشی ساده بود.)

از طرفداران وی می توان به لویس مامفرد و لویدرادوین اشاره کرد. اما از مخالفان وی می توان به لوکوربوزیه نام برد که در مخالفت از وی چنین می گوید: رشد و گسترش شهرها بر مبنای نظریه ی باغشهرها باعث اتلاف وقت ساکنان و هدر رفتن زمینهای شهری می شود و طرح باغشهر باعث ایجاد یک روحیه ی ضد اجتماعی می شود. همچنین ادواردکاتر در باره نظریه باغشهر چنین می گوید که هاوارد در طرح نظریه ی خود به مسئله احیا و اصلاح بافت مرکزی شهر قدیم توجه نکرده است. و همچنین اعتماد بیش از حد به موضوع توسعه ی آزاددر نظریه باغشهر موجب توسعه روز افزون حومه ها گردیده است. که به عنوان یک استاندارد پذیرفته شده است. که خود گسترشهای عاری از هویت شهری سهیم بوده است.

** هاوارد در سال 1818 به نام 00 فردا راهی صلح آمیز به سوی یک اصلاح واقعی 00 را منتشر کرد **

نظریه باغشهر ابنزرهاوارد: نظریه ی هاوارد یک دایره ای است که توسط 6 خیابان اصلی شعاعی شهر را به 6 قسمت تقسیم کرده در مرکز دایره فضای مدور یک باغ عمومی قرار دارد که با ساختمانهای عمومی شهر احاطه شده است و دور تا دور این پارک مرکزی را یک راهرو سرپوشیده شیشه ای احاطه کرده است که محل مغازه ها و مکان خرید شهروندان است کل این مجموعه تشکیل یک گردشگاه سرپوشیده را می دهد و زمین به عرض 500 متر بصورت کمربند دور مجموعه را می گیرد که مختص محلات مسکونی است. و از میان آن خیابان بزرگ حلقوی مانند یک پارک عبور کرده و بخش مسکونی را به دو قسمت تقسیم می کند. و نهایتا یک حلقه ی کم عرضی که به دور زمینهای مسکونی قرار دارد برای تاسیسات صنعتی سبک در نظر گرفته شده است. و درآخر کل مجموعه شهر در داخل مزارع کشاورزی محصور می شود.

+ اولین باغشهر لچ ورث بود که در سال 1904 ساخته شد و متفاوت با نظریه اصلی باغشهر هاوارد بود.

+ دومین باغشهر به پیشنهاد هاوارد ولوین بود که در سال 1919 ساخته شد.

+ اشتباه هاوارد در نظریه باغشهر بیش از همه دست کم گرفتن موضوع فشارهای اقتصادی در چگونگی توزیع جمعیت بود.

+ اولین بار هاوارد با ارائه باغشهر در پایان قرن 19 اصل تقسیم هر شهر به سلسله مراتب از واحدهای وابسته را با ابعاد متفاوت بیان کرد.

لچ ورث : در فاصله ی 35 مایلی از لندن قرار دارد و برای سکونت 32 هزار نفر طرح شد. در سال 1904 طراح آن پارکر ریموند آنوین بودند. در جهت غرب به شرق یک خط راه آهن از آن می گذرد و دره ای عمود با آن شهر را به 4 قسمت تقسیم می کند. مرکز شهر در قسمت جنوب غربی و نزدیک راه آن قرار دارد. هر واحد آن به طریقی ساخته شده است. می توان لچ ورث را اولین شهر با ساختار واحد همسایگی دانست. بزرگترین واحد آن طرحی متحدالمرکز دارد که یاد آور طرح هاوارد می باشد اما بدون پارک مرکزی. واحد جنوب شرقی متاثر از مکتب کامیلوزیته است. واحد شمال شرقی دارای طرحی شطرنجی است.

ولوین : در سال 1920 به وسیله دوسون آسون طراحی شد. برای جمعیتی معادل 40 هزار نفر طراحی شد و در 21 مایلی شمال لندن قرار گرفته است. می توان در مورد ولوین گفت که اولین شهرک اقماری لندن است. شهر دارای خط راه آهن شمال-جنوبی می باشد. با دو خط فرعی غربی-شرقی که شهر را به چهار قسمت تقسیم کرده است. خیابان اصلی موازی راه آهن اصلی است . ایستگاه راه آهن در مرکز شهر قرار دارد. این خیابان اصلی مرکز اجتماعی شهر است که به صورت نیم دایره است و یادآور طرح هاوارد است.

_________________________________________________________

فصل 3

تونی گارنیه و نظریه شهر صنعتی وی ( 1948 – 1869 )

تونی گارنیه در سال 1917 اثر بزرگ خود را تحت عنوان شهر صنعتی توانست منتشر کند. این پروژه و امکانات سکونتی آن برای جمعیتی معادل 35000 نفر طراحی شده بود. در طرح گارنیه قبل از تعین محل سایر بخشهای شهر زمینهای مناسبی را برای نیازهای آینده صنایع تعین کرده بود. مرکز محله و شهر وی شامل تعدادی بناهای عمومی و اداری بود. محلات مسکونی در دو طرف مرکز شهر قرار داشتند و محلات را به واحدهای مجهز به مدرسه ابتدای تقسیم کرده بود. خانه های محلات مسکونی به صورت دو طبقه و مجزا از یکدیگر بودند و محصور در یک باغچه بدون پرچین بودند. و بیمارستان شهر در شیب طبیعی تپه ای مشرف به شهر طراحی شده بود. و صنایع مضر در دورترین فاصله از شهر قرار داشتند. و صنایع سبک و پاک مانند نساجی را در نزدیکی محلات مسکونی طراحی کرده بود. خیابان های اصلی دارای خط تراموا بودند و محلات مختلف شهر را بهم وصل می کردند. حداقل نیمی از زمینهای مسکونی برای فضای سبز اختصاص داده می شود. شبکه ی پیاده روها در داخل فضای سبز عبورمی کردند.

** گارنیه نخستین کسی بود که علیه خیابانهای دالانی به مبارزه برخاست. و از پیشگامان ترویج مصالح ساختمانی جدید عصر خود یعنی بتن مصلح بود بدون هیچ نمای اضافی و با سطح طبیعی خود. طرح گارنیه معرف یک شهر قرن 20 متکی بر اصول سوسیالیسم است. در طرح گارنیه کلیه ی زمینها در اختیار شهرداری است. و تهیه ی نیازهای اساسی مانند آب ، برق، نان بر عهده ی شهرداری است. + مهمترین نکته ی طرح گارنیه برابری طبقات اجتماعی است. یک نمونه اجرا شده که شباهت به طرح گارنیه داشت 50 سال بعد از اقامت گارنیه در رم بنام ( فیرمنی ) طرح شد که یکی از طراحان آن لوکوربوزیه می باشد. گارنیه در سال 1905 در یون فرانسه کارخانه ی شیر و لبنیات را طراحی کرد. که بعضی از فضاهای را که در شهر صنعتی خود پیش بینی کرده بود در این کارخانه ساخت بناهای مانند : بیمارستان ، استادیوم، مدارس کشتارگاه و....

** گارنیه با طرح های که از خود بجای گذاشت در شهرسازی و معماری از پیشگامان بزرگ است.

** شهر صنعتی گارنیه خود یک نوع شهر خطی است که محور آن خیابان وسیع با خط تراموای برقی است.

_____________________________________________________________

فصل 4

اوژن هنارد و نظریه ی دگرگونی شهرهای بزرگ ( 1923 – 1849 )

در سال 1912 نقشه گسترش شهرپاریس توسط هنارد همراه با آگاشه و هنری تهیه شد. مهمترین مسئله مورد مطالعه هنارد مسئله ترافیک شهری بود. نوآوری هنارد در طرح پیشنهادی وی احداث دو راه سراسری بود که بایستی در مرکز شهر همدیگر را کنند و همچنین راه های جدید کمربندی که مهمترین آن بلوار بود در اطاف پاریس ارائه داد.

* اوژن هنارد انواع ترافیک را بر اساس شش اصل تفکیک کرد: 1. ترافیک مربوط به امور خانه داری – 2. ترافیک حرفه ای – 3. ترافیک اقتصادی و تجاری – 4. ترافیک تفریحی و اجتماعی – 5. ترافیک جشن و اعیادها -6. ترافیک رفت و آمدهای استثنایی

* رفت و آمد ها را تقسیم بندی کرد به : 1. رفت و آمد موقتی . -2. رفت و آمد های یکنواخت. -3. رفت و آمد های همگرا و واگرا

* هنارد برای اینکه خیابان ها دارای کارایی بیشتر باشند تقاطعها را طراحی کرد. اولین طرح هنارد در زمینه تقاطع ها ، تقاطع دو طبقه ی است که بعدا به روگذر و زیرگذرهای چند طبقه

تبدیل شدند. و طرح دوم آن ارائه فلکه بود همراه راهروی زیرزمینی برای پیاده ها .

* یکی دیگر از موضوع های هنارد ارائه فضاهای بزرگ سبز می باشد. هنارد طرح خیابانهای صلیبی شمالی –جنوبی را که توسط هوسمان در طرح خیابان رن ارائه شده پروژه فاجعه آمیز می نامد. * در مقایسه ی نظرات هنارد و گارنیه می توان آشکار شود که نظریات گارنیه به عصر ما نزدیک است.*

* در طرح تقاطعهای دو طبقه به صورت روگذر در صورتیکی که دو خیابان متقاطع در نظر باشد از چهار طرف تقاطع پله های برای عبور پیاده ها از سطح پایین به بالا طرح شده است. در صورتیکه تقاطع از تلاقی پنج یا شش خیابان بوجود آید تقاطعهای روگذر جوابگو نیست و باید برای حل مسئله ترافیک از فلکه استفاده شود.

** اوژن هنارد طرح تقاطع های با روگذر و تقاطع های با فلکه را در سال 1906 طرح کرد.**

** هنارد در سال 1910 خیابان آینده را طرح کرد به صورت چند طبقه به این صورت که : سطح افقی پشت بام ساختمانها برای فرود هواپیماهای کوچک ، کف اصلی خیابان برای عبور پیاده رو و محل عبور وسایل نقلیه ی موتوری که این خیابان اصلی به اندازه یک طبقه از کف زمین اصلی بالاتر ساخته می شود. – سطح طبیعی زمین که زیر خیابان اصلی عبور وسایل نقلیه ی موتوری است برای رفت و آمد مرتبط با حمل کالا و زباله است. – سقف این قسمت برای عبور انواع تاسیسات ارائه شده است. و خیابان زیر این قسمت برای عبور راه آهن و سایر تاسیسات شهری ارائه شدهاست. این طرح در سال 1945 دوباره توسط گاستون ارائه شد در کتاب سنگ روی سنگ و بدان توجه چندانی نشد. ولی در سال 1967 توسط پیترولف عنوان شد و مورد استقبال قرار گرفت.

** طرح منظومه ای از باغها و پارکها در پاریس توسط هنارد در سال 1903 ارائه شد که شامل 4 نوع فضای سبز می شد: 1. باغهای کوچک بین ساختمانها با نقشه ی دندانه ای – 2. باغهای کوچک بین محلات با فاصله ی حداکثر 500 متر از منازل مسکونی -3. پارک ها با شعاع یک کیلومتر – 4. چهار باغ بزرگ و وسیع در محدوده ی خارج شهر.

** یکی دیگر از اندیشه های هنارد در مورد مسایل ساختمانی به کارگیری نقشه ی دندانه ای در ساخت ساختمان بود که یکی از مزایای آن نورگیری ساختمان به بهترین وجه می باشد. که این طرح مجددا در کارهای شهرسازی معاصر مانند کارهای لوکوربوزیه و گارنیه به کار گرفته شد. – همچنین طرح بلوار با نقشه ی دندانه ای از کارهای دیگر اوژن هنارد در سال 1903 می باشد

__________________________________________

فصل 5

لوکوربوزیه و نظریه ی شهر درخشان وی ( شهر شعاعی )

از میان چهرهای معماری معاصر لوکوربوزیه از همه بیشتر مورد تحسین قرار گرفته است .

* بیست و پنجمین سالگرد کنگره سیام ( معماران مدرن) در سال 1953 بر بام ( واحد مسکونی) در مارسی برگزار شد.

* اولین طرح لوکوربوزیه ( شهر بزرگ ) بود که با همکاری پیرژانره در پاریس به نمایش در آمد.

* لوکوربوزیه پیرو مکتب ( پوریسم ) بود. + لوکوربوزیه شهر بزرگ را یک شهر معاصر برای سه میلیون نفر نامید. در این طرح سه نمونه و الگو ساختمان را ارائه داد: 1. ساختمانهای عظیم اداری -2. بلوک های آپارتمانی با نقشه ی دندانه ای در شش لایه ی دو طبقه -3. آپارتمانهای ویلای در پنج ساختمان دو طبقه. همه ی آپارتمانها دارای باغهای معلق ( باغچه در سطح تراس ها و پشت بام ها .

* لوکوربوزیه در طرح شهر معاصر خود ایستگاه راه آهن را در زیرزمین در قسمت مرکزی شهر قرار داد و روی آن را برای فرودگاه تاکسی هوای در نظر گرفت. لوکوربوزیه راه های عبور ومرور را در شهرها در سه سطح قرار داد که شامل : 1. زیرزمین جهت ترافیک سنگین- 2. همسطح زمین جهت ترافیک میان محله ای – 3. مسیر روگذر برای ترافیک سریع.

* در سال 1925 لوکوربوزیه طرح همجواری خود را (plan voisin ) را برای باسازی یک قطعه مرکزشهر پاریس ارائه داد.

* در طرح همجواری لوکوربوزیه نکته مهم ابنیه تاریخی بود که در دل فضای سبز مورد حفاظت واقع می شد.

* لوکوربوزیه در سال 1930 در سومین کنگره ی سیام در بروکسل طرح شهر درخشان خود را ارائه داد. که این طرح دارای عناصر یک شهر خطی می باشد.

* طرح شهر درخشان را لوکوربوزیه ( توسعه ارگانیک و باقاعده نامید). که این طرح و ارائه آن مخالفت با طرح دوایر متحدالمرکز قدیمی و سنتی بود.

* طرح شهر درخشان لوکوربوزیه بطور کامل قرینه است. که یک شهر سبز با بناهای مرتفع می باشد. ساختمانها بر روی ستونهای بنا شده اند ( پیلوت) که به این وسیله تمام سطح زمین جهت عبورومرور پیاده ها در نظر گرفته شده است. و باغچه ها بصورت معلق برروی بام ها و تراس ها قرار دارند. شبکه های جاده ای و فضاهای مخصوص پارکینگ در ارتفاع 5 متری از سطح زمین قرار گرفته اند.

* در شهر درخشان لوکوربوزیه بزرگ راه ها همگی در محله ی مرکزی شهر بهم می رسند که خود یادآور ( طاق نصرتهای روم ) است.

* در نقشه ی همجواری لوکوربوزیه دو میدان طراحی شده که توسط محور محله قطع می شوند و یاد آور طرح ( پال رویال ) است.

* لوکوربوزیه در طرح های ریودوژانیرو ( 1929 ) ، الجزیره (1930) ، از خطوط منحنی به تبعیت از شکل زمین استفاده کرد.

* بلوک های آپارتمانی با باغهای معلق در طرح شهر درخشان لوکوربوزیه یادآور خیابانهای دالانی است و به زودی کنار گذاشته شدند.

* نمونه ی کامل طرح لوکوربوزیه بعد از جنگ در مارسی اجرا گردید و همچنین در خوابگاه دانشجویان سویسی می توان همین طرح را دید.

* طرحهای لوکوربوزیه به نسب طرح های گارنیه شماتیک تراند. ولی طرح های گانیه با عصر ما نزدیک تراند.

* لوکوربوزیه از زمین های شهر به عنوان معدن الماس یاد می کند.

* ازنظر لوکوربوزیه شهرسازی به معنی صرف پول و هزینه نیست بلکه به معنای بدست آوردن آنهاست.

* لوکوربوزیه یکی از مهمترین بنیانگذاران کنگره ی سیام در سال 1928 می باشد.

شهر معاصر لوکوربوزیه 1922

شهر دارای 24 برج 6 طبقه است با نقشه ی صلیبی شکل با بازوی 75 متر می باشد. هر بنا امکان اسکان 10 تا 50 هزار کارمند را دارد. تراکم جمعیت در بناهای آن 3000نفر در هکتار

است.

نقشه ی همجواری لوکوربوزیه 1925

در قسمت شرقی این نقشه مجموعه ای از 18 برج به ارتفاع 200 متر وجود دارد. تراکم جمعیت در آن در حدود 3500 نفر درهکتار است. و در قسمت غربی نقشه منطقه ی تجاری قرار دارد. و درامتداد بزرگ راه شرقی-غربی منطقه ی مسکونی قرار دارد ارتفاع ساختمانهای مسکونی در نقشه ی همجواری 30 تا 40 متر است.

شهردرخشان لوکوربوزیه 1930

ساختمانهای اداری آن دارای ارتفاع 200 متر و ساختمانهای مسکونی با نقشه ی دندانه ای دارای ارتفاع 50 متر هستند. بلوک های مسکونی محل سکونت 2700 نفر می باشند. طرح شهر درخشان ترافیک را در سطح تقسم می کند: 1. مترو – 2. سطح مخصوص پیاده که درسطح همکف قرار دارد. -3. در ارتفاع 5 متری از سطح همکف سطحی مربوط به اتومبیل ها و پارکینگ ها می باشد.

طرح محله جدید آنور توسط لوکوربوزیه – پیرژانره – هو ت و لاکت

این طرح برای سکونت 500 هزار نفر طرح شد. خیابان های اصلی به عرض 120 متر است. ذز طول این خیابان سه بنای عظیم اداری به ارتفاع های 150 الی 200 متر است. در خط خیابان دیگر 5 هتل بزرگ موجود است. و ساختمانهای مسکونی با نقشه ی دندانه ای روبه جهت تابش خورشید قرار دارند. تمام سطح عبور و مرور وسایط نقلیه در ارتفاع 5 متری سطح زمین قرار دارد.

__________________________________________________________________

فصل 6

خانه سازی برای عموم ( روش منطقی استقرار بنا در زمین )

* در زمینه ی خانه سازی برای عموم کشور هلند از پیشگامان است. – در سال 1920 اود در روتردام یک کوی مسکونی را به نام ( توسن دیکن ) طراحی کرد که شامل بلوک های

مسکونی با حیاط مرکزی پر از گل و گیاه بود. – در سال 1925 کوی مسکونی ( کیف هوک ) را طرح کرد. کیف هوک یکی از اولین نمونه های معماری آوانگارد است در زمینه

برای عموم.

* گرداننده ی برنامه های باو هاوس و ایمار والترگرپیوس اسن.

* در این دوره در آلمان شاهد طرح جدیدیهستیم با عنوان طرح ساختمانهای موازی که از ایده های معماری مدرن است. بیان نهای این نظریه اولین بار توسط والترگرپیوس در کوی مسکونی

( دامرشتوک در سال 1928) در کارلسروهه ارائه گردید.

* ویژگیهای طرح ساختمانهای متوازی : بناها با زاویه ای عمد بر خیابانها قرار دارند.- با این عمل آپارتمانها از مزاحمتهای ناشی از عبور و مرور اتومبیل در امان هستند. این طرح باعث

حذف حیاط های کوچک محصور در ساختمان می شود. - خیابان از حالت دالانی خارج می شود.- ساختمان در مطلوب ترین جهت نورگیری قرار دارد در این روش. –

· گروپیوس طرفدار ساختمانهای 12 طبقه اسکلت فلزی با فاصله ی زیاد از یکدیگر بود.

· از نظر جامعه شناسی و مسائل اجتماعی گروپیوس پرو نظرات ( مولر لایر ) است.

· نظریه ی اجتماعی مولر به این شرح است که : در پی سه دوره حاکمیت موجود در جامعه یعنی حاکمیت خانواده ، حاکمیت قبیله ای ، حاکمیت فرد دوره ی چهارمی می آید که دوران حاکمیت تعاون و قوانین اشتراکی است.

· ارنست مای یکی از معماران برجسته ی آلمانی از طرفداران این نظریه است.

· پروژه ی ( دره نیدا) از کارهای انست مای است که در سال 1930 اجرا شد. – پروژه کوی (گلراشتاین ) آخرین طرحهای است در فرانکفورت که زیر نظر ارنست ماری تهیه شد. ولی اجرا نشد.

· کوی مسکونی ( بریتز) در برلین در سال 1925 توسط واگنر و بی تاوت ارائه شد که این کوی دارای 2000 واحد مسکونی است. ساختمانهای آن 2 تا 4 طبقه هستند. قسمتی از آن به دور یک باطلاق خشک شده طرح شده که به شکل نعل اسب است. در این طرح فقط می توان نقطه های را یافت که از طرح ساختمانهای متوازی پیروی کرده باشد نه کل پروژه . ساختمانها بطور کلی از شیوه ی قدیمی استقرار بنا در لبه ی خیابان پیروی می کند.

· کوی ( نوبی دوهل) در زونیخ آلمان در سال 1930 توسط گروهی از طراحان به روش متوازی ارائه شد. این طرح اولین طرح است برای رهای از طرح ساختمانها به دور حیاط و باغچه می باشد. و ساختمانها بصورت عمود بر خیابان هستند.

_______________________________________________________________

فصل 7

واحدهای شهری

در سالهای اول قرن 20 در آمریکا شخصی بنام کلارنس پری روی مسائل واحدهای متشکل از خانه های و تسهیلات خدماتی بود به طوریکه در ارتباط با هم باشند و در یک واحد جمع

شده باشند کار کرد که بعد از این مطالعه ها کلارنس پری در سال 1923 طرح خود را با این شیوه بنام ( واحد همسایگی ) ارائه داد. پری در نظریه ی خود استدلال می کرد که واحد های خدماتی و اساسی باید نزدیک واحدهای مسکونی باشد . پرری محل استقرار این خدمات را در شهر (همسایگی خویشاوندی ) می نامید. زمانی که کلارنس پری روی طرح خود کار میکرد درنیویورک هنری رایت و کلارنس اشتاین چند کوی مسکونی احداث کردند که در آن اصولی مشابه طرح کلارنس پری رعایت شده بود.

کلارنس اشتاین و هنری رابت در سال 1928 شهر رادبرن را با توجه به نظریه ی واحد همسایگی طراحی کردند که بعد نظریات موجود در طرح به نام نظام رادبرن شهرت یافت. رادبرن

را برای 25000 نفر طراحی شده است که رادبرن ترکیبی از سه واحد همسایگی که هر کدام 7500 تا 10000 نفر را در خود جای می داد. در مرکز هر کدام از واحدها یک دبستان با فاصله ی حداکثر نیم مایل از هر خانه ( 800 تا 1200 متر ) قرار دارد. مرکز اصلی فرهنگی برای کل شهر یک دبیرستان بود با حداکثر یک مایل قرار دارد. مرکز خرید در حاشیه ی شهر و در نزدیک جاده نیویورک بود.

اصول رادبرن در پنج قسمت توسط کلارنس اشتاین خلاصه شده است: 1. بلوک های جدید به نام کلان بلوک جای بلوک های خطی را گرفته.-2. خیابانها با توجه به عملکردشان به چهار قسمت تقسیم شده است.-3. مسیرهای پیاده بطور کلی از مسیرهای سواره جدا هستند و در جای که به ناچار مسیر پیاده با مسیر سواره تلاقی پیدا می کند از روگذر استفاده می شود. -4. اتاق های اصلی ساختمان در جهت خلاف مسیر حرکت سواره است و رو به باغ و مسیرهای پیاده است. -5. در داخل کلان بلوک ها یک فضای بزرگ سبز طراحی شده است که همانند یک پارک بزرگ گسترده شده است.

_______________________________________________________

فصل 8

از شهرهای متراکم تا شهرهای پراکنده

در اروپا اکثر شهرها به صورت دوایر متحدالمرکز گسترش یافته اند که این طرح ها باعث ایجاد تراکم بخصوص در مراکز می شدند. بسیاری از مسئولان پیشنهاد کردند که این حلقه های دایره ای به کمک فضاهای سبز مثلثی شکل که تا حد امکان تا مرکز شهر امتداد یابند به قطعاتی تقسیم شوند دراین حالت ساختمانها در امتداد خیابانهای شعاعی گرد آمدند . در سال 1895 فریچ کلیات چنین نظریه ای را در یکی از نمودارهایش درباره شهر آینده مطرح کرد. این طرح ، طرح تعدیل یافته باغشهر هاوارد است.

بعد ها در سال 1919 طرحهای دیگری که تعدیل شده ای از طرح هاوارد بود توسط پل ولف پیشنهاد شدند. که این طرح دارای سه یا چهار باغشهر در گروههای 100 هزار نفری بودند. که دراطراف یک (فروم) که بناهای عمومی مختلفی در آن مستقر هستند گرد آیند. فرق این طرح با طرح هاوارد در این است که هاوارد تنها یک قسمت کم عرضی در انتهای طرح را به صنایع سبک اختصاص داده بود ولی در طرح ولف محوطه بزرگ صنعتی را در درون یکی از مجتمع ها به طور جداگانه و مجزا از بخش مسکونی استقرار داده بود.

در سال 1922 ریموند آنوین یکی از همکاران طرح لچ ورث نظریه ی متفاوتی از هاوارد را ارائه داد که نمودار وی یک شهر بزرگ متکی بر اصل شهرکهای اقماری بود. که فقط بصورت حومه ای و خوابگاهی بودند. مشکل این طرح مسئله رفت و آمد ساکنان اقمارها به داخل شهر بود که باعث تراکم ترافیک می شود و مشکل تراکم که خود مسئله ی مهم طرح هاوارد بود حل نشد.

بعدها در سال 1923 اریک گلودن برای حل مسئله تراکم ترافیک طرح های قبل طرحی به تبعیت از نمونه های روستای طرح که شامل تعدادی از سلول ها بودند به صورت مشابه و دارای ابعاد متفاوت و جدا از هم که توسط فضای سبز از هم جدا می شدند و حداقل دارای 500 متر فاصله از هم بودند. هر سلول حدود 100 هزار نفر را در خود جای می داد و خانه ها در فاصله ی 10 تا 15 دقیقه از محل کار قرار داشتند. که در این طرح مسوله ی رفت و آمد روزانه افراد به محل کار با وسیله ی نقلیه حل شد. و هر سلول شهر یک نوع عملکرد جدا داشت. به این ترتیب گلودن از شهر به عنوان شهر ادارای- تجاری – دانشگاهی نام برده است. اما مشکلی که این طرح داشت این بود که وقتی این سلولها در کنار هم قرار می گرفتند باز هم مسئله تراکم قابل حل نبود.

# نکته : اگر طرح گلودن به واقعیت می پیوس شهر تقسیم به شهرهای کوچک با عملکرد متفاوت می شد که باعث اشتغال تخصوصی ساکنان می شود. و در صورت عدم علاقه ساکنان باز هم سفرهای روزانه ادامه داشت. و شهر تبدیل به گتوهای حرفه ای می شود.

# تعریف گتو : محله های محدود و بسته یهودی نشین در شهرهای اروپای بود.

بعدها برای حل مشکل تراکم فرانک لوید رایت نظریه ی شهر پهندشتی خود را به عنوان شهر فردا عنوان کرد. که شهری بود که اماکن سکونتی از محل کار حدود 10 تا 20 مایل فاصله داشت. و خانه ها بصورت ویلایی و تک خانواری بودند. و در سطح زمین پراکنده بودند . یکی از مشکلات این طرح هم مسئله ی عدم ارتباط اجتماعی افراد و رواج فرد گرایی بود و هزینه های رفت و آمد و .... را بالا می برد. طرح رایت یک طرح شطرنجی بود متشکل از خیابانهای تفکیک شده و یک نظام مستطیل شکل می باشد. که دارای یک مرکز وسیع و گسترده است که در آن یک ساختمان 50 طبقه در آن و یک پارک و زمینهای ورزشی و باغ وحش و آکواریم و ... قرار داشت.

_________________________________________________________________

فصل 9

شوروی در نخستین سالهای بعد از انقلاب اکتبر 1917

یکی از بازتابهای انقلاب 1917 شتاب در آهنگ صنعتی شدن شوروی بود. در شوروس ی بعد از انقلاب مهمترین عامل که بوجود آمد مسئله ی خذف تفاوتهای شهر و روستا بود. به همین دلیل شهرسازان و معماران شوروی را شهر ستیزان می نامند.

شهرستیزان در شوروی سابق به موازات ایجاد طرحهای جدید صنعتی پشتیبان ساختن محورهای استقرار به جای شهرهای جدید بودند که می بایست در طول جادها کشیده شوند که مردم در

اطراف محورهای استقرار و نزدیک به مزارع قرار گیرند که خود نمایانگر شهر خطی سوریاماتا می باشد. از نمونه های این پروژه ماگنیتوکورسک است که توسط گروهی وابسته به انجمن معماران B.S.A ارائه گردید که برای اسکان 30000 نفرد چیزی که هاوارد ارائه داده بود می باشد. در این طرح 8 محور استقرار یافته بود که هر یک حدود 25 کیلومتر بود و در حالتی همگرا به سوی مجتمع صنعتی امتداد می یافتند. و هر یک از از نوارها یک واحد را تشکیل می داد که تمام خدمات مورد نیاز را داشتند.

در سال 1930 بارشیج و گینزبورگ طرحی برای باسازی شهر مسکو ارائه دادند که به شهر سبز مشهور شد. که طرح به این صورت است که مرکز آن دارای پارکی بزرگی است و بناهای با ارزش و تاریخی و علاوه بر آن ساختمانهای اداری و تسهیلات عمومی شهر در اطراف آن بود. محلات مسکونی در طول جاده قرار داشتند که با این ترتیب جلوه های یک شهر بزرگ از بین می رفت.

در سال 1930 میلیوتین رئیس کمسیون ملی ساختن شهرها ی جدید از طرح خطی حمایت کرد و گفت شهر باید از چندین بخش با کارکردهای مختلف که در نوارهای موازی قرار دارند ساخته شود بطوری که فاصله سکونتگاهها با محل کار و صنایع به حداقل برسد و نواحی صنعتی با یک کمربند سبز به پهنای بیش از 500 متر احاطه شود.

# طرح شهر مسکو مبتنی است بر اصل شهرک های اقماری که توسط شتاکوف در سال 1921 طرح گردید.

# شهرک خودرو سازی و کوی مسکونی آن توسط میلیوتین در سال 1930 در گورکی بصورت خطی ارائه شد.

# استالینگراد در سال 1930 توسط میلیوتین به صورت خطی طرح شد.

# طرح خیالی طاق های معلق در آسمان توسط لیستیسکی در سال 1924 که در محل تقاطع خیابانهای بزرگ، این طرح روی ستونهای بزرگی به صورت معلق قرار گرفته است .

# طرح کوزتسک در سال 1930 توسط برادران ونسینطرح شد.

# طرح تصویب شده ی ماگنیتوگورسک در سال 1932 توسط ارنست مای و همکارانش طرح شد.

# ارنست مای و همکارانش در سال 1932 یک طرح اقماری را برای مسکو طرح کردند که بصورت خطی بود.

_________________________________________________________________

فصل 10

سیام ( C.I.A.M ) و منشور آتن

سیام تشکیلاتی بود که عبارت بود از کنگره ی بین المللی معماران مدرن که در سال 1928 در شاتودولاساراز در سوئیس بنیان گذاری شد.

* در کنگره ی اول در سال 1928 مهمترین موضوع در رابطه با شهر عبارت بودند از مسکن – کار – تفریح بود. بیانیه ی مزبور بر مشکل زمین تاکید می کند.

* دومین کنگره ی آن در سال 1929 در فرانکفورت آلمان تشکیل شد که موضوع اصلی کنگره دوم تامین حداقل مسکن می باشد. در کنگره ی دوم از ایجاد فضای مسکونی در سطح همکف ممانعت بعمل آمد و فقط ایجاد فضای بهداشتی رضایت بخش پیش بینی شد.

* سومین کنگره در بروکسل در سال 1930 بر روی بام ساختمانی برگزار شد که موضوع اصلی کنگره ی سوم روشهای منطقی استقرار بناها بود . در این کنگره از ایجاد ساختمانهای کوچک به علت گسترش تراکم زمینهای شهری و نبود قوانین و مقررات خاص مشکلاتی بوجود می آورد ممانعت به عمل آمد. همچنین در این کنگره بود که رئیس جدید انتخاب شد.+ ( کرنلیوس – ون – اشترن بود تهیه ی طرح جامع آمستردام را بر عهده داشت. )

* کنگره ی چهارم در سال 1933 در یک کشتی مسافری بین مارسی و آتن برگزار شد. و موضوع کنگره چهار مسئله شهر کارکردی بود که در این کنگره یک قطعنامه ارائه شد که در جهان به منشور آتن مشهور است. در این کنگره عملکرد های شهر را کار- تفریح – مسکن – ارتباطات بیان کردند.

@ در کنگره ی چهارم بیان شد که شهرسازی یعنی متشکل شدن تمامی فعالیت های زندگی به طور عام در شهر و کشور.

@ در کنگره ی چهارم موضوع حمایت از آثار معماری توصیه شد.

منشور آتن در سه گزارش مختلف ارائه شد:

1. گزارشی که در سال 1933 در فرانسه و یونان منتشر شد.

2. گزارش شناخته شده در اروپا در سال 1943 که توسط لوکوربوزیه ارائه شد که این گزارش به منشور آتن مشهور است.

3. گزارشی که در آمریکا توسط خوزه لویی در سال 1947 منتشر شد

· لوکوربوزیه منشور آتن را یک ( سند قطعی و نظریه ی انقلابی ) نامیده است.

خلاصه مباحث کتاب شهرسازی معاصر از نخستین سرچشمه ها تا منشور آتن

مطالب مشابه :

خلاصه مباحث کتاب شهرسازی معاصر از نخستین سرچشمه ها تا منشور آتن

اتحادیه های بین المللی معماری، کنگره های سیام CIAM و UIA

میراث معماری مدرن

کیشو کوروکاوا(بزرگان معماری)

نقش دیدگاه مارکسیستی بر برنامه ریزی شهری

معماری پست مدرن 2

برنامه های توسعه شهری در جهان و ایران (قسمت اول)

کیشو کورو کاوا

لوکوربوزیه

یادمانهای مرمتی ( قطعنامه ها و منشورها )