آموزش روش های پیشگیری از بارداری - روش های مطمینتر پیشگیری از بارداری

آموزش روش های پیشگیری از بارداری

روش های مطمینتر پیشگیری از بارداری

تعریف : در روش های پیشگیری از بارداری طبیعی، زوجین بدون استفاده ار روش های مصنوعی ( خوراکی، تزریقی، جراحی ) ، از بارداری پیشگیری  می نمایند.
روشهای طبیعی جلوگیری از حاملگی شامل چهار روش است، که دو روش آن که بیشتر استفاده می شود شامل موارد زیر است:
1) روش های برمبنای تقویم ( روش روزهای مشخص ، روش ریتم تقویمی)
2) روشهای وابسته به علائم ( ترشحات دو روز، درجه حرارت  پایه بدن ، روش تخمک گذاری ، روش SYMPTOTHERMAL )
3) روش ( قطع قاعدگی) شیردهی
4) نزدیکی منقطع

نزدیکی منقطع:
دراین روش مرد آلت تناسلی خود رااز واژن خارج کرده و مایع انزال   را بیرون از واژن   و بدور از دستگاه تناسلی خارجی زن می ریزد..
میزان موفقیت بستگی به استفاده کننده دارد.بالاترین خطر بروز بارداری وقتی است که مرد نتواند آلت خود را قبل از انزال از واژن زن خارج نماید. یک از کم اثرترین روش های پیشگیری از بارداری است.
معایب روش منقطع:
1)برای کاربرد موفقیت آمیز آن، شخص باید بتواند کاملا خود را کنترل کند.
2)این روش یرای افرادی که انزال زودرس دارند، رضایت بخش نیست.
3)از بیماری های منتقله از راه جنسی پیشگیری نمی کند.
4)قابل اعتمادبودن این روش وقدرت اثرآن، به توانایی مرددرخارج کردن به موقع آلت قبل از انزال ، بستگی دارد.
5)میزان شکست دراین روش 18درصد ذکرشده است.
نکات قابل توجه:
1) بهتر است زوجین تا زمانی که مرد از استفاده درست این روش مطمئن نشده از یک روش پیشگیری دیگر نیز استفاده نمایند.
2) مردانی که انزال زودرس و یا مشکل در احساس زمان وقوع انزال دارند بهتر است از این روش استفاده نمایند.
3) در هر صورت همیشه روش پیشگیری از بارداری اورژرانسی باید در دسترس زوجین بخاطر احتمال بالای خطای این روش باشد.

 

چراریسک جلوگیری طبیعی بالاست

روش اورژانس پیشگیری از بارداری ، روشی  است که خانم ها با استفاده از آن می توانند در صورت استفاده نکردن از روشهای مطمئن پیشگیری از بارداری و یا هر موردی که احتمال بارداری نا خواسته پس از تماس جنسی را داشته باشد،  از آن استفاده کنند.
قرص لوونورجسترول یکی از روشهای جدید اورژانسی پیشگیری از بارداری است که به صورت بسته های 2 تایی در مراکز بهداشتی - درمانی و خانه های بهداشت ارائه می گردد. استفاده از این روش نسبت به روشهای دیگر اورژانسی راحت تر بوده و اثربخشی بیشتری خواهد داشت.

اثر بخشی :
اثر بخشی روش پیشگیری اورژانس از بارداری با قرص های لوونور جسترول حدود 99% و با استفاده از قرص های ترکیبی، حدود 97%  میباشد و مهم است بدانید که هر چقدر فاصله زمانی تماس جنسی تا آغاز استفاده از روش کوتاه تر باشد، اثر بخشی آن بیشتر خواهد بود.

عارضه ها و چگونگی برخورد با آن :
1-  تهوع و استفراغ حین مصرف : میزان تهوع واستفراغ با استفاده از قرص های ترکیبی به ترتیب حدود50% و 20% بوده که این عوارض با استفاده از قرص های لوونورجسترول به حدود20% و 6% کاهش می یابدبهتر است جهت پیشگیری از حالت تهوع و استفراغ شدید 4تا6 ساعت قبل از استفاده از روش اورئانس یک داروی ضد استفراغ استفاده شود...

2-  اختلال قاعدگی : ممکن است که قاعدگی بعدی چند روز زودتر یا دیرتر آغاز شود، طول مدت آن تغییر یافته و تغییر در مقدار خون ریزی ایجاد شود .این تغییر موقتی و بی خطر است.

3-   سر درد و سر گیجه : این عارضه نیز در صورت بروز موقتی است .

موارد منع مصرف :
تقریبا همه افراد می توانند از این روش استفاده کنند.
توجه : در صورت وجود بیماریهای حاد کبدی و یا خون ریزیهای نا مشخص دستگاه تناسلی از این روش استفاده نکنید .افرادی که می توانند از این روش استفاده کنند:

استفاده نکردن  یا استفاده نا درست از وسایل مطمئن پیشگیری از بارداری
تجاوز
پارگی و یا خارج شدن کاندوم
فراموشی خوردن قرص ترکیبی برای سه نوبت
فراموشی خوردن قرص شیردهی بیش از سه ساعت
 
تاخیر بیش از دو هفته در تزریق آمپول  دی ام پی آ  تاخیر بیش از یک هفته در تزریق آمپول های ترکیبی
استفاده نادرست از روش طبیعی
خروج آی یو دی  در زمانی بجز دوران قاعدگی
استفاده از روش طبیعی یا منقطع با شک به تماس جنسی که می تواند منجر به بارداری گردد.
زمان شروع و چگونگی استفاده :

اگر بیش از 72ساعت از زمان نزدیکی مشکوک نگذشته باشد (مصرف اولین دوز این روش باید حداکثر در فاصله زمانی 72 ساعت از تماس مشکوک صورت گیرد)
جلوگیری از حاملگی نا خواسته با مصرف دو عدد قرص یک جا در اولین فرصت
توجه : در صورت عدم دسترسی به قرص لوونورجسترول میتوانید به یکی از روشهای زیر به ترتیب اولویت عمل کنید:

در اولین فرصت 2 عدد قرص اچ دی و 12 ساعت بعد 2 عدد دیگر میل نمایید.
در اولین فرصت 4 عدد قرص ال دی و 12 ساعت بعد 4 عدد دیگر میل نمایید.

تذکر های حین مصرف :
1. بهتر است که قرص ها با شکم خالی خورده نشود.
2. در صورت استفراغ تا دو ساعت پس از استفاده از روش، خوردن مجدد قرص ها ضروری است.
3. اثر بخشی این روش با استفاده از فنی توئین و ریفامپین کاهش می یابد.

نکته: در صورت استفاده همزمان از داروهای فوق، تعداد قرص مصرفی  لونورجسترول باید دو برابر گردد.
توجه خاص:
تآکید میگردد که هر خانم در طول یک دوره قاعدگی تنها یکبار ودر طول سال حد اکثر 2تا 3 بار مجاز به استفاده از روش پیشگیری اورژانسی میباشد و هر چه دفعات استفاده از این روش بیشتر باشد میزان اثر بخشی آن کم خواهد شد و احتمال حاملگی را افزایش میدهد.

این روش می تواند باعث تغییر در زمان قاعدگی بعدی شود. معمولاً این تغییرات کم بوده و قاعدگی چند روز زودتر یا دیرتر اتفاق می افتد. اگر تاخیر قاعدگی بیش از 7 روز شود، باید احتمال بارداری را در نظر داشت. در این صورت بررسی وانجام تست بارداری ضرورت دارد.

حاملگی هم زمان با  این روش:
این روش خطری برای جنین نداشته و در صورت وقوع حاملگی همزمان، نیازی به ختم آن نخواهد بود.

پیشگیری اورژانسی*روش سنتی

 

همان­طور که همه ما می­دانیم یکی از جنبه­های مهم بهداشت و سلامت خانواده و بالطبع جامعه تنظیم خانواده است. در این خصوص مطالب فراوانی وجود دارد. با توجه به اهمیت این موضوع اطلاعات جامعی را گردآوری کرده ایم که مطالعه آن خالی از لطف نیست.

انواع روش­های پیشگیری از بارداری :

. قرص های خوراکی

. کاندوم

. دیافراگم / سرپوش

. اسپرم کشها

. آی یو دی

. چسبهای ضد بارداری

. آمپول های تزریقی

. کپسولهای کاشتنی

. نابارورسازی(بستن لوله)

. روش طبیعی (سنتی)

. روش اورژانسی

از هر یک از این روشها به چه صورت میتوان استفاده کرد؟

هر یک از این روشها مزایا و معایبی دارند که همین فاکتورها سبب تنوع و اختلاف آنها میشوند و هر فردی با توجه به شرایط مختلف جسمی و زیستی خود میتواند هرکدام از این روشها را استفاده کند.

کاندوم:

کاندومها به دو نوع مردانه و زنانه تقسیم میشوند.

کاندوم مردانه :

کاندوم مردانه غلافی است که روی آلت نعوظ یافته قبل از دخول قرار گرفته و به وسیله ایجاد مانع در برابر عبور اسپرم از حاملگی جلوگیری می کند. کاندوم فقط یکبار قابل استفاده است. به بعضی از انواع آن ماده شیمیایی جهت از بین بردن اسپرم اضافه شده است.از نظر علمی ثابت نشده که آیا اضافه نمودن این ماده اسپرم کش می تواند اثر مضاعفی در جلوگیری از بارداری نسبت به کاندوم تنها داشته باشد یا خیر. از آنجا که این وسیله به عنوان یک مانع مکانیکی عمل می کند از تماس مستقیم با اسپرم ، ترشحات تناسلی، عفونی و چرک و زخمهای تناسلی جلوگیری می کند و در نتیجه یکی از روشهای مناسب جهت جلوگیری از انتقال بیماریهای منتقله از راه جنسی مانند ایدز و هپاتیت نیز هست.

کاندوم زنانه :

کاندوم زنانه حاوی یک غلاف لغزنده پلی اورتان است که از نظر ظاهری کاملاً مشابه کاندوم مردانه می باشد. انتهای بسته آن که یک حلقه انعطاف پذیر دارد در داخل مهبل قرار داده می شود در حالیکه انتهای باز آن بیرون قرار داده می شود و تا اندازه ای لب ها را می پوشاند.

کاندوم زنانه هم مانند کاندوم مردانه بدون نسخه در دسترس است و فقط برای یکبار مصرف می باشد و نباید در همراهی با کاندوم مردانه استفاده شود چرا که باعث لغزیدن و خروج از محل می شود.

قرص های خوراکی پیشگیری از بارداری :

این داروها انواع مختلفی دارند که برخی از پرکاربردترین انواع آنها در زیر آمده.

1. پروژسترون(مینی پیل): در ایـن قـرصها تنها هورمون پـروژستـرون وجـود دارد.این نوع قرص ویژه خانمهای شیرده و یا مبتلا به فشار خون بالا می باشد. خانمهای شیرده می بایست ۶ هفته پس از زایمان شروع بمصرف این قرص ها کنند. بـسـته این قرص ها ۲۸ عددی می بـاشد. نحوه مصرف آنها روزی یک قــرص سر ساعت معین از روز نخست قاعدگی میباشـد و پـس از اتـمـام یک بسـتـه ف قرص ،بسته جدید بدون وقفه آغـاز میــگردد. در صورتی که مصرف قرص کمتر از ۳ ساعت از زمان مقرر فراموش گردد بلافاصله پس از یادآوری آن قرص مصرف و مابقی قرص ها نیز طبق روال مصرف میگردد اما هرگاه مصرف قرص بیش از ۳ ساعت به تاخیر افتاد بلافاصله پس از یادآوری قرص فراموش شده مصرف گردیده و تا یک هفته میباید از یک روش ضد بارداری دیگر نیز استفاده نمود. اثر این قرص ها از قرص های ترکیبی پایین تر میباشد.

نکته مهم اینکه قرص شیردهی نیز مانند قرص های ترکیبی می تواند، خون ریزی قاعدگی و گرفتگی های ماهیچه ها را کم کند و خطر سرطان تخمدان و رحم و نیز بیماریهای التهابی لگن را کاهش دهد. از آنجا که این قرص ها حاوی استروژن نیستند خطر ایجاد لخته خون ی که در همراهی با قرص های ترکیبی اتفاق می افتد، را ندارند. این قرص ها انتخابهای خوبی برای تازه مادرانی است که به کودک خود شیر می دهند چرا که قرص های ترکیبی خوراکی ممکن است کیفیت و کمیت شیر مادر را کاهش دهند. در ضمن این قرص ها انتخابهای خوبی برای افرادی هستند که با قرص های ترکیبی خوراکی دچار سردرد شدید و فشار خون بالا می شوند.

عوارض جانبی قرص های شیردهی شامل تغییر چرخه قاعدگی، اضافه وزن و دردهای پستان ی است.

2. قرص های خوراکی نوع ترکیبی:

یکی از روشهای جلوگیری از بارداری ، مصرف قرص های ترکیبی ( حاوی استروژن و پروژسترون ) است که به سه شکل یک مرحله ای ( HD,LD ) –دو مرحله ای و سه مرحله ای ( تری فازیک ) موجود می باشد. مصرف این قرص ها بصورت روزانه است.

مونو فازیک(تک مرحله ای): عبارتند از قرص هایی که میزان هورمون استروژن و پروژسترون در تمام آنها یک اندازه است.مانند قرص های LD و HD و انواع جدیدتر(مارولون-روکین-یاسمین-یاز...)

دی فازیک(دو مرحله ای): میزان هورمونهای استروژن و پروژسترون در دو مرحله تغییر میکند.

تری فازیک(سه مرحله ای): میزان هورمونهای استروژن و پروژسترون در سه مرحله به تدریج افزایش می یابد. بسته بندی قرص های ترکیبی نیز دو گونه میباشد:

۱- بسته های ۲۱ عددی: این بسته ها حاوی ۲۱ عدد قرص موثر میباشد.

۲- بسته های ۲۸ عددی: این بسته ها حاوی ۲۸ عدد قرص بوده که ۲۱ عدد آن موثر بوده و ۷ عدد آن را قرص های خنثی تشکیل میدهند. ۷ قرص آخر تنها برای کمک به حافظ ه مصرف کننده میباشد.

پس از قطع این قرص ها معمولا طی 12-3 ماه قدرت باروری مانند قبل می شود.

و اما مکانیسم اثربخشی قرص های ترکیبی به چه صورت است؟

مکانیسم عمل این قرص ها عبارتند از:

1- جلوگیری از تخمک گذاری

2- تاثیر برمخاط داخلی رحم ( اندومتر )

3- ایجاد اشکال در ورود اسپرم به داخل رحم به دلیل افزایش ضخامت موکوس سرویکس

4- جلوگیری از لقاح از طریق تاثیر بر حرکات لوله های رحم

اثر بخشی قرص های ترکیبی در صورت مصرف صحیح، 9/99 درصد است.

مزایای استفاده از قرص ترکیبی:

- اثر بخشی بالا

- برگشت سریع باروری پس از قطع روش

- منظم شدن، کاهش درد و خون ریزی قاعدگی ( کاهش سندرم پیش از قاعدگی ) و کم خونی به دنبال قاعدگی

- کاهش بروز کیست های تخمدانی

- کاستن از بروز بیماری های خوش خیم پستان

- افزایش تراکم استخوان ها

- کاهش بروز بیماری های التهابی لگن (PID)

- کاهش ریسک سرطان های رحم و تخمدان

- کاهش بروز حاملگی خارج از رحم (EP)

- جلوگیری از بروز تصلب شرایین ( آترواسکلروز )

- کاهش بروز اندومتریوز

- بهبود آرتریت روماتویید

عیب ها :

- نامناسب بودن برای افراد فراموشکار ( به دلیل لزوم مصرف هر روزه )

- نیاز به تهیه بسته جدید در هر دوره قاعدگی

- پیشگیری نکردن از بیماری های منتقله از راه تماس جنسی ( STIs)

- مناسب نبودن برای مادران شیرده در 6 ماه اول بعد از زایمان

عوارض شایع و چگونگی برخورد با آنها:

عارضه های شایع معمولا در ماههای اول مصرف بروز کرده و در طی 3-2 ماه کاهش یافته یا از بین می رود. این عوارض و چگونگی برخورد با آنها به شرح زیر است:

1- افزایش وزن: دلایل افزایش وزن، تجمع مایعات در بدن به دلیل اثر پروژسترون، افزایش اشتها و به دنبال آن افزایش مصرف مواد غذایی است. افزایش وزن با ورزش منظم و رژیم غذایی متعادل بهبود می یابد.

2- لکه بینی و خون ریزی بین قاعدگی ها : معمولا در مدت 2-3 ماه اول مصرف مشاهده شده و می تواند ناشی از فراموشی قرص نیز باشد. برای چگونگی برخورد با این مشکل به تذکرهای حین مصرف مراجعه شود.

3- حساسیت پستانها : با رعایت توصیه های بهداشتی رفع می گردد. اگر مشکل ادامه یابد، فرد به ماما و در صورت نیاز به متخصص زنان ارجاع خواهد شد.

4- سردرد های خفیف: غالبا با مسکن های معمولی برطرف می شود. سردرد های شدید و یا سردرد هایی که با فشار خون بالا، علائم عصبی یکطرفه و یا اختلالات بینایی همراه باشد، از علائم هشدار بوده و ارجاع فوری به متخصص مربوطه و تغییر روش را ایجاب می کند.

5- تهوع: خوردن قرص در صورت تهوع شدید و غیر قابل تحمل ادامه نخواهد یافت. خوردن قرص در هنگام خواب و یا همراه با غذا، راهی موثر برای کاهش شدت تهوع های خفیف و قابل تحمل خواهد بود. درمان موقت تهوع برای 3-2 ماه اول با داروهای ضد تهوع ( مثل ویتامین B6 شبی یک قرص ) نیز امکان پذیر است.

عوارض غیر شایع و چگونگی برخورد با آنها:

این عارضه ها ممکن است هرگز مشاهده نشده و یا به ندرت مشاهده شود. این عارضه ها عبارت هستند از:

1- تغییر خلق و خوی ( افسردگی )

2- لکه های رنگی در پوست صورت ( کلو آسم ا )

3- افزایش ریسک بروز سرطان پستان

4- افزایش ریسک بروز سرطان دهانه رحم ( سرویکس )

5- افزایش ریسک بروز تومورهای خوش خیم و بدخیم کبدی ( آدنوم و کارسینوم کبد )

6- لخته شدن خون در وریدها (ترومبوز وریدی) ، بویژه در افراد سیگار ی و مبتلا به اختلالات انعقادی خون

7- سکته های قلبی ( به ویژه در سیگار ی ها )

8- سکته مغزی ( به ویژه در افراد سیگار ی و فشار خون بالا)

9- فشار خون بالا

10- احتمال بروز خون ریزی های نامنظم رحم ی (AUB)

11- آمنوره(قطع قاعدگی بمدت چند ماه)

یکی از بزرگترین سوالات این است که آیا قرص خطر سرطان سینه را در مصرف کنندگان قدیم و جدید قرص افزایش می دهد یا خیر. یک مطالعه بین المللی که در سپتامبر ۱۹۹۶ در مجله پیشگیری از بارداری به چاپ رسید نشان داد که خطر سرطان سینه در زنان ،۱۰ سال پس از قطع مصرف قرص بیشتر از زنانی که هرگز قرص استفاده نکرده اند ،نیست. در طی مصرف قرص و ۱۰ سال پس از توقف استفاده از قرص ،خطر سرطان سینه درزنان فقط کمی بیش از زنانی است که از قرص استفاده نمی کنند. زنانی که سرطان سینه داشته یا دارند، نباید از قرص استفاده کنند چرا که استروژن درون قرص ممکن است وضعیت آنها را بدتر کند.

عوارض قرص که معمولاً چند ماه پس از مصرف قرص از بین می روند شامل تهوع، سردرد ، درد پستانها ، اضافه وزن ، خون ریزی نامنظم و افسردگی است.

موارد منع مصرف مطلق این نوع قرص ­ها عبارتند از:

* شک یا اطمینان به وجود حاملگی

* شک به وجود سرطان پستان ، ابتلا و یا سابقه آن

* بدخیمی های وابسته به استروژن

* کارسینوم اندومتر یا هر بدخیمی مشکوک یا شناخته شده وابسته به استروژن

* خون ریزی های رحم ی بدون علت مشخص

* خانم های سیگار ی 35 ساله و بالاتر با مصرف بیش از 15 نخ سیگار در روز

* بیماری فعال یا مزمن کبدی

* اختلال عملکرد واضح کبدی یا هپاتیت ویرال

* یرقان انسدادی درحاملگی یا سابقه یرقان همزمان با مصرف قرص

* آدنوم یا کارسینوم کبد

* سیروز کبدی خفیف ( جبران شده )

* تومورهای خوش خیم و بدخیم کبد

* شیستوزومیازیس با فیبروز شدید کبدی

* ابتلا فعلی یا سابقه ترومبوفلبیت وریدهای عمقی، اختلالات ترومبوآمبولیک و یا شرایط مستعد کننده این بیماری ها

* بیماری های دریچه ای قلب با عوارضی مثل افزایش فشار ریوی ، خطر فیبریلاسیون دهلیزی، سابقه اندوکاردیت تحت حاد باکتریال و یا مصرف داروهای ضد انعقادی

* بیماری عروق کرونر قلب

* بیماری سیانوتیک قلبی

* سکته مغزی

* بیماری عروق مغزی یا عروق کرونر، سابقه این بیماری ها یا شرایط مستعد کننده آنها

* دیابت با بیماری های عروقی

* فشار خون بالا ( 100/160 میلی متر جیوه و بالاتر )

* سردرد راجعه شامل میگرن با علائم عصبی موضعی

* مادران شیردهی که از زایمان آنها کمتر از شش ماه می گذرد

* آنژین قلبی ناپایدار (Angina Unstable )

* دیس لیپیدمی ( بخصوص هیپرلیپیدمی پروتیینی نوع II )

* شرایط نیازمند به بی حرکتی کامل ( باید مصرف قرص از 28 روز قبل از عمل جراحی تا پایان دوره بی حرکتی پس از عمل، قطع شود همچنین دادن هشدار قبل و بعد از هر عمل جراحی بزرگ، ضرورت دارد.)

* سابقه هر بیماری مرتبط با مصرف OCP مثل : کره ، فشار خون بالا ، پانکراتیت حاد، پمفیگویید حاملگی ، سندرم استیون - جانسون،TTP ، HUS

اگر هر کدام از موارد یاد شده مشاهده شود ارجاع فرد به متخصص مربوطه ضرورت دارد.

موارد منع مصرف نسبی:

* فشار خون بین 100/160 تا 90/140 میلیمتر جیوه

* سابقه فشار خون بالا ( بیش از 100/160 میلی متر جیوه )

* نئو پلازی داخل اپیتلیومی تا شدید سرویکس

* واریس

* بیماری فعال کیسه صفرا

* خانم های سیگار ی بالای 35 سال با مصرف کمتر از 15 نخ سیگار یا کمتر از 35 سال با مصرف بیش از 15 نخ سیگار در روز

* میگرن بدون علائم عصبی

* انواع خاصی از دیابت ( دیابت ی های مبتلا به هیپرتانسیون ، نفروپاتی یارتینوپاتی )

* افسردگی خیلی شدید

* مصرف دارو برای صرع( بجز والپروییک اسید )

* مصرف ریفامپین یا گریزوفولوین

* بیماری آنمی سلول داسی شکل

* مشکلات گوارشی که جذب قرص را مختل کند

زمان شروع استفاده از قرص های ترکیبی پیشگیری از بارداری ترکیبی:

زمان صحیح شروع مصرف این قرص ها بستگی به این دارد که فرد در چه روزی از سیکل طبیعی بارداری است.

1- مصرف این قرص ها باید در پنج روز اول قاعدگی ( روز اول تا روز پنجم ) آغاز گردد. برای اطمینان بیشتر بهتر است که مصرف آن از روز اول خون ریزی قاعدگی شروع شود. قرص در ساعت خاصی از شبانه روز تا پایان بسته 21 عددی خورده می شود. مصرف بسته بعدی پس از یک فاصله هفت روزه آغاز خواهد شد.

2- مصرف این قرص ها پس از زایمان و در دوران شیردهی به دلیل تاثیر آنها بر روی شیر مادر ( کم کردن مقدار و ترشح شدن آن در شیر ) توصیه نمی شود. ( مصرف آن در مادران شیرده تا 6 ماه پس از زایمان ، منع مطلق دارد.)

3- اگر مادر پس از زایمان به فرزند خود شیر ندهد می تواند مصرف این قرص ها را سه هفته بعد از زایمان آغاز نماید.

4- مصرف این قرص ها را می توان در پنج روز اول بعد از سقط آغاز نمود.

5- اگر فرد خواهان قطع کاربرد روش پیشگیری از بارداری فعلی خود ( لاینسترونول ، آی یو دی ، نورپلانت و یا DMPA ) و استفاده از قرص های ترکیبی بوده و قطع روش های فوق در یکی از 5 روز اول قاعدگی اتفاق بیافتد، می تواند مصرف این قرص ها را بلافاصله شروع کند. در غیر این صورت ، آغاز استفاده از قرص های ترکیبی تا قاعدگی بعدی به تاخیر افتاده و تا آن زمان استفاده از کاندوم توصیه می شود. همچنین کاربران لاینسترنول به شرط آمنوره(قطع قاعدگی طی حداقل سه ماه قبل) و استفاده مرتب از لاینسترنول ، بلافاصله پس از قطع لاینسترنول و کاربران DNPA که دچار آمنوره هستند اگر DMPA را در فاصله زمانی 14 ± 90 روز قبل تزریق کرده باشند، می توانند استفاده از قرص های ترکیبی را آغاز نمایند. در غیر این صورت آغاز استفاده از قرص به بررسی حاملگی و رد احتمال آن منوط می شود.

آزمایش و معاینه های لازم همزمان با استفاده از این روش:

معاینات و بررسیهای جلسه اول:

1- بررسی وضعیت سلامت ی

2- اندازه گیری فشار خون

3- معاینه پستان و لگن

4- آزمایش پاپ اسمیر ( 4-6 هفته پس از زایمان و مطابق دستورالعمل کشوری )

5- بررسی مشکلات انعقادی و چربی های خون ( در صورت سابقه ترومبوز و یا بیماری های قلبی در بستگان درجه یک زیر 50 سال ).

توجه 1: معاینه تیرویید برای تجویز قرص های پیشگیری از بارداری لازم نیست.

توجه 2: انجام آزمایش ها در ویزیت اول اجباری نیست.

مراجعه های پی گیری:

اولین بررسی پس از 3 ماه و سپس هر 6 ماه یکبار تا دو سال، و از آن پس در صورت نبودن هرگونه مشکل هر ساله و به شرح زیر انجام میشود:

1- فشار خون

2- وزن

3- پیگیری بروز علائم هشدار و عارضه ها و در صورت لزوم بررسی آنها

4- بررسی دقیق تر خانم های با بیماری مزمنی که اثر OCP روی آن بیماریها مشخص نیست ( منظور بیماری هایی است که در موارد منع مصرف قرص اشاره ای به آن نشده است مانند گواتر).

در صورت فراموشی مصرف قرص ضدبارداری چه باید کرد؟

 ۱- هرگاه مصرف یک قرص فراموش گردد: به محض یادآوری قرص را مصرف کرده و قرص های بعدی را نیز در زمان مقرر مصرف کنید.

۲- هرگاه مصرف دو قرص متوالی فراموش گردد: به محض یادآوری ۲ قرص را همزمان مصرف کرده و ۲ قرص دیگر را همزمان روز بعد مصرف کنید.مابقی قرص ها را در زمان مقرر مصرف کنید.تا یک هفته نیز از یک روش دیگر پیشگیری از بارداری استفاده کنید.

۳- هرگاه مصرف ۳ قرص متوالی فراموش گردد: در این صورت مابقی بسته قرص را بدور انداخته و همان روز مصرف قرص های بسته جدیدی را آغاز کنید. تا یک هفته نیز از یک روش دیگر پیشگیری از بارداری استفاده کنید. معمولا پس از دو هفته از مصرف قرص های LD وHD دیگر حاملگی صورت نخواهد گرفت اما بهتر است ماه نخست مصرف اینگونه قرص ها از یک روش دیگر پیشگیری از بارداری نیزاستفاده کنید.

آمپول ­های پیشگیری پروژسترونی:

آمپول دپوورا هر سه ماه یکبار در بازو یا باسن تزریق می شود. دپو ورا از سه طریق از بارداری پیشگیری می کند: تخمک گذاری را مهار کرده، مخاط دهانه رحم را برای جلوگیری از دستیابی اسپرم به تخمک تغییر داده وآندومتر یا آستر رحم را برای جلوگیری از لانه گزینی تخمک بارور شده، تغییر میدهد. تزریق پروژسترون در جلوگیری از بارداری بسیار مؤثر است، چرا که نیاز به تلاش بسیار کمی از سوی زن برای جلوگیری از حاملگی دارد. « زنی که از این روش استفاده می کند به راحتی هر سه ماه یکبار یک تزریق توسط پزشک دریافت می کند».

مزایای این روش مشابه مینی پیل و دیگر روش های پروژسترونی پیشگیری از بارداری (نورپلانت) است. عوارض جانبی هم مشابه است و شامل قاعدگی های نامنظم یا فقدان قاعدگی (که البته آسیب زننده نبوده و به معنای این نیست که این روش درست عمل نمی کند)، اضافه وزن و دردهای پستان ی می باشد.

متوسط بازگشت باروری پس از قطع قرص ها 9-6 ماه است.

کپسولهای کاشتنی پروژسترونی(نورپلانت):

نورپلانت در سال ۱۹۹۰ و نوع جدیدتر آن نورپلانت ۲ در سال ۱۹۹۶ به وسیله اداره دارو و غذا تأیید شدند از جمله روشهای پیشگیری از بارداری پروژسترونی هستند. این روش پیشگیری از بارداری که به شکل استفاده از استوانه ها ی رزینی در اندازه چوب کبریت است، به روش جراحی در زیر پوست بازو جایی که به طور مداوم هورمون استروییدی لوونورژسترل را آزاد می کند، کار گذاشته می شود.

۶ استوانه نورپلانت به مدت ۵ سال (یا تا زمانی که برداشته شوند) در برابر حاملگی ایجاد حفاظت می کنند. در حالیکه دو استوانه نورپلانت ۲ به مدت سه سال از حاملگی پیشگیری می کنند. شکست نورپلانت بسیار نادر است اما با افزایش وزن این احتمال بیشتر می شود.

بعضی زنان ممکن است دچار عفونت یا التهاب در محل کاشته شدن نورپلانت شوند. سایر عوارض جانبی آن شامل تغییرات چرخه قاعدگی، اضافه وزن و درد پستان ی است.

دیافراگم:

این روش فقط با نسخه در دسترس است و توسط یک کارشناس برای آنکه اندازه مناسب داشته باشد، اندازه گیری می شود. دیافراگم یک صفحه صمغی گنبدی شکل است که یک حاشیه انعطاف پذیر دارد که از دو طریق از بارداری جلوگیری می کند. دیافراگم دهانه رحم را می پوشاند وبنابراین اسپرم نمی تواند به رحم دست یابد در حالیکه کرم یا ژل اسپرم کشی که پیش از کارگذاری در دیافراگم به کار رفته است اسپرم ها را می کشد.

دیافراگم تا ۶ ساعت پس از کارگذاری حفاظت کننده است. برای ارتباط جنسی پس از ۶ ساعت یا برای ارتباط مکرر در طی این ۶ ساعت باید اسپرم کش تازه در داخل مهبل در حالیکه دیافراگم هنوز در جای خود باقی است به کار برود. دیافراگم حداقل ۶ ساعت پس از آخرین ارتباط جنسی باید، در مکان خود باقی بماند. اما این زمان نباید بیش از ۲۴ ساعت طول بکشد چرا که خطر سندرم شوک توکسیک که یک عفونت نادر اما بالقوه کشنده است را افزایش می دهد.

آی یو دی :

IUD وسیله ای مکانیکی است که توسط یک کارشناس بهداشتی در داخل رحم جاگذاری می شود.در حال حاضر دو نوع آی یو دی در در دسترس است. آی یو دی مسی و آی یو دی پروژسترونی. آی یو دی مسی می تواند به مدت ۱۰ سال باقی بماند. در حالیکه آی یو دی پروژسترونی هر 5 سال باید جایگزین شود.

آی یو دی شایع ترین روش قابل برگشت جلوگیری است.کارایی آی یو دی مسی مانند روش لوله بستن و احتمال شکست آن 0.5% است.البته در صورت شکست و بارداری احتمال حاملگی نابجا بیشتر از طبیعی است.

به طور کامل مشخص نیست که آی یو دی چطور از حاملگی پیشگیری می کند. به نظر می رسد که این وسایل از طریق بی حرکت کردن اسپرم در مسیرش به سمت لوله های فالوپی از ملاقات اسپرم و تخمک جلوگیری می کنند و یا با تغییر لایه داخلی رحم از لانه گزینی تخمک بارور شده جلوگیری می نمایند.

زمان کارگذاری:

در هر زمان از سیکل قابل کارگذاری است ولی در زمان خون ریزی بعلت باز بودن دهانه رحم کارگذاری راحت تر است البته احتمال افتادن آن نیز طی دو ماه اول بالاست.

در موارد سقط سه ماهه اول میتوان بلافاصله بعد از سقط آی یو دی را کار گذاشت اما در سقط سه ماهه دوم بهتر است پس از بازگشت رحم به حالت نرمال و اندازه طبیعی(4 هفته بعد) آی یو دی گذاشته شود.

آی یو دی ها یکی از کمترین میزانهای شکست را در بین روشهای پیشگیری از بارداری دارند. وقتی آی یو دی برای فرد مناسب باشد (وقتی هر دو زوج دارای یک شریک جنسی باشند و ارتباطات آنها با ثبات باشد که در خطر عفونت نباشند) آی یو دی یک روش پیشگیری از بارداری بسیار امن و موثر است. از معایب آن خروج خودبخودی – عفونت درد یا لکه بینی در فواصل خون ریزی است.(درد و خون ریزی شایعترین عارضه آی یو دی مسی و بیشترین دلیل درخواست خارج کردن آن است.)

نابارورسازی(بستن لوله ها):

عقیم سازی زنان(توبکتومی)

در روش عقیم سازی زنان لوله های فالوپی بسته می شوند و بنابراین تخمک نمی تواند به درون رحم مهاجرت کند. عقیم سازی با تکنیکهای مختلف جراحی بصورت باز یا لاپاراسکوپی و گاها از طریق رحم و معمولاً زیر بیهوشی عمومی یا بیحسی نخاعی انجام می گیرد.

عوارض این جراحی ها نادر است و شامل عفونت، حاملگی خارج رحم ی، خون ریزی و مشکلات مربوط به استفاده از بیهوشی عمومی است.این روش دایمی بوده و احتمال برگشت پذیری باروری با بازکردن مجدد لوله ها بسیار ضعیف است.

روش جدید بستن لوله ها(مسدودسازی لوله ها از طریق دهانه رحم ):یک وسیله نرم بسیار کوچک انعطاف پذیر توسط هیستروسکوپ از داخل واژن وارد رحم کرده و در ابتدای لوله های تخمدانی تعبیه می شوند.بتدریج و ظرف مدت 6 ماه هر دو لوله بسته می شود.کارایی این روش 99% است و تحت بی حسی در مطب قابل انجام است.

عقیم سازی مردان(وازکتومی)

این روش از طریق دوختن، گره زدن یا بریدن مجاری انتقال دهنده اسپرم که اسپرم را از بیضه ها به آلت تناسلی منتقل می کند عمل می کند.

وازکتومی یک جراحی سریع است که معمولاً کمتر از ۳۰ دقیقه طول می کشد که بدون بیهوشی و در مطب هم بصورت سرپایی قابل انجام است و عوارض پس از جراحی اندکی مانند خون ریزی یا عفونت دارد.

پس از جراحی طی 12 هفته یا پس از 20 بار انزال فرد فاقد اسپرم می شود با اینحال با آنالیز اسپرم باید از عدم وجود اسپرم مطمئن شد.

روش­های سنتی پیشگیری از بارداری :

آگاهی از باروری (روش طبیعی)

به این روش، روش طبیعی پیشگیری از بارداری یا پرهیز دوره ای هم گفته می شود. آگاهی از باروی مستلزم پرهیز از ارتباط جنسی یا استفاده از روشهای سد کننده پیشگیری از بارداری در روزهایی از چرخه قاعدگی زن است که احتمال بیشتری برای حاملگی اش وجود دارد.

از آنجا که اسپرم تا حدود ۷ روز میتواند در راههای تناسلی زنانه باقی بماند و تخمک تا ۲۴ ساعت پس از آزاد شدن قابل بارور شدن است، یک زن می توند از رابطه جنسی ۷ روز پیش از تخمک گذاری تا ۲۴ ساعت پس از آن باردار شود. روشهایی که تخمین می زنند چه زمانی یک زن بارور است بستگی به چرخه قاعدگی، تغییرات مخاط دهانه رحم یا تغیی