افزایش خانوارهای تک‌نفره در ایران/ سالمندی بحران خواهد شد
علیرضا زاهدیان در گفتگو با مهر گفت: مطابق سرشماری سال ۹۰ در ایران، بعد خانوار ۳.۵ بوده که در حال حاضر به ۳.۳ رسیده که در عین حال، جمعیت کشور نیز ۷۹ میلیون و ۹۶۲ هزار و ۲۷۰ نفر ثبت شده است که بر این اساس، نرخ رشد جمعیت از ۲۹.۱ درصد سرشماری سال ۹۰ به ۲۴.۱ درصد در سرشماری سال ۹۵ رسید.
معاون طرح‌های آماری و آمارهای ثبتی مرکز آمار ایران افزود: در این میان، نسبت جنسی از ۱۰۲ به ۱۰۳ رسید و تعداد خانوارهای کشور نیز از ۲۱ میلیون و ۱۸۵ هزار و ۶۴۷ به ۲۴ میلیون و ۱۹۶ هزار و ۳۵ رسیده است که بر این اساس، بالاترین نرخ رشد جمعیت مربوط به استان خراسان جنوبی با عدد ۳.۰۲ درصد و کمترین مربوط به استان همدان با رقم ۰.۲۱- درصد بوده است.
وی تصریح کرد: به طور متوسط سالانه ۹۵۵ هزار و ۲۳۰ نفر به جمعیت کشور اضافه شده و سهم جمعیت ۶۵ ساله و بیشتر نیز از ۵.۷ درصد به ۶.۱ درصد رسیده؛ ضمن اینکه میانگین سنی جمعیت از ۲۹.۸ سال به ۳۱.۱ سال افزایش یافته است.
زاهدیان سهم استان تهران از جمعیت کشور را ۱۶.۶ درصد عنوان و خاطرنشان کرد: سهم استان تهران در سرشماری سال ۹۰ رقمی معادل ۱۶.۲۱ درصد به ثبت رسیده که اکنون به ۱۶.۶ درصد کاهش یافته است؛ ضمن اینکه متوسط بعد خانوار نیز از ۳.۳ به ۳.۵ کاهش یافته است.
معاون مرکز آمار در تشریح دلایل کاهش بعد خانوار در ۵ سال گذشته، خاطرنشان کرد: افزایش ازدواج، افزایش طلاق، کاهش فرزندآوری، افزایش مرگ و میر و موارد مشابه می‌تواند دلیل کاهش بعد خانوار در سرشماری سال ۹۵ باشد؛ اما برای قضاوت دقیق باید سهم هر یک از این عوامل در پژوهش‌های آتی تعیین شود.
وی نرخ رشد جمعیت را ۱.۲۴ درصد دانست و خاطرنشان کرد: در سرشماری سال ۹۰ نرخ رشد جمعیت ۱.۲۹ درصد به ثبت رسیده بود، این در حالی است که این نرخ در سرشماری ۱۳۸۵ برابر با ۱.۶ درصد بوده که اگر روند کاهشی به همان شدت قبل ادامه پیدا می‌کرد؛ باید به نرخ کمتر از ۱ درصد می‌رسیدیم؛ بنابراین آهنگ کاهش نرخ رشد جمعیت کند شده است.
زاهدیان تصریح کرد: البته در حال حاضر نرخ رشد جمعیت بالاتر از ۱ درصد است و سالانه بیش از ۹۵۵ هزار نفر به جمعیت کشور اضافه شده است؛ بر این اساس وضعیت فعلی جمعیت قابل قبول است و اگر همین وضعیت را حفظ کنیم، در آینده با بحران جمعیت مواجه نخواهیم شد؛ ولی باید گفت حفظ وضع موجود، بدون برنامه‌ریزی جمعیتی میسر نخواهد بود.
معاون مرکز آمار ایران گفت: هرم سنی جمعیت نشان می‌دهد متولدین سال‌های ۱۳۶۰ تا ۱۳۶۵ به سن ۳۰ تا ۳۵ سالگی رسیده‌اند و اکثراً ازدواج کرده‌اند؛ البته اکثر آن‌ها در سنی بالاتر از ۲۷ سالگی بوده که باید گفت دیر است؛ در عین حال، افزایش خانوارهای تک نفره هم به دلیل افزایش افراد مجرد است که به تنهایی زندگی می‌کنند و هم به دلیل افزایش سالمندانی است که همسران خود را از دست داده‌اند و در هر دو گروه سهم زنان رو به افزایش است.
وی ادامه داد: سهم جمعیت هرگز ازدواج نکرده برای زنان از ۳۰.۲ درصد به ۲۶.۲ درصد کاهش یافته است و درمورد مردان نیز، این آمار از ۳۸ درصد به ۳۴.۴ درصد رسیده است؛ البته این کاهش به دلیل بهبود الگوی سن ازدواج در کشور نیست و بیشتر ناشی از کاهش سهم جمعیت ۱۵ تا ۳۰ سال است؛ ولی به هر حال این ارقام نشان می‌دهد برخلاف بسیاری از کشورهای غربی، علاقه به ازدواج در کشور مناسب است؛ ولی جوانان دیر ازدواج می‌کنند.
زاهدیان سهم مردان بی‌همسر بر اثر طلاق برای مردان را در دوره ۵ ساله ۹۰ تا ۹۵ حدود ۱.۲ درصد عنوان کرد و گفت: این رقم در سرشماری قبلی ۰.۷ درصد بوده؛ ضمن اینکه برای زنان نیز در سرشماری سال ۹۵ عدد ۲.۲ درصد به ثبت رسیده که در سرشماری قبلی ۱.۴ درصد بوده است. البته این ارقام نشان می‌دهد همچنان تعداد طلاق در کشور رو به افزایش است که برای قضاوت بهتر، باید تعداد طلاق‌های سال ۱۳۹۵ را به جمعیت متاهلین سال ۱۳۹۵ تقسیم کنیم که شاخص به زودی اعلام خواهد شد.
این مقام مسئول در مرکز آمار ایران خاطرنشان کرد: سهم جمعیت ۶۵ ساله و بیشتر از ۵.۷ درصد به ۶.۱ درصد رسیده و طی ۳۰ سال آینده، جمیت سالمند ایران همچنان رو به افزایش خواهد بود و هنگامی که متولدین سال‌های ۶۰ تا ۶۵ از این مرز سنی عبور کنند، سالمندی به بحران تبدیل خواهد شد؛ بنابراین برای جلوگیری از این بحران باید از هم اکنون به فکر باشیم؛ در غیر این صورت حتماً با ورشکستگی صندوق‌های بازنشستگی و تامین اجتماعی و سایر پیامدهای سخت مواجه خواهیم شد.