تاریخچه عروسک های مدل در دنیا - عکس وافور

مجله سرزمین پویا: با آشکار شدن تاثیرات فرهنگی عروس ک های مدل به ویژه باربی، در کشورهای اسلام تلاش هایی برای ساخت جایگزین هایی برای باربی صورت گرفته است.

« عروس ک های مدل» به عروس ک هایی گفته می شود که در واقع مد هستند. این واژه در گذشته فقط به عروس ک های مجسمه گونه ای ا طلاق می شدت که در پی معرفی و ترویج آخرین مدها و نمایش آنها بودند اما اکنون این اصطلاح تعریف دیگری یافته است.

عروس ک های مدل در حال حاضر به عروس ک های اسباب بازی گفته می شود که برای بازی و سرگرمی کودکان ، به ویژه دختران 3 تا 12 سال طراحی و ساخته می شوند.

عکس وافور

این عروس ک ها اندام و چهره ای زیبا و به دقت طراحی شده دارند. انواع لباس ها برای این عروس ک ها طراحی و وسایل و لوازم جانبی گوناگونی برای موقعیت های مختلف آنها در نظر گرفته شده است.

ساخت عروس ک های مدل در اواسط قرن نوزده و در فرانسه آغاز شد. طراحان لباس و مد به دنبال روشی مناسب برای معرفی و ارائه آخرین ساخته ها و محصولات خود بودند. عروس ک وسیله ای بسیار جذاب بود که قابلیت حمل و نقل آسان و تعویض سریع لباس ها را داشت.

عروس ک «بیسک» اولین نوع این عروس ها بودند که معمولا از پسلین ساخته می شدند و ویژگی اصلی آنها پرداخت مات پوست و چهره بود که نمایی واقع گرایانه به این عروس ک ها می بخشید.

عروس ک های بیسک آلمانی و فرانسوی به تدریج به عنوان اسباب بازی کودکان مطرح شدند. آنها چشم هایی از جنس شیشه داشتند و در اندازه های متفاوتی ساخته می شدند. آنها ساخته می شدند تا کودکان طبقه ثروتمند را سرگرم کنند و البته به آنها آموزش دهند مطابق مد روز لباس بپوشند. شرکت های سازنده عروس ک های مدل معمولا آلمانی و فرانسوی بودند و اسامی شرکت هایی مانند ژمو، برو، گولتیه، رومر، سیمون و هورت در میان آنها دیده می شود. البته سر تمام عروس ک ها در آلمان ساخته می شد. عروس ک های بیسک بسیار محبوب بودند و تا اواخر قرن نوزده حضوری موفق در بازارهای اروپا داشتند.

اما ساخت عروس ک های مدل به شیوه معاصر در سال 1955 در آلمان آغاز شد. «لی لی»، عروس کی بود که براساس کاراکتر کارتونی یک کمیک استریپ ساخته شد. طراح این شخصیت کارتونی رنهارد بوتین، کارتونیست روزنامه بیلد زینانگ، هامبورگ بود. لی لی کاراکتری جذاب و زیبا اما سبک سر و گستاخ بود.

پس از استقبالی که از داستان و کاراکتر لی لی شد، رنهارد تصمیم گرفت عروس ی بر اساس آن بسازد. مکس وسبرادت طراحی عروس ک را برعهده گرفت و لی لی ساخته شد.

لی لی چهره ای آرایش شده داشت. موهای بلوند او در پشت سر بسته شده بود و طره ای موی پیچان بر روی پیشانی از مشخصه های طراحی آن بود. لی لی آشکارا برای بازی کودک ان طراحی نشده بود. این عروس ک معمولا در بارها و مغازه های مخصوص بزرگسالان به فروش می رسید. بسیاری از والدین مخالف سرسخت لی لی بودند و آن را برای کودکان مناسب نمی دانستند اما لی لی سرانجام راه خود را به دنیای کودکان باز کرد.

شرکت سازنده 8لی لی برای افزایش محبوبیت آن در میان کودکان خانه های عروس کی، لوازم شخصی و لباس های گوناگون برای لی لی طراحی کرد. لی لی و مد همراه آن به عنوان اسباب بازی کودکان در تعدادی از کشورهای اروپایی و اسکاندیناوی به فروش می رسیدند. لی لی سرانجام به یک عروس کمدل موفق تبدیل شدو ساخت آن تا 1964 ادامه داشت.

پس از لی لی بود که موفق ترین و معروف ترین عروس ک مدل ساخته شد. «باربی»، تحولی بزرگ در دنیای عروس ک های مدل و اسباب بازی ایجاد کرد. باربی در سال 2009 پنجاه سالگی خود را جشن گرفته و هنوز هیچ عروس کی نتوانسته است با آ« رقابت کند.

راث هندلر، سازنده باربی، ایده اولیه آن را از لی لی گرفت. او در سفری به اروپا این عروس ک را دید و چند نمونه از آن را خریداری کرد. هندلر یکی از عروس ک ها را به دختر خود باربارا هدیه داد و نمونه های دیگر وارد کارخانه «متل» شدندتا به عنوان نمونه مورد استفاده قرار گیرند.

هندلر از عروس ک های کاغذی موجود رضایت نداشت و ناراحتی دخترش را به هنام بازی با آنها دیده بود. او در پی ساخت عروس کی بود که قابلیت های بالا داشته باشد و کودکان بتوانند به راحتی با آن بازی کنند و سرگرم شوند.

اولین باربی در مارچ 1959 در نمایشگاه اسباب بازی نیویورک تولید و عرضه شد. شرکت متل در سال 14964 تمام حقوق عروس ک لی لی را خریداری کرد و تولیدآن متوقف شد. باربی پس از آغاز کار به سرعت به پدیده ای جهانی تبدیل شد. شرکت متل تولید عروس ک های باربی را با لباس ها و لوازم جانبی بسیار متنوع ادامه داد و در طی چند سال خانواده ای کامل برای این عروس ک خلق کرد.

در سال 1967 بود که شرکت تصمیم گرفت باربی را از حالت یک عروس ک منحصرا سفیدپوست خارج کند و عرکس های باربی سیاه پوست و رنگین پوست با ملیت های گوناگون یکی پس از دیگری متولد شد.

متل با خرید شرکت های اسباب بازی گوناگون در سراسر جهان، اکنون شرکتی چند ملیتی و بزرگ و البته موفق تلقی می شد. محبوبیت باربی در میان کودکان جهان برای هیچ کدام از عروس ک های اسباب بازی اتفاق نیفتاده است. آمارها نشان می دهند 90 درصد دخترانی که بین 3 تا 10 سال دارند، حداقل یک عروس ک باربی دارند.

باربی علی رغم تمام انتقادات و البته در میان رقابت شدید دیگر شرکت ها و عروس ک ها برای سلطه یافتن بر این بازار، همچنان در صدر ایستاده است. باید گفت تولید باربی نقطه عطفی در تاریخ عروس ک های مدل بوده است و می توان تاریخ عروس ک های مدل را به قبل و بعد تولید باربی تقسیم کرد چرا که باربی تحولی بزرگ در این صنعت ایجاد کرد و تمام عروس ک هایی که پس از باربی تولید شده اند به نوعی از آن تقلید یا پیروی کرده اند.

با آشکار شدن تاثیرات فرهنگی عروس ک های مدل، به ویژه باربی، در کشورهای اسلامی تلاش هایی برای ساخت جایگزین هایی برای باربی صورت گرفته است. در کشورهای عربی ایده عروس ک «فولا» در 1999 به عنوان جایگزین باربی مطرح شد و در 2003 به بازار آمد.

فولا، عروس کی محجبه با لباسی تمام قد، همراه با جانمازی صورتی رنگ به بازار عرضه شد. طراح و آفریننده این شخصیت عروس کی، استودیو طراحی نیوبوی است که عرضه محصولات خود را از سال 2003 در کشورهای سوریه و امارات آغاز و در مدت کوتاهی حضور قدرتمندی در بازارهای کشورهای عربی پیدا کرد.

گفته می شود این عروس ک تاکنون سود سرشاری را نصیب سازندگان آن کرده است. پیش از آنکه ایده فولا در کشورهای اسلامی شکل بگیرد، ایده ساخت عروس ک های مدل در ایران پدید آمد. ایده ساخت عروس ک های «دارا» و «سارا» از 1375 شمسی توسط کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان مطرح شد.

پس از پنج سال این دو عروس ک با لباس های محلی اقوام مختلف ایرانی با هدف آشناسازی کودکان ایرانی در سال 1380 ساخته شدند اما این عروس ک ها برخلاف فولاد نتوانستند به عنوان جایگزینی موفق برای باربی عمل کنند.

در ماه های اخیر عروس ک مدل جدیدی با نام «لامیلی» و به عنوان رقیب تازه ای برای باربی وارد بازار شده است. نیکلای لام، طراح 25 ساله لامیلی درباره عروس ک خود گفته است: «لامیلی شخصیتی تازه در دنیای عروس ک ها خواهد بود؛ شخصیتی که تا به حال نمونه اش وجود نداشته است.»

گردآوری اطلاعات عمومی برگزیده ها
,