نبرد اصولگرا با اصولگرا
كدام يك از ٦ كانديداي انتخابات، برنده بازي بزرگ سياسي ارديبهشت٩٦ خواهد بود؟» «آيا حسن روحاني در مقام رييسجمهور مستقر در پاستور ميماند يا آنكه بايد خلعت رياست دولت ايران را به يكي از رقباي خود واگذار كند؟»
«آخرين صورت وضعيت نامزدهاي انتخابات و پايگاه راي آنان چگونه است؟» «در حال حاضر كدام يك شانس بيشتري براي پيروزي دارند؟» «آيا ائتلاف راهبردي اصلاحطلبان/اعتدالگرايان برنده انتخابات خواهد بود يا سردرگمي و بيبرنامگي انتخاباتي اصولگرايان؟»
پاسخ به اين پرسشها بيترديد محتملترين نتيجه را در معرض ديد افكار عمومي قرار خواهد داد و عطش التهاب گونه مردمي كه مشتاق فرا رسيدن بيست و نهم ارديبهشت و روز رايگيري انتخابات دوازدهمين رياستجمهوري هستند را شايد به مثابه قطره آبي باشد. پاسخ به اين پرسشها با توجه به فقدان بنگاههاي دقيق جامعهشناسي و به تبع آن فقدان لايهبرداريهاي اجتماعي، سخت است اما نمونههاي آماري موسسات نظرسنجي مشتي از خروار را به نمايش ميگذارند. از ديگر سو شواهد و مستندات موجود از وضعيت و موقعيت و فرآيند سياسي/انتخاباتي اقطاب اصلي انتخابات ميتواند تصوير كلي آنچه در شرف رخداد است را به نمايش بگذارد. بر اساس شواهد رسمي٢٦٤ساعت مانده به روز انتخابات رياستجمهوري شانسِ راستان سياسي ايران با سه كانديدا براي گرفتن فرمان ماشين دولت از روحاني كمتر از هميشه است.
چه آنكه جداي از انشقاق و چندپارگي سياسي درون اردوگاهي، افق گفتماني و رويه و سويه واحدي از سوي سه كانديداي اين جناح ديده و شنيده نميشود. نزاع درون جناح راست در حالي رو به تشديد است كه اصلاحطلبان و اعتدالگرايان تمام قد پشت روحاني ايستادهاند و سرودِ پيروزي را«تكرار» ميكنند. صحنه انتخابات با چنين شرايطي بر قوت قلب و اطمينان خاطر روحاني و حاميانش روزبهروز ميافزايد و بالعكس نفس رقباي او را به شماره انداخته. اگر پايش موسسات نظرسنجي در مقام مشت نمونه خروار مقبول باشد محققين و مفسرين علم سياست و آناليزورهاي انتخاباتي دو جناح در حال حاضر متفقالقول از روند رو به رشد آراي روحاني گزارش ميدهند. افزايش راي روحاني در حالي است كه يافتههاي بنگاههاي نظرسنجي و نظرخواهي حكايت از سقوط آراي محمدباقر قاليباف و روند رو به رشد ملايم آراي رييسي دارد.
بالا رفتن راي منفي شهردار تهران و تغيير نظر اوليه كساني كه تصميم به دادن راي به قاليباف داشتند كار را به جايي كشاند كه احمد توكلي، سياستمدار نام آشنا و كارآزموده جناح راست پيشبيني كند كه محمدباقر قاليباف در نهايت به نفع سيد ابراهيم رييسي كنارهگيري كند: اگر اصولگرايان از قاليباف بخواهند كه صحنه را به نفع رييسي ترك كند به اين كار پاسخ مثبت خواهد داد. توكلي هرچند اعلام كرده كه اصولگرايان براي انتخابات تكمرحلهاي و دو مرحلهاي برنامه دارند و در عين حال خبر داده كه به احتمال زياد رييسي و قاليباف تا پايان در انتخابات خواهند ماند تا سبد راي اصولگرايان، حداكثر راي را كسب كند اما سخن گفتن از انصراف قاليباف به نفع رييسي يك پيام و خبر دارد. خبر و پيامي كه بيترديد محصول برآيند تصميم كانونهاي موثر در جناح راست و نتايج بنگاههاي نظر سنجي در قبال رفتار محتمل انتخاباتي مردم است.
تصميم جامعتين در حمايت از سيد ابراهيم رييسي در كنار فيلتر شدن وبسايت «كارانه» قاليباف از سوي مقام قضايي و اعلام احراز تخلفات انتخاباتي از سوي هيات نظارت بر تبليغات انتخابات را اگر به نقدهاي فنياي كه مديران ارشد كشور همچون علي لاريجاني به وعدههاي انتخاباتي قاليباف دادهاند همه حكايت از آن دارد كه شهردار تهران در شرايط سختي گرفتار آمده و لحظات صعبي را پيش روي خود دارد. از سوي ديگر محمدباقر قاليباف با طراحي و طرح شعارهايي مانند سه برابر كردن يارانهها، دوونيم برابر كردن توليد در چهار سال و ايجاد ٦٠٠هزار شغل به ازاي توليد و فروش يك ميليون تن پتروشيمي و... نه تنها منطق اقتصادي/ سياسي/ مديريتي قاليباف را با تشكيك مواجه كرده كه گويا هياتمديره جناح راست را هم به قاليباف و حمايت از سيد ابراهيم رييسي به عنوان رقيب اصلي روحاني مجاب كرده است. هرچند جمنا در مقام لويي جرگه اصولگرايان اعلام كرده كانديداي نهايي اصولگرايان را پس از پايان فرصت تبليغات و مناظرههاي انتخاباتي معرفي خواهد كرد اما شواهدي همچون حمايت جامعتين و اظهارنظرهاي حاميان برخي از اعضاي موثر جمنا و پايداري، ايثارگران و رهپويان حكايت از آن دارد كه رييسي كانديداي نهايي اصولگرايان خواهد بود و نه محمدباقر قاليباف.
بيترديد كنش تهاجمي شهردار تهران به روحاني، طرح شعارها و وعدههاي پوپوليستي و بالا بودن راي منفي بالا به دليل كارنامه مديريت ١٢ساله در شهرداري تهران از عمده دلايلي است كه باعث شده تا جمع آرا ي قاليباف بر اساس آخرين نتايج موسسات نظر سنجي براي نخستين بار در دو ماه گذشته زير ٢٠ درصد برسد تا جايي كه بر اساس همين پايشها، آراي قاليباف در حال حاضر در استان تهران حدود ١٦درصد اعلام شده است. كاهش راي قاليباف در حالي است كه راي مثبت سيد ابراهيم رييسي هرچند كند و ملايم اما رو به ازدياد است. مجموع آراي رييس توليت آستان قدس رضوي كه تا پيش از آغاز مناظرهها كمتر از ١٠درصد در تهران اعلام ميشد در حال حاضر به ١٤درصد رسيده است.
فاصله ٢درصدي راي رييسي /قاليباف در شرايطي است كه يازده روز تا موعد برگزاري دوازدهمين دوره انتخابات رياستجمهوري و مناظره سوم تلويزيوني كانديداها باقيمانده است.
اين فاصله ٢درصدي اما همه دلايلي نيست كه باعث اتخاذ تصميم عبور محتمل جمنا و اصولگرايان از قاليباف خواهد شد. قاليباف امروز در حالي رييسي را در تهران در كنار خود ميبيند كه رييس توليت آستان قدس رضوي مجموعه راياش در سراسر كشور بيشتر از شهردار تهران است. ريزش راي قاليباف و بالا رفتن راي منفي او از اواسط هفته گذشته و به ويژه پس از برگزاري دو مناظره تلويزيوني باعث شده تا نسبت راي روحاني با قاليباف در حال حاضر دو به يك باشد. از ديگر سو با توجه به روند ملايم و رو به رشد آراي رييسي در تهران محتمل است كه طي چند روز آينده راي رييسي در تهران همچون ديگر نقاط كشور از آراي قاليباف پيشي بگيرد. بر اساس نتايج نظرخواهيها راهبرد تهاجمي قاليباف در مناظرههاي تلويزيوني بيش از آنكه سبد راي منفي روحاني را پر كند، راي منفي شهردار تهران را نشانه گرفته. چرا كه با وجود برخي انتقادات به دولت روحاني، براي افكار عمومي سخت است كه حمله قاليباف به روحاني براي مردم را بپذيرد.
افزايش سطح آگاهيهاي عمومي و هوشمندي سياسي در كنار قفسهبندي شدن مطالبات جمهور باعث شده تا كنش سلبي/تهاجمي قاليباف نه با استقبال مردم كه معكوسوار با رويگرداني آنان مواجه شود. ماحصل پايشها و پژوهشهاي موسسات نظرسنجي حكايت از آن دارد كه اكثريت مردم برنامهها و مانيفست دولت داري كانديداهاي انتخابات را زير ذرهبين قرار دادهاند و بر اساس اين منطق، ديگر شعر و شعار كانديداها كمترين جذابيتي براي اكثريت جامعه ندارد. همين است كه باعث شده تا مجموع آراي رييسي و قاليباف فاصله معناداري با راي روحاني داشته باشد. آيا با توجه به حرف و حديثهاي اين دو سه روز، راي روحاني بيشتر نخواهد شد؟
اخبار سیاسی - اعتماد / مجتبي حسيني