عکس های دستگاه سی تی اسکن - دتکتور چند آرایه ای سی تی اسکن

دتکتور چند آرایه ای سی تی اسکن

امروز در دکتر سلام قصد داریم تا شما را با دستگاه سی تی اسکن آشنا کنیم به همین منظور عکس هایی از این دستگاه و اطلاعاتی در رابطه با این دستگاه برای شما عزیزان تهیه کرده ایم

 

دستگاه رادیوکنترای پوست

 

مقطع نگاری رایانه ای یا برش نگاری رایانه ای یا توموگرافی رایانه ای (به انگلیسی: Computed Tomography) یا به اصطلاح سی تی اِسکَن، روشی نوین است که در علوم تشخیصی در فیزیک پزشکی کاربرد تحقیقاتی و درمانی فراوانی دارد.

در این روش، کالبد انسان یا دیگر جانوران به صورت لایه به لایه برانداز (اسکن) می شود و بدین ترتیب بخش های درونی بدن نیز برای پزشکان قابل رؤیت می گردد.

امروزه فناوری سی تی اسکن در بیمارستان ها و مراکز پژوهشی در سرتاسر دنیا (از جمله در ایران) کاربرد وسیع دارند

 

تصویر برداری سی تی یا سی تی اسکن یا توموگرافی کامپیوتری (به فارسی: مقطع نگاری رایانه ای) استفاده از اشعه ایکس در ارتباط با الگوریتم ها و محاسبات کامپیوتری به منظور ایجاد تصویر از بدن می باشد. در سی تی، یک تیوب یا لوله تولید کننده اشعه ایکس، در مقابل یک دتکتور (آشکارساز) این اشعه قرار داده شده، و با کمک حلقه ای که به صورت یک دستگاه و به شکل چرخشی در اطراف بیمار حرکت می کند، تصویر کامپیوتری مقطعی به صورت برش یا مقطع عرضی تولید می نماید. سی تی در سطح آگزیال یا محوری است که تصویر به دست می دهد، در حالی که تصویرهای مقطع کرونال (تاجی) و ساژیتال (سهمی) را می توان به وسیله بازسازی های کامپیوتری ارائه کرد.

عوامل رادیوکنتراست یا مواد حاجب اغلب در سی تی برای توصیف بهتر آناتومی مورد استفاده واقع می شوند. گرچه رادیوگرافی قادر به تولید و ارائهٔ تفکیک پذیری فضایی بالاتری است، اما در عوض سی تی می تواند اطلاعات بیشتری را در مورد تغییرات دقیق و ظریف مربوط به میرایی پرتو ایکس تشخیص دهد. در ضمن سی تی بیمار را در معرض تابش اشعهٔ یونیزان بیشتری در مقایسه با رادیوگرافی قرار می دهد. در سی تی نوع اسپیرال با آشکارسازهای زیاد (مولتی دتکتور) از چند ردیاب یا آشکارساز بهره گیری می شود. در این نوع ۸ ، ۱۶، یا ۶۴ ردیاب یا آشکارساز در طول حرکتی پیوسته و مستمر از بیمار، از طریق تابش پرتو تصویر به دست می آورند که حاصل تصاویری عالی و با جزئیات بسیار ظریف در زمان بررسی کمتر می باشد.

با تجویز سریع کنتراست وریدی در طی سی تی اسکن این جزئیات دقیق تصویری را می توان بازسازی سه بعدی ۳D نمود و بدین ترتیب تصاویری از کاروتید، شریان مغزی و کرونری، یا به صورت سی تی آرتریوگرافی و سی تی آنژیوگرافی حاصل نمود. سی تی اسکن است تست انتخابی در تشخیص برخی از شرایط اضطراری و اورژانس مانند خون ریزی مغزی، آمبولی ریه (لخته ای که موجب انسداد در عروق ریه ها شود)، دایسکشن آئورت یا همان پارگی سرخرگ آئورت (پاره شدن دیواره آئورت)، آپاندیس یت، دیورتیکولیت، و سنگ کلیه می باشد. با ادامهٔ پیشرفتها و بهبود مداوم در تکنولوژی(فناوری) سی تی اسکن ، از جمله سریعتر شدن زمان تصویربرداری و بهبود رزولیشن یا وضوح و تفکیک پذیری تصاویر، دقت و کارایی این روش به طور چشمگیری افزایش یافته و در نتیجه از سی تی اسکن به میزان بیشتری در تشخیص های پزشکی استفاده می شود.

نخستین دستگاه سی تی اسکن ( سی تی اسکن ر) که به لحاظ تجاری قابل بهره برداری بود، توسط سر گادفری هانسفیلد در آزمایشگاه مرکزی تحقیقات EMI واقع در بریتانیای کبیر به سال ۱۹۷۲ اختراع گردید. حقوق قانونی EMI متعلق به شرکت توزیع آثار موسیقی گروه بیتل ها (بیتلز) بود که منافع آن به بودجه پژوهشی اختصاص می یافت. سر گادفری هانسفیلد و آلن مک لود مک کورمک به خاطر اختراع مشترکشان یعنی سی تی اسکن ، جایزه نوبل پزشکی در سال ۱۹۷۹ را برنده شدند. نخستین دستگاه سی تی یا همان سی تی اسکن ر نیز، به سال ۱۹۷۲ در کلینیک میو در روچستر واقع در مینسوتا نصب گردید.

 

پیشینه

 

پایه های ریاضی مقطع نگاری کامپیوتری به اوایل قرن بیستم باز می گردد. کاربرد عملی این روش در دهه ۶۰ میلادی بنیان گذارده شد. در سال ۱۹۶۳، آلن کرماک از دانشگاه تافتز از افرادی بود که نخستین بار نظریه یک سیستم سی تی اسکن را مطرح کرد. اما عملاً اولین اسکنر تجارتی در سال ۱۹۷۲ توسط گودفری هاونسفیلد از آزمایشگاه EMI در انگلستان انجام گردید.

یکای هاونسفیلد به افتخار هاونسفیلد نامگذاری گردید و در نهایت جایزه نوبل پزشکی سال ۱۹۷۹ به کرماک و هاونسفیلد جهت ابداع این سیستم اعطا گردید.

سالها بعد، سیستمهای سی تی از نوع پیچشی (یا مارپیچی)، توسط افرادی چون ویلی کالندار (willi kalendar) ابداع گردیدند.

 

 

نسل ها

در واقع، تکامل سیستمهای سی تی را میتوان بصورت زیر خلاصه کرد:

نسل اول: سیستم های پرتو خطی (pencil beam). حرکت منشا و آشکارساز هر دو بصورت انتقال-دوران.
نسل دوم: سیستم های پرتو بادبزنی باریک (narrow fan beam). حرکت منشا و آشکارساز هر دو بصورت انتقال-دوران.
نسل سوم: سیستم های پرتو بادبزنی پهن (wide fan beam). حرکت منشا و آشکارساز هر دو بصورت دورانی. آغاز استفاده از فناوری حلقه های لغزنده (slip ring technology).
نسل چهارم: سیستم های با حرکت دورانی منشا، اما با آشکارساز ساکن.
نسل پنجم: سیستم های مقطع نگاری رایانه ای با پرتو الکترونی
نسل ششم: اضافه شدن حرکت مارپیچی یا اسپیرال (spiral). برای این نوع سیستم ها، گام (pitch) قابل تعریف است.
نسل هفتم: استفاده از آرایه های آشکارساز چندردیفی (Multi Detector Array) معروف به MDCT.

امروزه پویشگرهای سی تی نسل هفتم بر اساس الگوی حرکتی سیستمهای نسل سوم کار می کنند، و سیستمهای نسل چهارم در واقع از رده خارج شدند. لذا منشا پرتوها و آشکارسازها هر دو حرکت دورانی دارند. همچنین با آمدن به بازار سی تی های نسل ششم و هفتم با آرایهٔ +۶۴ برش، سیستم های مقطع نگاری رایانه ای با پرتو الکترونی تقریباً از صحنه حذف شده اند، و امروزه بیشتر فقط برای پژوهش کاربرد دارند.

 

ساختار و طرز کار

 

دستگاه متداولی که این روش را جهت تصویر برداری به کار می برد سی تی اسکن نام دارد و متشکل از تعداد انبوهی آشکار ساز کوچک از نوع شمارنده درخششی (Scintillator) است که بصورت چندین ردیف درون دستگاه قرار داده شده اند. اینها پرتوهای ایکس عبوری از درون بدن بیمار را آشکار سازی می کنند. سپس سیگنالهای دریافت شده بتوسط الگوریتم های مخصوصی همانند از نوع بازتابی فیلتر شده (filtered backprojection) و بازسازی تکراری (iterative reconstruction) تصویر را باز سازی می کنند. سیر تکاملی این دستگاه ها اغلب در هفت نسل توسعه (generation) بررسی می شود.

پیشرفت های اخیر در ساختمان دستگاه تصویر برداری، تکنولوژی آشکارسازی، آرایه های آشکارساز چندگانه و طراحی تیوب پرتوایکس، زمان اسکن را به کسری از ثانیه تقلیل داده است. کامپیوترهای مدرن قدرت محاسباتی ارائه می دهند که اجازه ی بازسازی عمده ی اطلاعات تصویر رابه صورت (real time) می دهد.

با وجود پیشرفتهای مکرر و زیادی که امروزه در صنعت سی تی اسکن ها مشاهده میشود، آرتیفکت در سی تی اسکن همچنان یکی از موضوعات مهم در کیقیت تصویر این سیستمها محسوب میگردد.

 

 

 

,