درد پاشنه؛خارپاشنه - خار پاشنه کی به جراحی

خار پاشنه کی به جراحی

خانم ۴۵ ساله ای پرسیده اند برای خارپاشنه ، پا چه درمانی مناسب است. ایشان می گویند هیچ گونه سابقه بیماری ندارند وزنشان با قد ۱۷۱ سانتیمتر هشتاد کیلو است. جز برای زایمان در بیمارستان بستری نشده اند و علت درد پاشنه پا در مدت حدود یک سال از داروها ی مختلف استفاده کرده اند که بیشتر ضدالتهاب و مسکن بود و یا نتیجه نداشته، آیا عمل جراحی یا درمان های دیگر را صلاح می دانید؟  خارپاشنه یک زائده استخوانی خار مانند در استخوان پاشنه است که معمولاً در خانم ها و بخصوص کسانی که راهپیمائی زیادی داشته اند دردناک می شود.

البته گاهی هم درد در تمام کف پا انتشار دارد ولی چون وجود این خار استخوانی می تواند بدون درد هم باشد، پزشکان معتقدند بیشتر التهاب نسوج زخم در اطراف این خار موجب درد می شود. درمان شامل قرار دادن یک کف نرم پلاستیکی در ناحیه پاشنه، استفاده از دروهای ضدالتهاب و سرانجام در مواردی که این درمان ها مؤثر نباشد عمل جراحی است در این نظر یکی از همکاران فیزیوتراپیست که تجربه زیادی در این مورد دارند نقل می شود امیدوارم برای شما مفید واقع شود ولی توصیه می کنم فعلاً با پزشک معالج خود مشورت نمائید و اگر این نوع معالجه را سودمند بدانند اقدام فرمائید. پاها نقش مهمی در تحمل وزن بدن و حفظ تعادل و راه رفتن دارند. بروز یکسری مشکلات در پاها مشکلات عمده ای در سایر نقاط بدن پدید می آورد. یکی از این مشکلات خار پاشنه است. محققان معتقدند درد پا شنه اگر با التهاب و تورم همراه باشد به دلیل تغییر در شیوه راه رفتن و درد ناشی از آن به مشکلات حادتر در پا،زانو ،لگن و ستون فقرات منتهی می شود. بیماران زیادی هستند که به علت درد پا شنه از یک پزشک به یک پزشک دیگر مراجعه می کنند و اغلب هم ناراضی هستند و نتیجه مطلوبی از درمان نمی گیرند. به راستی علت این بیماری و راه های برخورد و پیشگیری آن چیست؟
در بیماری خار پاشنه، واقعا همانطور که اسم بیماری بر می آید خاری در پاشنه ایجاد شده است.
خار پاشنه یک برجستگی کوچک و تیز استخوانی است.

خارپاشنه چگونه ایجاد می شود؟
خار پاشنه اگرچه به عنوان یکی از علل شایع درد زیر پاشنه پا در نظر گرفته می شود، ولی باید دانست خارپاشنه یک علت واقعی درد نیست بلکه با درد همراهی می کند و خود آن ناشی از یک حالت بیمار گونه در کف پاست و در حقیقت معلول است نه علت.
برای فهم علت تشکیل آن باید ساختمان کف پا را در نظر گرفت. کف پا یک قوس طولی از عقب به جلو دارد یعنی پاشنه پا و انگشتان روی زمین هستند و وسط کف پا بالاتر از سطح زمین است و یک قوس به سمت بالا تشکیل می دهد. دو سر این قوس یعنی پاشنه و انگشتان پا توسط یک بافت نواری شکل و سفت به نام فاشیای کف پا به هم وصل هستند. وقتی راه می رویم و روی پا وزن می گذاریم قوس کف پا زیر وزن بدن تمایل به باز شدن و صاف شدن روی زمین پیدا می کند و بنابراین دو سر این قوس از هم دور می شوند و باند متصل کننده آنها یعنی فاشیای کف پا کشیده می شود.
در اثر وزن زیاد وزیاد راه رفتن یا شکل نامناسب کف پا به مرور و با بالا رفتن سن، فشارها بیشتر شده و در محل اتصال فاشیای کف پا به پاشنه، التهاب وتورم رخ می دهد که بیماری التهاب فاشیای کف پا یا (فاشئیست پلانتر) نام دارد و به این خاطر درد زیر پاشنه ایجاد می شود. کم کم به دنبال آن در محل چسبیدن فاشیای کف پا به زیرپاشنه استخوان سازی رخ می دهد و یک استخوان کوچک و تیز متصل به پاشنه به سمت این فاشیا ایجاد می شود و وقتی از پاشنه پا عکس می گیریم، آن را به صورت زائده در زیر پاشنه می بینی م که به آن خار پاشنه می گوییم. خارپاشنه و درد زیر پاشنه هر دو معلول یک فرایند هستند و معمولا هر دو با هم دیده می شوند. ولی خود خارپاشنه به تنهایی عامل درد نیست. البته باید ذکر کرد که تمامی دردهای زیر پاشنه از این فرایند و همراه با خارپاشنه نیستند. ولی شایع ترین علت درد زیر پاشنه همین است که ذکر شد. برای تشخیص دقیق علت درد پا شنه باید به پزشک مراجعه کرد.
نشانه وجود خارپاشنه چیست؟
علامت اصلی خار پاشنه درد بوده که محل این درد زیر قسمت داخلی پاشنه پاست.
این درد چه زمان هایی از شبانه روز بیشتر پیش می آید؟
این درد هنگام شروع راه رفتن، پس از مدتی استراحت کردن و نیز هنگام صبح که بیمار بیدار شده و راه می رود بیشتر احساس می شود. پس از مدت کوتاهی مقداری بهتر شده و در طول روز معمولا قابل تحمل است و سپس در انتهای روز بدتر می شود و با استراحت شبانه بهتر می شود، هنگامی که پزشک با شست دست خود قسمت داخلی زیر پاشنه را فشار می دهد، بیمار احساس درد می کند. معمولا وقتی بیماران به پزشک مراجعه می کنند هفته ها تا سال ها از بیماریشان می گذرد.
آیا خار پاشنه همیشه با درد همراه است؟
خیر، ذکر شد که خارپاشنه علت درد نیست ولی معمولا با آن همراهی دارد و هر دو به دنبال بیماری دیگری به نام التهاب فاشیای کف پا ایجاد می شوند. در حقیقت باید گفت در افرادی که درد زیر پاشنه دارند در ۵۰ درصد موارد خارپاشنه در عکس رادیولوژی دیده می شوند و به صورت بر عکس افرادی که کاملا سالم هستند و هیچ گونه دردی زیر پاشنه ندارند، در ۱۶ درصد آنها خارپاشنه در عکس رادیولوژی دیده می شود و بنابراین این وجود خارپاشنه مساوی درد زیر پاشنه است.
خارپاشنه در چه افرادی بیشتر دیده می شود؟
این بیماری هم در مردان هم در زنان دیده می شود. ولی شیوع آن در مردان کمی بیشتر از زنان است و اغلب بیماران فعال هستند، کار می کنند و راه می روند.
تشخیص خار پاشنه چگونه است؟
اغلب پزشکان با معاینه کف پا متوجه این بیماری می شوند ولی معمولا یک عکس رادیولوژی هم درخواست می کنند که اغلب در آن خارپاشنه دیده می شود. اما همان گونه که ذکر شد در بیماری (التهاب فاشیای کف پا) که علت اصلی درد و نیز علت اصلی خارپاشنه است. فقط در ۵۰ درصد موارد خارپاشنه دیده می شود. به ندرت ممکن است پزشک به بیماری های که درد زیر پاشنه می دهند هم شک کند و برای تشخیص یا رد کردن آنها مثلا از اسکن استخوان و سی تی اسکن یا آزمایش خون استفاده کند.

درمان خارپاشنه چیست؟
درمان درد پا شنه ناشی از التهاب فاشیای کف پا چه خارپاشنه دیده شود و چه دیده نشود یکسان است. بسیار نادر است که این بیماری به جراحی نیاز داشته باشد. هیچ درمانی هم پیدا نشده که صددرصد موثر باشد و در هر درمانی احتمال آن است که بیمار پاسخ نگیرد. ذکر می شود که اگر درمان غیر جراحی به طور کامل و درست انجام شود و این درمان ۹ ماه ادامه یابد احتمال بهبود بیمار حدود ۹۰ درصد است. پس اولاً درمان طولانی مدت است و ثانیاً باز هم اثربخشی آن صددرصد نیست.

درمان غیر جراحی خارپاشنه چیست؟
در مراحل حاد درد معمولا داروها ی ضد التهابی خوراکی مثل مسکن های ضدالتهابی داده می شود و همزمان توصیه می شود بیمار کمتر راه برود و وزن خود را نیز کم کند. کفش بیمار باید اصلاح شود یعنی تخت آن سفت و داخل پاشنه آن نرم باشد و حدود ۲ سانتی متر پاشنه داشته باشد. برای نرم تر شدن داخل پاشنه و کفش و برداشتن فشار مستقیم بر روی نقطه دردناک پدهای مخصوص تجویز می شود که داخل کفش گذاشته شود. در موارد درد حاد استفاده از کمپرس آب گرم یا کمپرس آب گرم وسرد به طور متناوب هم مفید است. فیزیوتراپی، ورزش های کششی فاشیای کف پا و تزریق موضعی دارو هم جزو درمان های غیر جراحی است.
نقش فیزیوتراپی و ورزش های کششی کف پا چیست؟
فیزیوتراپی هم جز درمان های غیر جراحی است در فیزیوتراپی با ایجاد گرما در محل درد و نیز با کشیدن فاشیای کف پا به کاهش التهاب کمک می کند. برای کشیدن فاشیای کف پا معمولا توصیه می شود بیمار بنشیند، پشت پاشنه پا را زمین بگذارد و با دست انتهای کف و زیر انگشتان را بگیرد و به طرف عقب بکشد. در این حالت تاندون آشیل پاشنه پا را نگه دارد و با کشش دست فاشیای کف پا کشیده می شود. ثابت شده نوعی از فیزیوتراپی به نام امواج شوکی یا shock waves در این بیماری خیلی کمک کننده است استفاده از امواج لیزر هم طی فیزیوتراپی مفید است. ضمناً متخصصان فیزیوتراپی ورزش های کششی را به بیماران آ موز ش می دهند که در منزل هم انجام دهند. باید دانست درمان این بیماری انجام تمام مراحل فوق است و مثلا نمی توان به تنهایی با لیزر درمانی آن را درمان کرد.
شاک ویو
درمان با امواج شوک خارج جسمی یاESWT یا همان اصطلاح بین بیماران و پزشکان موسوم به شاک ویو SHOCK WAVE درمان مدرنی است که از سال ۲۰۰۰ تاییدیه سازمان غذا و داروی آمریکا FDA را کسب کرده و در درمان فاشئیت پلانتار یا همان التهاب فاشیای کف پا و خار پاشنه از آن استفاده می شود.
در این روش امواج مافوق صوت از طریق پوست به بافت های ملتهب فاشیای کف پا و استخوان ریز خار پاشنه برخورد کرده و انرژی زیاد آن باعث ترمیم و بهبود می شود. ESWT که به نوعی برگرفته از روش سنگ شکن کلیه است با درد و خون ریزی و حتی تولید گرما در محل استفاده همراه نیست. این روش درمانی به بیمارانی توصیه می شود که ۶ ماه از ابتلایشان به خار پاشنه یا التهاب فاشیای کف پا می گذرد و به درمان های حمایتی غیر جراحی پاسخ نداده اند. در واقع در دوره حاد بیماری خار پاشنه و التهاب فاشیای کف پا شاک ویو موثر نیست. ESWTبه بیمارانی که ضربان ساز قلب یا به اصطلاح معمول باتری قلبی دارند تحت درمان با داروها ی ضد لخته مثل هپارین یا وارفارین هستند و یا باردار هستند توصیه نمی شود.

دکتر عباس تحصیلی متخصص داخلی

درد پا شنه؛خارپاشنه was last modified: نوامبر 5th, 2013 by ملیکا بینا
,