آلن ایر: توافق تا تيرماه آرزوي ماست
آمريكا تلاش زيادي از خود براي به سرانجام رسيدن پرونده هسته‌اي ايران نشان مي‌دهد و پنهان نيست اوباما در قامت رئيس‌جمهور آمريكا تحت چه فشارهايي از سوي دو حزب جمهوريخواه و دموكرات براي عدم امضاي توافق نهايي كشورهاي 1+5 با ايران قرار دارد. اما سخنگوي فارسي زبان وزارت خارجه آمريكا به آرمان مي‌گويد كه « نحوه برخورد ما با آنهايي كه نگراني‌هاي جدي واقعي دارند مشورت و رايزني است تا آنها درك كنند كه رويكرد ما بهترين گزينه پيش روی ماست. »
او امضاي توافق هسته‌اي با ايران تا تيرماه را آرزوي خود توصيف مي‌كند و البته در برخي مواقع فراموش مي‌كند كه «ايران بارها اعلام كرده به دنبال توليد سلاح هسته‌اي نيست و آن را خلاف مي‌داند» و مي‌گويد كه هدف آمريكا جلوگيري از دستيابي ايران به سلاح هسته‌اي است! به گفته خودش با دقت به فرمايشات مقام معظم رهبري كه در مورد مذاكرات هسته‌اي بود، گوش كرده و هيات مذاكره‌كننده ايران را مسئول اجراي فرمايشات ايشان مي‌داند. آلن اير صريح اعلام مي‌كند كه آمريكا نسبت به تحويل سامانه اس 300 به ايران معترض است و اين اعتراض كماكان پا برجاست. اكنون قرار است مذاكرات هسته‌اي ايران و 1+5 هفته آينده در وين برگزار شود.
در همين راستا آلن اير، سخنگوي وزارت خارجه آمريكا با «آرمان» به گفت‌وگو پرداخت كه در ادامه مي‌خوانيد:
برخي از آنچه در طي مذاكرات حاصل شد به عنوان بازي (برد- برد) ياد مي‌كنند يعني دو طرف از آنچه نتيجه گرفته‌اند راضي هستند. آيا شما هم مذاكرات را تا به اينجا برد – برد مي‌دانيد؟
صد البته. نكته مهم در اين مورد اين است تا وقتي كه همه طرف‌ها نتيجه را برد- برد ندانند، هيچ توافق نهايي دوامي نخواهد داشت. به‌عبارت ديگر، همه طرف‌ها بايد پايبندي به تعهدات خود درچارچوب توافق نهايي را ضمانت پيشبرد منافع ملي خود بدانند. از طرف ما، براي دولت آمريكا توافق نهايي باعث جلوگيري دستيابي ايران به بمب هسته‌اي و رفع نگراني‌هاي بين‌المللي در مورد ماهيت برنامه هسته‌اي ايران مي‌شود و اگر چنانچه ايران مدعي آن است، قصدي براي دستيابي به سلاح كشتارجمعي نداشت، ندشته و نخواهد داشت، پس همكاري و شفاف‌سازي بيشتر براي رفع نگراني‌ها مشكل‌سازنيست و در راستاي اثبات اين ادعاهاست. ما خيلي به فتواي مقام رهبري احترام مي‌گذاريم اما بايد در چارچوب قوانين بين‌المللي عملي شود. من نمي‌خواهم و نمي‌توانم از طرف دولت ايران صحبت كنم اما تلقي من اين است كه مزيت توافق نهايي با آن راه‌حل‌هايي كه در بيانيه سوئیس ترسيم شده، لغو تحريم‌ها همزمان با امكان تداوم برنامه هسته‌اي شان در چارچوب و با رضايت بين‌المللي است.
به نظر مي‌رسد با توجه به رايزني‌هايي كه آمريكا در هفته‌هاي اخير داشته است، به نوعي درصدد نزديك كردن خود به ايران است. اين تحركات به معناي تصميم دولت آمريكا براي جبران گذشته است يا اينكه هدف ديگري دارد كه اين هدف نشان دادن قدرت در تعاملات بين‌المللي است؟
پوزش مي‌خواهم، اما اين ارزيابي را منطبق بر واقعيت نمي‌دانم. كوشش و تلاش ما در هفته‌هاي اخير اين بوده كه به فهم مشترك در مورد راه‌حل‌هاي توافق نهايي برسيم كه اين كار لازمه رسيدن به آن توافق نهايي، يا به‌قول جناب آقاي دكتر ظريف «برجام» (برنامه جامع اقدام مشترك) است. هدف آمريكا فقط اين است كه همراه با ساير كشورهای عضو گروه 1+5، مساله هسته‌اي ايران به‌طور مسالمت‌آميز از طريق ديپلماسي پويا حل شود. گذشته روابط ايران و آمريكا را نمي‌شود و نبايد ناديده گرفت اما مهم‌تر از آن آينده نگري است به نحوي كه هر دو ملت به سوي آينده بهتري حركت مي‌كند. با اين مذاكرات هسته‌اي در حال طي كردن مسير جديدي هستيم و انشاا... نيمه راه نخواهيم ماند.
به نظر مي‌رسيد آمريكا براي عدم توافق با ايران تحت فشار اسرائيل است. اين فشار واقعي بود يا درصدد بوديد نشان دهيد براي رسيدن به توافق با ايران با متحدان خود كه اسرائيل از جمله آنهاست، وارد مجادله مي‌شويد؟
به‌قول معروف «صلاح مملكت خويش خسروان دانند». همه كشورها در تعيين منافع و مصالح ملي‌شان مختار هستند. دولت ما سعي مي‌كند به همه آنهايي كه نگران وضعيت كنوني برنامه هسته‌اي ايران هستند نشان دهد اين راهي را كه در راستاي حل اين مساله طي مي‌كنيم بهترين راه ممكن است. ما با حرف منطقی، با رايزني و مشورت سعي مي‌كنيم دلواپسان خودمان را در اين مورد راضي كنيم.
در بيانيه لوزان ذكر شده است كه «نطنز تنها مركز غني‌سازي ايران خواهد بود» اما مراكز ديگر از جمله فردو از جمله مراكز با اهميت براي ايران است. چه خطري از ناحيه فوردو احساس شد كه در بيانيه ذكر گرديد «فردو از يك سايت غني‌سازي به يك مركز هسته‌اي، فيزيك و فن آوري تبديل خواهد گرديد.
در اين مركز همكاري بين‌المللي در حوزه‌هاي تحقيق و توسعه مورد توافق، مورد تشويق قرار خواهد گرفت. مواد شكافت پذير در فردو نخواهد بود. با استناد به اندازه كوچك تاسيسات فردو در هر برنامه صرفا صلح‌آميز هسته‌اي هيچ دليلي براي غني‌سازي در آن وجود ندارد و خود عمل غني‌سازي آنجا شك و ترديد در ذهن جامعه بين‌المللي ايجاد مي‌كند. افزون بر آن تاسيسات نطنز كه به مراتب بزرگتر از فردو است، براي مدت طولاني جوابگوي همه نيازهاي غني‌سازي ايران خواهد بود. با توجه به تمام اين موارد، به‌نظر مي‌رسد كه تبديل فردو به مركز پيشرفته هسته‌اي و تحقيقاتي استفاده مناسب‌تري خواهد بود.
چرا در حالي كه همه از لغو تحريم‌ها صحبت مي‌كردند چند شركت كشتيراني ايران از سوي اتحاديه اروپا تحريم شد و آيا اين نشان بي‌اعتمادي نيست؟
اصلاً نشانه بي‌اعتمادي نيست؛ خـُـب، عقل اينطور حكم مي‌كند كه چون هنوز به توافق نهايي و مرحله اجراي آنكه نرسيده‌ايم، پس حفظ نظام تحريم‌هاي هسته‌اي امر منطقي هست. انشاا... به توافق نهايي و مرحله اجراي آن برسيم تا اين تحريم‌ها طبق زمان مورد قبول طرفين برداشته شوند.
تفاوت اين دور از مذاكرات در لوزان با مذاكرات قبلي چه بود؟
در اثر نزديكتر شدن مهلتمان (يعني آخر ماه مارس) ، اين دور از مذاكرات در لوزان سخت‌تر، فشرده‌تر و پيچيده‌تر بود. اما به‌قول معروف «نردبان پله پله» و ما با آن پيشرفت كند اما مداومي كه قبل از آن داشته‌ايم، به رسيدن به اين تفاهم مشترك در مورد راه‌حل‌هاي اصلي توافق نهايي موفق شديم.
مقام معظم رهبري اخيرا در مورد توافق اظهاراتي داشتند. تحليل طرف آمريكايي از صحبت‌هاي ايشان چه بود؟
در حقيقت طبق فرمايشات ايشان، مقام رهبري تعيين‌كننده مسائل كلان، خطوط اصلي، چارچوب‌هاي مهم و خط قرمزها هستند، پس ايشان صراحتا ديدگاه خود را مشخص كردند. ما با دقت به سخنراني ايشان گوش داديم اما رعايت و عملي كردن آن به تيم مذاكره‌كننده جمهوري اسلامي سپرده شده است. از طرف ما، وقتي پاي ميز مذاكرات در دور آينده برگرديم تمركزمان عوض نخواهد شد و بر رسيدن به نتيجه‌اي كه مانع از دستيابي ايران به بمب هسته‌اي باشد خواهد ماند.
طرف ايراني بارها تاكيد كرده كه اگر به تعهدات عمل نشود اقدامات خود در جهت توافق اوليه در لوزان كه در يك بيانيه آمده است را منتفي اعلام مي‌كند. راهكاري براي جلب اعتماد ايران داريد؟
چنانچه هر طرف تعهدات خود را اجرا كند، خود به خود اعتماد بيشتر مي‌شود. مثلاً هر دو طرف تعهداتشان را در چارچوب برنامه اقدام مشترك (توافق ژنو) انجام دادند و در اثر اين پايبندي مشترك، اعتماد بيشتر شد. پس راهكار جلب اعتماد براي هر طرف پايبندي به تعهدات است، اينطور نيست؟
نحوه مواجهه آمريكا با تندروهاي مخالف توافق چگونه بود؟
نحوه برخورد ما با آنهايي كه نگراني‌هاي جدي واقعي دارند مشورت و رايزني است تا آنها درك كنند كه رويكرد ما بهترين گزينه پيش رو ماست و از اين نوع بحث‌ها استقبال مي‌كنيم.
پس از مذاكرات لوزان جمهوريخواهان چه واكنشي نشان دادند و چه انتقاداتي داشتند؟
طيف وسيعي از واكنش‌ها هم در ميان دموكرات‌ها و هم در ميان جمهوريخواهان بود. اما مهم اين است كه موضوع هسته‌اي تبديل به موضوع جناحي نباشد كه ما فراجناحي عمل كنيم و من فكر مي‌كنم كه قوه مقننه مي‌توانند اين كار را بكنند.
تصور مي‌كنيد تا تيرماه توافق نهايي حاصل شود؟
اين اميد و آرزوي ماست اما قابل پيشگويي نيست. خوشبختانه در هر طرف نيت و اراده جدي هست. بايد عزمان را جزم كنيم و آستين‌مان را بالا بزنيم و با توكل كار كنيم.
برخي عنوان كردند پس از توافق هسته‌اي امكان توافقات ديگر با آمريكا شايد وجود داشته باشد. به نظر شما مهم‌ترين توافق پس از بحث هسته‌اي چيست؟
پوزش مي‌خواهم اما ديد من فراتر از رسيدن به توافق نهايي نمي‌رسد. اگر بتوانيم به توافق نهايي برسيم، خود اين كار نشانه برتري رويكرد تعامل سازنده است و انشاا... راه را براي به‌كارگيري بيشتر اين رويكرد هموارتر مي‌كند.
لغو ممنوعيت فروش سامانه اس 300 را چطور ارزيابي مي‌كنيد؟
ما در مورد فروش سامانه اس ۳۰۰ به ايران به كرات ناخرسندي خود را بيان كرديم و اعتراض كرديم و اين اعتراض كماكان پا برجاست.
اخبار سیاست خارجی - آرمان