آلرژی‌های غذایی نوزادان را بشناسید
آلرژی‌هایی که بیشتر امروزه دیده می‌شود شامل دو بخش غذایی و غیرخوراکی هستند
اگرچه در بسیاری موارد آلرژی بیماری خطرناکی نیست اما در صورت غفلت و عدم توجه و رسیدگی به‌موقع می‌تواند به بیماری‌های جدی و مشکلات آزاردهنده تبدیل شود. متاسفانه امروزه به خاطر برخی فاکتورها که هنوز تاثیر هر یک از آنها به درستی مشخص نشده‌اند، بروز انواع آلرژی مخصوصا در نوزادان بسیار شایع شده است. برخی جهش‌های ژنتیکی را در این امر دخیل می‌دانند و برخی دیگر به مشکلات محیط‌زیستی اشاره می‌کنند و عده‌ای هم فرآیند تولید و فرآوری را دخیل می‌دانند. این عوامل همه با هم و هر یک با درصدی از تاثیرگذاری باعث شده‌اند که بروز آلرژی‌های مختلف در نوزادان مشاهده شود آن هم در شرایطی که نوزاد به صورت غیرمستقیم و از طریق مادرش با آنها در ارتباط است.
آلرژی غذایی و غیرخوراکی
شیوا فرجی، کارشناس‌ارشد تغذیه، در مورد این آلرژی‌ها و علت به وجود آمدن آنها توضیح می‌دهد:
در زندگی امروزی به خاطر تغییرات محیطی شدیدی که پیدا شده، سطح بروز آلرژی افزایش پیدا کرده است. آلودگی‌های مختلف در هوا، غذا، آب و آلودگی در محیط زندگی باعث شده‌اند بروز آلرژی در نوزادانی که تازه متولد شده‌اند نیز به امری شایع تبدیل شود در حالی که در گذشته چنین مواردی به ندرت اتفاق می‌افتاد.
آلرژی‌هایی که بیشتر امروزه دیده می‌شود شامل دو بخش غذایی و غیرخوراکی هستند که موارد غذایی آن شایع‌ترند. شاید یکی از دلایل این امر این باشد که نوزاد انسان از زمان تولد تا 6 ماهگی فعالیت فیزیکی عمده‌ای جز خوردن و خوابیدن انجام نمی‌دهد و بیشتر تغییرات جسمی خود را نیز با این دو فاکتور نشان می‌دهد. به همین دلیل است که وقتی بدن او دچار مشکلات می‌شود شما باید در این دو فعالیت عمده علت را جست‌وجو کنید. از طرفی از برخی عوامل آلوده مانند هوای آلوده تا حدی مصون است و به همین دلیل آلرژی‌های غیرخوراکی مانند آلرژی تنفسی کمتر در آنها دیده می‌شوند.
رژیم غذایی مادر در دوران بارداری و شیردهی ممکن است منجر به بروز آلرژی در نوزاد شوند
2 گروه ازعلائم آلرژی
صحبت ما در این مطلب پیرامون آلرژی‌هایی است که منبع آنها غذاست. اما از آنجا که نوزاد جز از شیر مادر در ماه‌های نخست زندگی تغذیه نمی‌کند، بنابراین ریشه شناخت این آلرژی‌ها نیز مواد و خوراکی‌های مصرفی مادر است. رژیم غذایی مادر در دوران بارداری و شیردهی ممکن است منجر به بروز آلرژی در نوزاد شوند که این آلرژی‌ها را با دو دسته از عوارض عمده می‌توان شناخت:
1. عوارض پوستی: مانند جوش، قرمزی، التهاب در دور لب‌ها، شکم، اطراف مقعد و گونه‌ها. در نوزادان به این علت که قادر به تحرک جسمانی زیادی نیستند و احتمال ابتلا به موارد مشابه مانند اگزمای پوستی که از راه تماس ایجاد می‌شود پایین است در اغلب موارد این نشانه‌ها حاکی از بروز آلرژی‌های غذایی است.
2. عوارض غیرپوستی: این دسته از عوارض بیشتر با تغییراتی که در سیستم گوارشی نوزاد اتفاق می‌افتد، خودش را نشان می‌دهد. بروز مواردی مانند دل‌پیچه، اسهال، تغییر شکل یا قوام مدفوع یا مشاهده موارد غیرمعمول در مدفوع از نشانه‌های ابتلا به آلرژی و واکنش بدن نسبت به آن هستند.
چگونه آلرژی را تشخیص دهیم؟
تشخیص آلرژی در نوزاد کار دشواری نیست و از را مشاهده این علائم پوستی و چک کردن پوشک نوزاد و توجه به بو، رنگ، قوام و موارد نامعمول، مادران به راحتی قادر هستند که بروز آلرژی را در نوزاد خود حدس بزنند.
وقتی این علائم پدیدار می‌شوند در قدم نخست باید بررسی شود که چه چیزی سبب بروز آلرژی شده است. پیداست که مهم‌ترین متهم در این میان خوراکی و مواد غذایی مورد استفاده مادر است. در گذشته به مادران جوان توصیه می‌شد که در 40 روز نخست تولد نوزاد از انواع خوراکی‌ها و مواد غذایی مختلف استفاده کنند تا بدن کودک با آنها آشنا شده و دچار واکنش نشود. در حقیقت با این کار قصد داشتند از ابتدا کودک را به انواع مواد غذایی عادت بدهند اما این تئوری امروزه قابل قبول نیست. باید این علائم را جدی گرفت زیرا اگر شما به همان رژیم غذایی ادامه دهید آلرژی نه تنها از بین نمی‌رود بلکه شدت پیدا می‌کند که می‌تواند مشکلات فراوانی را برای مادر و نوزاد ایجاد کند.
اما اینکه شایع‌ترین آلرژی‌ها غذایی کدام‌ها هستند و چه اقدامات پزشکی برای رفع آلرژی باید انجام داد را در ادامه میخوانیم.
آلرژی‌های غذایی مختلفی با شدت و ضعف در علائم و میزان درگیری کودک و مادر وجود دارد. اما ما در این مطلب قصد داریم دو نوع از آلرژی‌های بسیار شایع را معرفی کنیم:
در صورت بروز آلرژی در نوزاد، مادر ابتدا تمام نشانه‌ها و شواهد را جمع‌آوری کرده و به پزشک مراجعه کند
1. آلرژی پروتیین شیر گاو
مسلم است که نوزاد نباید از شیر گاو تغذیه کند چون در یک سال نخست زندگی مصرف شیر گاو برای شیرخواران ممنوع است. اما مادران شیرده به طور مرتب از مایعات مخصوصا شیر گاو استفاده می‌کنند. به همین دلیل به واسطه مصرف مادر و تاثیری که روی شیر او می‌گذارد شاهد بروز ایجاد آلرژی در نوزادان هستیم. البته این آلرژی پدیده جدیدی است که ممکن است دلیل آن ریشه در جهش‌های ژنتیکی یا تغییر در فرآیند تولید شیر داشته باشد.
برای کنترل و رفع این نوع آلرژی باید مصرف لبنیات در مادر محدود یا حذف شود. نخستین مساله‌ای که مطرح می‌شود این است که بدن مادر با قطع دریافت کلسیم از طریق لبنیات آن هم در دوران شیردهی به مشکل برمی‌خورد بنابراین باید با جایگزین کردن منابع غذایی کلسیمی این کمبود را جبران کرد و در صورت نیاز از مکمل‌های دارویی نیز استفاده کرد.
نکته دیگری که قابل توجه است اینکه باید دقت داشته باشیم که برای برطرف شدن آلرژی مرتبط با پروتیین شیر گاو باید توجه کنیم که حذف تنها خود شیر مشکل را حل نمی‌کند، بلکه تمام محصولاتی که در تهیه آنها از شیر گاو استفاده شده است نیز باید محدود یا حذف شوند. نخستین و بدیهی‌ترین گروه‌های غذایی محصولات لبنی هستند شامل پنیر، دوغ و...که در اغلب موارد با حذف این مواد غذایی مشکل آلرژی برطرف می‌شود اما اگر مشکل برطرف نشد یا در اثر بی‌توجهی و عدم اقدام به موقع شدت پیدا کرد باید محصولات دیگری مانند انواع بیسکوییت، کیک، بستنی، پنیر پیتزا و امثال آنها نیز در ترکیبات تشکیل‌دهنده خود شیر را دارند نیز حذف شوند و در برخی موارد مصرف سایر محصولات گاوی نیز ممنوع خواهد شد. همانند پاستیل که در آن از ژلاتین گاوی استفاده می‌شود.
تشخیص شدت آلرژی توسط متخصص اطفال مشخص می‌شود و شما می‌توانید در مورد گروه‌های غذایی که مادر باید آنها را حذف کند، نیز از پزشک کودک خود کمک بگیرید. اما اگر در کنترل مواد غذایی و جایگزین‌های کلسیمی مشکلاتی داشتید می‌توانید از کمک کارشناس تغذیه نیز استفاده کنید.
2. آلرژی گلوتن
گلوتن به پروتیین دانه گندم گفته می‌شود که در برخی غلات مانند جو نیز یافت می‌شود. برخی از نوزادان نسبت به این ماده آلرژی از خود نشان می‌دهند که در اثر خوردن شیر مادر یا استفاده از غذاهای کمکی که بر پایه گندم ساخته شده است این نوع حساسیت خودش را نشان می‌دهد. در این مورد نیز با کنترل غذای مصرفی مادر و نیز استفاده از غذاهای کمکی که فاقد گلوتن باشند، می‌توان این مشکل را کنترل کرد. باید در هنگام خرید غذاهای کمکی دقت کرد و از محصولاتی که بر پایه برنج تهیه شده‌اند، استفاده کرد یا شیرخشک‌های مخصوص را که روی آنها ذکر شده که فاقد گلوتن هستند، خریداری کرد.
نکته قابل توجه این است که گاهی مواردی از آلرژی گلوتن در اثر مصرف غلاتی که این پروتیین در آنها وجود ندارد نیز دیده شده است. به عنوان مثال، جودوسر که گلوتن ندارد اما مادهای در خود دارد که ترکیبات آن مشابه گلوتن است و در صورت مصرف آن توسط مادر نیز بدن کودک واکنش نشان می‌دهد.
در صورت بروز علائم آلرژی در نوزاد بهترین کار این است که مادر ابتدا تمام نشانه‌ها و شواهد را جمع‌آوری کرده و شرح حال درست و کاملی از کودک خود به پزشک متخصص اطفال منتقل کند و موارد ممنوع و مراقبت‌های لازم را نیز به درستی رعایت کند تا علائم برطرف شود. مادران در این مورد می‌توانند با کارشناس تغذیه نیز مشورت کنند.
اگر آلرژی را در کودکان جدی نگیریم ممکن است با حادتر شدن علائم مجبور به قطع شیر مادر و جایگزین کردن شیرخشک‌های مخصوص برای کودک شویم. بنابراین بهترین کار این است که با رسیدگی به موقع و جدی گرفتن دستورالعمل‌ها جلوی بزرگ شدن این مشکل را بگیریم.
منبع:ninisite.com