«منشور شعر حکمت» به روایت سیدعلی صالحی - سایت ایسنامنشور حکمت

سایت ایسنامنشور حکمت

برگزیده ها: «منشور شعر حکمت» به روایت سیدعلی صالحی

برگزیده ها سیدعلی صالحی که پیش تر از جریانی با نام «شعر حکمت» سخن گفته بود در نوشتاری از «منشور شعر حکمت» نوشته است.

به گزارش برگزیده ها این شاعر در یادداشتی که در اختیار بخش ادبیات ایسنا گذاشته آورده است: «شعر حکمت، صاحبِ ابزارِ معقول است، اما خود به جهانِ محسوس تعلق دارد، برآمدِ محسوسات است. همه قوالب، مکاتب، انواع، موج ها و شکل های دوشینه و پسینه را در مقام زیرمجموعه پوشش می دهد. حضوری همه پذیر با اعتبار خلاقه خاص دارد. بدونِ رمزیت و پرتو حکمت، متن مورد نظر از فراز و فاصله «شعر» به سطح کلمات قصار، واگویه، پند، اندرز، نصیحت و گزین گویه سقوط می کند. شعر حکمت به قدمتِ خود کلام، و امر و اتفاقی بین البشری است. من در زبانِ مادری خویش و در جهان شعر پارسی، مسئول تشخیص آن بوده ام. کاشفم و معرف.

ما با اشاره به این عطیه زمان ناپذیر، به عصرِ طولانی و چندش آورِ تکرار و تکرارها... پایان می دهیم. این حادثه، سرآغازِ راهی زرین است. ما به مشغله هدر نیستیم، شاعریم، مشعله نظریم! پایانِ بی پرسشی ها. پایانِ بی پرسش ها.

مولانا همان معرفت منتظر است، صاحبِ شعر حکمت:

آمده ام که سَر نهم

عشق تو را به سَر برم

...

دوره مشابه سازیِ شِبهِ شعر... تمام! شعر حکمت می گوید باید به من برسی، من یک بار... و فقط یک بار اتفاق می افتم، نه قابلِ تقلیدم، نه مستعدِ گرته برداری، نه مهیایِ سرقت و تکرار. به همین دلیل رسیدن به وجودِ من دشوار است.

من وجودم. شاعر در من زاده می شود، و نه باژگون این تفسیر. شعر حکمت، درکِ آن، و خلق آن، عمر می خواهد، خلاقیت خاص و مراقبه. سخت گیر می شوی، سپس سخت پسند، دیگر هر کسی را در این جهانِ جلیل، یارای ادعای شاعری نخواهد بود. تولیدِ انبوه چیزی به نام شعر... تمام! کیمیا... کیمیایِ سینه در سحوریِ کلمات است. اگر کم طاقتی پرسید به یکی عبارت، خلاصم کن از این معنا، بگو: «سخن خاص، نهان... در سخنِ عام بگو!» مبادا شعر حکمت را با کلام فلسفی و حتی گزارشِ حکیمانه اشتباه بگیرید. گزارشِ حکیمانه، نوعی ارشادِ کلامی و هدایتِ لسانی است. و کلام فلسفی، یا مولدِ پرسش است، و یا نهایتِ حرفه اش، نشان دادنِ راهِ برون رفت از چرایی هاست.

شعر حکمت، زائرِ زنده، زائرِ بی زمانی ضمیرِ ناخودآگاه است. جانِ جانان است، جهتِ بی جهات است، نه خطی است، نه مدور، چرخشِ لامکان است به دوران بی زوال. هم به همین حرمت است که از هر گونه دخالت، آرایش، زیور آلات، بزک گردانی و پیرایشِ زبانی پرهیز می کند. محسوس و بیرون زبان، عقلِ زبانِ ساده و فاهمه را در اختیار شهودیِ خویش می گیرد. نه پریشانیِ رهاشدگی در زبان و نه زندان زبان! حضورِ انفجاری و عروجِ در آنیّت، حُکم می کند که شعر حکمت، به کوتاهی و در لحظه زاده شود، و نه چندان طویل و بلند و به عقل آمده! در شعرهای بلند البته دیده ایم پاره هایی که عین شعر حکمت است. از معاصرین، نیما، فروغ و شاملو بهره های شوق آوری از شعر حکمت را برای ما به ارث بازگذاشته اند.

شاعر، شاعر است. تاریخ ما سلسله ها بسیار دارد، و کم نیستند شاعران بزرگ ما. و حکیم، حکیم است. تاریخ ما سلسله ها بسیار دارد، و کم نیستند حکیمان بزرگِ ما... که بیشترینه عارف شان نامیده اند. اما... ما پی کدام چیستی و کیستی هستیم؟ منظور نهاییِ ما کشفِ «شاعر-حکیم» است. چنانکه مولانا، چنانکه حافظ ...! ضرب المثل ها و کنایات به شعر حکمت نزدیک نمی شوند، اما شعر حکمت... بوده و هست که به ضرب المثل ملی بدل شده است. در این دفتر و به قرابتِ من، «شرق» همان نور است، چنان که حکمتِ شهاب الدین سهروردی آورده است. و شعر حکمت، نوگشتِ داناییِ شرق است، و اشراقِ ماست، کرامتِ کلمه است.

دقتِ تشخیص، درک، حس و حضور شعر حکمت، ما را بر آن می دارد که دیگر هر متن و شِبهِ شعری را به عنوان «شعر» نپذیریم، بلکه بسا جلوه ای از شعر باشد، دور، تجربی، و تمرینی. در این مَشغله، شعبده محو خواهد شد. در این مَشعله... کیمیا به کارستان می رسد. نه خودپذیری از سرِ شیفتگی، نه دگرپذیریِ روشنفکرانه، بلکه همه پذیریِ حافظ انه. این مشرق نامه ما یعنی شعر حکمت است. نه مفهوم پرستیِ عوام، نه شکل زدگیِ خواص. آنات...آناتِ شعر حکمت. زنهار... حتی شاعر-حکیم هم قادر نیست یک سر، پروردگارِ شعر حکمت باشد، بسا عمری به راه شعر، تا کشف و حلول و اشراق... وی را رخصتِ خلق شعر حکمت دهد، انگشت شمار. شعر حکمت از سرِ ناچاری مجبور به قبولِ ظهور باواسطه واژه شده است.

تکرارِ «اشباع شد گی» و قناعت به هم قوار گی ها، به مشابه سازی چیزی به نام شعر منجر شده است. و این دامن زدن به بلاتکلیفی است. این عین مَشغله هدر است، بی شباهت به این محکومیت نیست که همه عمر سنگ مزارِ خود را به دوش بکشیم. شعر حکمت از هر گونه صنعت کردن در فرم، شکل، صورت، بافت، ساخت و آزارِ زبان و زبان آزاری پرهیز می کند، زیرا نیرویی ساحرانه دارد که دیگر نیازی به این حواشی بیهوده ندارد. پدیداری پندارطلب که مخاطب و صاحب تشخیص را به صورتی حسی (همراه با درکی باطنی) از وجود شعر حکمت باخبر می کند.

نه معنانویسیِ مطلق، نه صورت گری صرف و نه برد گیِ زبان. ما دعوتِ دیگری آورده ایم؛ شعر حکمت از دوردستِ حافظ ه می آید و بر فرازِ تخیل اعلام موجودیت می کند. شعر حکمت، صاحبِ دو جلوه روشن است:

الف-تأثیرگذاری در آنیتِ وقت و وجود./ ب-فراروی در بی زمانیِ ذهن و عین. این دو جلوه جلیل... شعر حکمت را به جاودانگی می رساند. رها شدن در لذتِ شعر حکمت، خروارها نوشته شِبهِ شعر و متون مکرر را از چشمِ خواهنده خواهد انداخت. این فصلِ عجیبِ ساقط شدنِ اعتبارهای کاذب و نام های فربه است.

هشدار می دهم: مبادا «توده پذیریِ میرا و موقت» را به جای همه پذیری آن کلامِ غیب... اشتباه بگیرید. ما لسانِ غیب را نشان داده ایم؛ یعنی حضورِ حافظ انه را... هم برای مخاطب و آن «همه تاریخی»! رخسار شعر حکمت در ملاقاتِ اول و قرائتِ نخست، هیچ تفاوتی با شعر (چه کهن، چه نو...) ندارد. تفاوت وقتی برهنه و معلوم می شود که روح و جان تشنه ما می طلبد که باز به آن بازگردیم. قرائت در قرائت...! سند تأثیر همین است. شعر حکمت دارای همه داشته ها، ظرائف و دقایقِ شعرِ پرقدرت و ناب است، به اضافه یک معجزه عجیب که ایشان را از دیگر سروده ها جدا می کند و به آن تشخص می دهد. این معجزه چیزی نیست جز تصرفِ روح و روان و جان و جهانِ مخاطب، یعنی همان آنِ فناناپذیر.

انتهای پیام

کد خبرنگار: 71157 خبرهای مرتبط جریان شعر دیگری در راه است «شعر حکمت» به روایت سیدعلی صالحی
,