نجات تلخ
جاري‌شدن سيل، درياچه ارومیه را سيراب کرد
نجات تلخ
مدت‌ها کارشناسان محيط‌زيست از تغييرات اقليمي و اتفاقاتي که ممکن است ايران را هم تحت‌تأثير قرار دهند، حرف زدند و هشدار دادند اما کمتر توجهي به اين حرف‌ها شد و حالا مي‌بينيم که ماه‌هاست گوشه‌وکنار ايران از دست حوادث طبيعي مانند سيل، طوفان، هجوم گردوغبار و... در آرامش نيستند. همين روزها هم شهرهاي شمال‌غربي کشور دچار سيل و آبگرفتگي شدند و حتي سيل، خانواده‌هاي زيادي را هم داغدار کرد اما نشانه‌اي وجود دارد که نشان مي‌دهد آب‌هاي روان که به شکل سيل، خودشان را نشان ما مي‌دهند، نعمت هستند؛ نعمتي که ما آنها را تبديل به زحمت مي‌کنيم.
اين نشانه بالاآمدن تراز آبي درياچه اروميه است. اين خبر را فرهاد سرخوش، مدير دفتر استاني ستاد احياي درياچه اروميه در آذربايجان‌غربي داد و گفت: «تراز درياچه اروميه از زمان تثبيت، حدود 72 سانتي‌متر افزايش داشته است، هم‌اکنون تراز درياچه به 1270,80 رسيده که سهم بهار امسال تا امروز چهار سانتي‌متر بوده است. با توجه به اينکه 90 درصد بارندگي‌ها در جنوب استان اتفاق افتاده، پيش‌بيني مي‌شود در دو روز آينده حدود هشت تا 9 سانتي‌متر افزايش تراز داشته باشيم.» او ادامه داد: «طبق اعلام شرکت آب منطقه‌اي حدود 610 مترمکعب در هر ثانيه وارد درياچه مي‌شود. همچنين حجم کل آب واردشده از حوضه آبريز شرقي و غربي، 120 ميليون مترمکعب بوده که اميد است با افزايش بارندگي‌ها، اين ميزان تا 150 ميليون مترمکعب افزايش يابد.»
سرخوش، تبخير هر سال درياچه را در فصل گرما حدود 50 سانتي‌متر برشمرد و گفت: «تا توجه به پيش‌بيني حجم زياد بارندگي‌ها تا پايان فصل بهار و دريافت به‌موقع اعتبارات اختصاص‌یافته، در سال 96 احيای درياچه با روند خوبي پيش خواهد رفت.»
مديرعامل شرکت آب منطقه‌اي آذربايجان‌غربي هم گفت: «بارش‌هاي متناوب باران در استان در چند روز گذشته موجب شده تا 80 ميليون مترمکعب آب از طريق رودخانه‌ها و در جريان سيلاب‌هاي اخير وارد درياچه اروميه شود.» کيومرث دانشجو تصریح کرد: «هم‌اکنون ميزان آب ورودي به درياچه اروميه، 660مترمکعب در ثانيه بوده که در سه روز گذشته تداوم داشته است.»او با اشاره به اينکه در صورت تداوم بارش‌ها در استان، ميزان آب ورودي به درياچه به صد ميليون مترمکعب مي‌رسد، بيان کرد: در سال آبي جاري- از اول مهر 95 تاکنون- 241 ميلی‌متر بارش در حوضه آبريز درياچه اروميه ثبت شده که 20 درصد نسبت به مدت‌زمان مشابه سال گذشته و 9 درصد نسبت به درازمدت کاهش يافته است.»
او در ادامه گفت: ميانگين بارندگي‌هاي آذربايجان‌غربي دراين‌مدت 249 ميلي‌متر بود که اين ميزان نسبت به مدت‌زمان مشابه سال گذشته که 319 ميلي‌متر بوده، 22 درصد کاهش يافته است. مديرعامل شرکت آب منطقه‌اي آذربايجان‌غربي با اشاره به ميزان بارندگي‌هاي ماه جاري در استان که 63 ميلي‌متر به ثبت رسيده، افزود: «ميزان بارندگي‌هاي اين ماه در حوضه آبريز درياچه اروميه 67 ميلي‌متر، در حوضه آبريز زاب 115 ميلي‌متر و در حوضه آبريز ارس 42 ميلي‌متر بود.»
طغيان ادامه دارد
دانشجو با اشاره به وضعيت بحراني و طغياني رودخانه‌هاي آذربايجان‌غربي در دو روز گذشته، تصریح کرد: «نازلوچاي، گدار، باراندوز، زرينه و سيمينه‌رود جزء رودخانه‌هاي مهم جاري در استان است که در 48 ساعت گذشته، وضعيت سيلابي داشت. هم‌اکنون بسياري از رودخانه‌ها در حال فروکش هستند و انتظار مي‌رود تا دو روز آينده شرايط به حالت عادي بازگردد.»
دانشجو، وجود 12 سد در استان را يادآوري کرد و گفت: «بيشترين حجم آب ورودي از آغاز بارش‌هاي هفته جاري مربوط به سد بوکان بود که موجب شد حجم مخزن آن به 724 ميليون مترمکعب برسد. هم‌اکنون ارتفاع آب در پشت اين سد رو به افزايش بوده و ورودي به اين سد با توجه به بارش‌هاي چند روز گذشته، 680 مترمکعب در ثانيه است. با توجه به حجم بارندگي‌هاي بهاره، پيش‌بيني مي‌شود شرايط ذخاير آبي استان در پشت سدها، روند روبه‌بهبودي را طي کند.» به گفته او، تراز آبي درياچه اروميه در 25فروردين امسال، هزار و 270 متر و 78 سانتي‌متر از سطح آب‌هاي آزاد و حجم آب موجود در آن دو ميليارد و 80 ميليون مترمکعب است و در روزهاي اخير، تشديد بارش‌ها در آذربايجان‌غربي هم موجب طغيان و جاري‌شدن آب رودخانه‌ها به سمت درياچه اروميه شده است.
طغيان رودخانه‌هاي آذربايجان‌غربي، خسارات مالي و جاني درپي داشت و رودخانه گادر در اشنويه علاوه‌بر مسدودکردن مسير 49کيلومتري اشنويه- پيرانشهر، يک نوجوان 12 ساله را به کام خود کشيد و عمليات جست‌وجو براي يافتن اين نوجوان همچنان ادامه دارد. تخريب‌شدن پل هاشم‌آباد درپي طغيان رودخانه باراندوز در محور راژان به منطقه زيوه و مرگور نيز راه ارتباطي 50 روستاي اروميه را مسدود کرده است.
اميد تأمين بودجه
اينکه رسيدن آب ناشي از بارش‌هاي زياد به درياچه اروميه، تراز اين درياچه را بالا برده، مي‌تواند دومين خبر خوب درباره اين درياچه محسوب شود. اولين خبر، مربوط به تأمين بودجه احياي اين درياچه است که بلافاصله بعد از اتمام تعطيلات نوروز منتشر شد.
قبلا مدير دفتر تلفيق و برنامه‌ريزي ستاد احياي درياچه اروميه در گفت‌وگو با مهر با اعلام اينکه تعهدات مالي درمورد احياي درياچه اروميه اجرا نشده است، گفته بود: «احياکردن درياچه اروميه يا عمده فعاليت‌هايي که با طبيعت سروکار دارد، مانند ساختن يک جاده نيست که بگوييم فعاليتي را به‌عنوان زيرسازي شروع مي‌کنيم. در مرحله اول، زيرسازي را کامل مي‌کنيم و ساخت مابقي آن را به سال آينده که بودجه براي آسفالت و بتن داشتيم، موکول مي‌کنيم؛ اينجا فعاليت‌ها بايد مستمر و ادامه‌دار باشند و اگر اين‌چنين نباشد، تمام زحماتي که در سال‌هاي گذشته کشيده شده، هدر خواهد رفت و ممکن است دوباره شاهد خشکي و در معرض نابودي قرارگرفتن درياچه اروميه باشيم.»
اما او 16 فروردين گفت: «به‌طور کلي، سه رديف بودجه‌اي براي درياچه اروميه داريم؛ يکي اعتبارات دستگاه‌هاي اجرايي است، منبع دوم نيز ماده «10» و «12» بوده که عمده منابع مالي پروژه‌هايي که ستاد احيا تعريف مي‌کند جزء اين مواد قرار دارد. همچنين منبع سوم، صندوق توسعه ملي است.»
مسعود تجريشي با اشاره به سهم درياچه اروميه و اعتبارات تخصيص‌يافته از ماده «10» و «12» گفت: «از ماده «10» و «12» براي سال 95، هزار و 120 ميليارد تومان سهم داشتيم که از اين ميزان، 300 ميليارد تومان دريافت کرديم. در سال 93 نيز 725 ميليارد تومان تقاضا کرده بوديم که از اين مبلغ، 184 ميليارد تومان به ستاد اختصاص يافت. در سال 94 نيز از ماده «10» و «12» از 920 ميليارد تومان تقاضاشده، 290 ميليارد به ستاد احياي درياچه اروميه اختصاص يافت.»
تجريشي در ادامه با اشاره به اعتبارات پرداختي از محل صندوق توسعه ملي در سه سال گذشته گفت: «از صندوق توسعه ملي در سال 93، 160 ميليارد تومان، در سال 94، 403 ميليارد تومان و در سال 95 نيز 375 ميليارد تومان دريافتي داشتيم و اميدمان براي دريافت اعتبارات لازم در سال 96 هم تقويت شده است.»
همچنين خبرها حکايت از اعلام آمادگي نهادهاي بين‌المللي براي احياي درياچه اروميه داشتند؛ مثلا نماينده شرکت حقوقي فيدال فرانسه در ايران با بيان اينکه يک شرکت اروپايي که «بحرالميت» لبنان را احيا کرده، مدعي شده مي‌تواند درياچه اروميه را در مدت سه سال احيا کند.
نماينده اين شرکت در ايران با بيان اينکه از طريق يکي از نمايندگان مجلس شوراي اسلامي، پيگير اين طرح هستيم، گفت: «براي احياي اين درياچه، طرح‌ها و پروژه‌هايي از سوي نهادهاي منطقه‌اي تعريف شده اما مهم‌ترين مشکل، تأمين بودجه است.» او با بيان اينکه اين درخواست رسمي به وزارت امورخارجه هم ارسال شده است، گفت: «درحال‌حاضر، کارگروه‌هاي مختلفي براي درياچه اروميه تشکيل شده اما هنوز اقدام اساسي براي آن صورت نگرفته است.» نماينده شرکت حقوقي فيدال فرانسه در ايران افزود: «شرکت آب منطقه‌اي آذربايجان‌شرقي، اين پروژه‌ها را براي جذب سرمايه معرفي کرده اما پيشنهاد فيدال به وزارت نيرو اين است که بايد مطالعه کلي براي احياي اين درياچه صورت گيرد تا تمام جوانب سنجيده شود.»
اخباراجتماعی - وقایع اتفاقیه