کیهان کلهر؛ چهره سال موسیقی ایران/ سال از پرده برون افتادن رازها
نسيم قاضیزاده در سالنامه «شرق» برای کیهان کلهر نوشت:
«در موسیقی پرآوازه ایران، کیهان کلهر پرآوازهترین در جهان است. همکاریهایش با استادان موسیقی در ایران و کشورهای مختلف، همینطور با گروههای درجه یک موسیقی در دنیا، حضور چندین و چندبارهاش در میان نامزدهای گِرَمی، کنسرتهای پرشمارش در کشورهای مختلف در سراسر دنیا، ساخت موسیقی فیلم و از تمام اینها گذشته کمانچهنوازی بیهمتایش از او شمایلی ساخته که با شنیدن نامش تمامی این ویژگیها به یاد میآید. امسال اما برای او سال ویژهتری در مقایسه با سالهای قبل بود. اول این که بزرگترین تور موسیقی دور ایران را در تاریخ موسیقی سنتی ایرانی با عنوان «پردگیان باغ سکوت» برگزار کرد و دوم این که در آخرین روزهای بهمن 95، آلبومی که در آن آهنگسازی و نوازندگی برخی قطعات را به عهده داشت، برنده جایزه گِرَمی شد. خبری که تمام فضای موسیقی ایران را در آخرین روزهای سال تحت تأثیر خود قرار داد.
کیهان کلهر بالاخره بعد از شش بار نامزدی موفق شد در لیست جوایز و افتخاراتش، جایزه گِرَمی را هم اضافه کند. هر چند تا پیش از این باز هم در همکاریهای مختلف بینالمللی توانسته بود عناوین آثارش را در میان لیست نامزدها ببیند، اما «مرا به خانه بخوان» (Sing Me Home) برای او و همکارانش گِرَمی را در بخش موسیقی جهانی به ارمغان آورد. کلهر که از اردیبهشت 95 تور بزرگ «پردگیان باغ سکوت» را در شهرهای مختلف به صحنه برد، بار دیگر از آذر، به مدت سه ماه در بیش از ٢٠ شهر ایران به روی صحنه رفت. تنها بعد از چند روز که از برگزاری این کنسرتها میگذشت، خبر برندهشدن گِرَمی توانست خستگی را از تن او به در کند. البته در ابتدای دی هم کلهر توانسته بود جایزه بسیار معتبر منتقدان موسیقی آلمان German Record Critics را برای دومین بار برای آلبوم «هاوانیاز» از آن خود کند. او پیش از این هم این جایزه را در همکاری با اردال ارزنجان در سال ٢٠١١ از آنِ خود کرده بود. اما از اواسط دی ٩٥ نام آخرین آلبوم گروه جاده ابریشم که کیهان کلهر از نوازندگان و آهنگسازان آن است، در میان نامزدهای جایزه گِرَمی به عنوان معتبرترین جایزه موسیقی یا همان اسکار موسیقی در دو شاخه «موسیقی جهانی» و «موسیقی فیلم» درخشید و اهالی موسیقی و طرفداران موسیقی جدی را در انتظار برگزاری اعلام نتایج این جایزه گذاشت. انتظاری که خیلی زود به پایان رسید و در پنجاهونهمین دوره جوایز گِرَمی «مرا به خانه بخوان» (Sing Me Home)برنده بخش بهترین موسیقی جهانی شد و موسیقی ایران را بینصیب نگذاشت. این نکته را هم باید ذکر کرد که این آلبوم سال ٢٠١٦ یکی از موفقترین آلبومهای این سبک موسیقی بود و پیش از این هم توانسته بود در رتبه اول جدول موسیقی کلاسیک بیلبورد قرار بگیرد؛ موفقیتی که اگرچه با گِرَمی مقایسهکردنی نیست، اما دستکمی هم از آن نداشت.
«مرا به خانه بخوان» دارای ١٣ قطعه است. ضبط این آلبوم موسیقی از سوی کمپانی معتبر سونیکلاسیکال انجام شده بود. از نکات مهم این آلبوم باید به حضور چهرههای مطرح موسیقی جهان که در نوازندگی این آلبوم همکاری کردهاند اشاره کرد؛ هنرمندانی مانند تومانی دیاباته نوازنده ساز کورا، شجاعت حسینخان نوازنده سیتار، دیما اورشو خواننده اهل سوریه و.... این اولینبار بود که گروه جاده ابریشم قطعاتی را از اکثر نقاط دنیا گزیده کرده و با استفاده از نوازندگان به نام آن نواحی، این قطعات اجرا شده بودند. این قطعات که اکثرا برگرفته از نغمات بومی و ملی کشورهای مختلف بودند، در این آلبوم آمده بودند که آهنگسازی و تنظیم پنج قطعه هم با محوریت موسیقی ایرانی به عهده کلهر بود. قطعاتی از کشورهای هند، ایران، چین، اسپانیا، آمریکا و... در «مرا به خانه بخوان» گنجانده شده بود. قطعاتی که تمامی آنها در ١٠ تور موسیقی در شهرها و ایالتهای مختلف آمریکا تا پیش از سفر کلهر به ایران اجرا شده و با استقبال گستردهای مواجه شد تا آن جا که به زودی این تور در نقاط مختلف تکرار خواهد شد. آن هم در شرایطی که قطعا برندهشدن جایزه گِرَمی تأثیر بسزایی هم روی فروش بیشتر آلبوم و دیدهشدن آن و البته روی استقبال از کنسرتها خواهد گذاشت. از سوی دیگر گروه موسیقی جاده ابریشم توانسته بود در حوزه موسیقی فیلم هم نامزد دریافت جایزه گِرَمی شود؛ هرچند که موفق به دریافت این جایزه نشد. این گروه که ساخت موسیقی فیلم مستند «موسیقی غریبهها»، به کارگردانی مورگان نویل را برعهده داشتند، برای اولینبار نامزد دریافت جایزه بهترین موسیقی فیلم دنیا شد ، آن هم در روزگاری که آهنگسازان بزرگ موسیقی فیلم برای گرفتن این جایزه صف کشیدهاند. به هر روی کیهان کلهر که در صدر فهرست ایرانیانی قرار گرفته که برای دریافت جایزه گِرَمی نامزد شده بودند، امسال توانست موسیقی ایران را صاحب اسکار موسیقی کند و سال ٩٥ را تبدیل به یکی از سالهای ماندگار برای موسیقی ایران کند. او پیش از این نیز در سالهای ٢٠٠٢، ٢٠٠٣، ٢٠٠۵ و ٢٠٠٩ نامزد این جایزه شده بود. شاید معروفترین نامزدیاش هم برگردد به نوای کمانچه در موسیقی متن فیلم «جوانی بدون جوانی» فرانسیس فورد کاپولا. البته آلبومهای «فریاد» و «بی تو به سر نمیشود» در سالهای ٢٠٠٣ و ٢٠٠۵ نیز نامزد دریافت جایزه گِرَمی شدند که اثر مشترک محمدرضا شجریان، همایون شجریان و حسین علیزاده بودند.
حواشی
تنها دقایقی بعد از برندهشدن آلبوم «مرا به خانه بخوان» با آهنگسازی و نوازندگی کیهان کلهر، برخی از اهالی موسیقی در ایران به اشتباه و به دلیل ناآگاهی از اهدای جایزه گرمی در بخش موسیقی جهانی، جایزه را متعلق به یویوما دانستند، اما در روزهای بعد از این حواشی، تازه متوجه شدند کلهر تنها نوازنده این گروه نبوده و آهنگسازی پنج قطعه را هم بر عهده داشته است و تمامی ١٢ عضو گروه جاده ابریشم برنده تندیس گِرَمی شدهاند. در کنار این ماجرا ذکر این نکته هم ضروری است که یویوما سرپرست جاده ابریشم نیست و مدیریت هنری این گروه را به عهده دارد. از سوی دیگر جایزه «بهترین آلبوم موسیقی جهانی» تنها جایزهای است که در گِرَمی به موسیقی جهانی داده میشود و همچون دیگر شاخهها که در آنها مثلا به بهترین آهنگساز، بهترین خواننده، بهترین نوازنده و... جوایزی اهدا میشود، نیست. همین نکته خود نشان از اهمیت بالای این جایزه دارد. گِرَمی «مرا به خانه بخوان» در شب برگزاری این مراسم در دستان جانی گندلزمن ویولنیست این گروه قرار گرفت. درحالیکه چند نفر از اعضای گروه هم در کنار او به روی صحنه رفتند و کیهان کلهر هم به این مراسم دعوت بود.»