اندیشة اجتماعی گئورگ زیمل -آکا - پایان نامه شارلوت آلبرایت در باره موسیقی عاشیقی

برگزیده ها: اندیشة اجتماعی گئورگ زیمل جهان کتاب

پایان نامه شارلوت آلبرایت در باره موسیقی عاشیقی

برگزیده ها: اندیشة اجتماعی گئورگ زیمل

اندیشة اجتماعی گئورگ زیمل٬هرست هله٬ترجمة شهناز مسمی پرست٬تهران: گل آذین، 1394، 208 ص.

به گزارش برگزیده ها: هرست هله سال های بسیاری است که بر اندیشه و آثار زیمل کار می کند. او پیش از این اثر، کتاب مقالاتی دربارة دین زیمل را از آلمانی به انگلیسی ترجمه کرد و موجب آشنایی عمیق تر انگلیس زبانان با اندیشه های زیمل شد. کتاب اندیشه های اجتماعی گئورگ زیمل یکی از جدیدترین آثار اوست که در سال 2014منتشر شده است. او در این کتاب به زبانی ساده اصول بنیادی اندیشة زیمل را شرح می دهد.

زیمل در سیر مطالعاتی خود به موضوعاتی چون شخصیت، رشد و تحول فرد در طول زندگی پرداخت. این کتاب در هشت فصل به بنیان های تفکر زیمل پرداخته است: فصل اول به شخصیت و آثار او اختصاص دارد. نکتة مهمی که در زیمل بسیار چشمگیر بوده و نویسنده نیز به آن توجه خاص داشته، تبحر بی بدیل وی در فنّ سخنوری و خطابه است که همگان بر آن اتفاق نظر دارند. جلسات درس و سخنرانی زیمل به حدّی جذاب و پرکشش بوده که خیل دوستداران علم ـ حتی مخاطبان غیر دانشگاه ی ـ را به تالار های دانشگاه می کشانده است. سخنرانی های او آمیزه ای از دانش بی نظیر، صراحت و شیرینی گفتار، و اعجاز حافظ ه بوده است؛ نوشته اند که در نگارش مقالات نیز چنین بود؛ بدون پیش نویس، بدون تصحیح و بازنویسی، گویی کلمات همواره در برابر ذهنش شکل می گرفتند.

فصل دوم به آرای زیمل در خصوص جامعه شناسی می پردازد. گویی همواره در حال پاسخ به این پرسش است: «آیا جامعه شناسی علم است؟» زیمل معتقد است که علوم قابل تحسین اند و برای پیشرفت و بهبود شرایط زندگی انسانی بسیار لازم اند، ولی به کاربردن آن ها به مثابه تنها منبع تفسیر جهان، گرایشی نگران کننده است (ص55). او پروژه ای برای همکاری علوم طبیعی و انسانی در فهم جهان داشت.

فصل سوم، «تفرد به مثابه دغدغة اخلاقی» نام دارد . فردیت را زیمل در مثال معروف «غریبه» نشان می دهد. غریبه از راه دور می آید و امکان دارد دوباره ما را ترک کنند، زیرا ما نمی توانیم او را به ماندن مجبور کنیم. این امر او را از مردم عادی محلی جدا می کند و به علت موقعیت خاصی که غریبه ها تحت آن در تعاملات روزانه مشارکت می ورزند، با آن ها به طور متفاوتی رفتار می شود، به این ترتیب رابطه با غریبه ها، رابطه ای غریب است. حضور شخص بیگانه که ایده های نو دارد به جامعة میزبان القا می کند که باید راه رسم خود را عوض کند. زیمل در وصف هنجارهای اجتماعی معتقد است که تکامل جامعه باید ضرورتاً به تحول و تکامل اخلاق بینجامد.

فصل چهارم «آنچه ادیان مشترکاً دارند» است. رویکرد زیمل به دین را می توان دارای پیوندی تنگاتنگ با مفهوم پراگماتیستی حقیقت دانست. در این فصل به این اندیشة زیمل که همانا نیاز فرد به دینداری است پرداخته شده است. این اعتقاد که مرگْ پایان هستی آدمی نیست و این که شخص مذهبی احساس می کند با وجودی جاودان در ارتباط است که او را یاری می کند، نیاز فرد به دینداری را موجه می سازد. و همین جاست که کار جامعه شناسی دین آغاز می شود. از نظر زیمل، دین مانند هنر «قلمرو سومی» میان سوژه و ابژه است که امکان میانجیگری و کاهش ستیزه میان آن ها را می دهد. دین پُلی است میان شخص و جهانی که او را احاطه کرده است.

سپس «تکامل خانواده و زندگی شخصی» مورد بحث قرار می گیرد که در آن نویسنده به مقالة «به سوی جامعه شناسی خانواده»ی زیمل (1895 ) پرداخته است. در این فصل، توجه زیمل به تحول در میان زنان و تأثیر مدرنیته بر آنان که از مباحث مهم جامعه شناسی وی است، بازگو می شود.

فلسفة پول که از جذاب ترین مباحث زیمل است در فصل ششم با عنوان «برابری در مقابل آزادی-رقابت و پول» مطرح شده است. رقابت از نظر زیمل، فرم مقدماتی ستیزه است. پول واسطة امر اجتماعی است. پول می تواند شرایطی فراهم آورد که از یک سو روابط صمیمانه سُست گردد، ولی در مقابل امکان رشد بیشتر فردیت و آزادی شخصی را فراهم آید. 

در فصل هفتم که «جامعه شناسی، نجات دهندة زندگی ها» نام دارد به سنخ شناسی معروف زیمل با رویکرد وی به آدم فقیر می پردازد که مبحث جذابی است. در آخرین فصل کتاب نیز مقالة مهم زیمل، «کلان شهر و حیات ذهنی» مورد بحث قرار می گیرد.

مطالعة این کتاب، به ویژه برای کسانی که با اندیشه های زیمل از پیش آشنایی دارند، بهرة بیشتری خواهد داشت.

 

این مطلب در چارچوب همکاری های انسان شناسی و فرهنگ و نشریه جهان کتاب منتشر می شود.

,