HDL کلسترول و روش ‏های افزایش آن - درمان پایین بودن چربی خون

برگزیده ها :  یکی از مولکول های مهم و زیستی بدن که وظیفه ی مهم آن استحکام و انعطاف بخشی به غشا سلولها است کلسترول می باشد. حتما شما هم اسم این مولکول را با پسوند کلسترول خون شنیده اید ، این مولکول بسیار برای بدن مهم و حیاتی می باشد و ما هم به همین منظور در این مقاله از سایت سلامت برگزیده ها می خواهیم به طور مفصل به کلسترول و روش های افزایش آن بپردازیم. پس با ما همراه باشید تا بیشتر با این مولکول آشنا شوید.

درمان پایین بودن چربی خون

روش های افزایش کلسترول

 

HDL کلسترول و روش ‏های افزایش آن


یکی از اهداف متخصصان قلب از ارجاع بیماران خود به متخصصان تغذیه آن است که HDL خون بیمارانی که به سکته قلبی دچار شده اند و یا تحت عمل جراحی قلب باز(Bypass) قرار گرفته اند، سریع‏ تر افزایش یابد.

همچنین در بیماران مبتلا به چربی خون بالا، افزایش HDL از اهداف رژیم‏ درمانی است.

با توجه به اهمیت HDL در م حافظ ت از قلب همواره متخصصان تغذیه در توصیه‏ های خود، افزایش HDL را مدنظر دارند.


HDL چیست؟

برای انتقال کسترول در خون به ملکول ‏های لیپو پروتئین ی نیاز است که به طور معمول 2 نوع از آن ها بیشتر مورد استفاده قرار می‏ گیرد:

* HDL: که به جمع کلسترول و این ملکول HDL-C گفته می ‏شود.

* LDL: که با اتصال به کلسترول LDL-C را ایجاد می ‏کند.

برای اختصار در نوشتارها به این ملکول‏ ها HDL و LDL گفته می ‏شود.

HDL یکی از ملکول‏ های چربی خون از نوع لیپو پروتئین است که قسمت اعظم آن پروتئین (50 درصد) و قسمت کمتر آن را کلسترول و تری ‏گلسیرید تشکیل می ‏دهد و کار عمده آن انتقال کلسترول از بافت ‏ها و هدایت آن به سمت کبد است.

به طور کلی این نوع چربی مفید در خانم‏ ها بیشتر از آقایان و در ورزشکاران بیشتر از افراد غیر ورزشکار است.

به علت آن که وزن مخصوص HDL در حدود 1/1 گرم درصد میلی لیتر بوده و این مقدار بالاتر از وزن مخصوص سایر لیپو پروتئین ‏ها است، بنابراین آن را به نام لیپو پروتئین با وزن مخصوص بالا Lipoprotein  High Density نام گذاری کرده‏اند. HDL در کبد و روده ‏ها ساخته می ‏شود.

در بیماران با کاهش HDL، معمولاً افزایش مقاومت به انسولین دیده می ‏شود که ممکن است ناشی از عدم فعالیت فیزیکی و یا چاقی باشد. مطالعات زیادی نشان داده که افزایش HDL باعث کاهش مرگ و میر در مردان و زنان مبتلا به بیماری ‏های قلبی عروقی می ‏شود.
مقدار بالای HDL خون باعث کاهش خطر بیماری‏ های عروق کرونر قلب می‏ شود.

بررسی ارتباط بین سکته مغزی و بیماری ‏های قلبی عروقی با میزان HDL خون نشان داده است که اگر میزان آن بیشتر از 60 میلی ‏گرم در صد میلی ‏لیتر خون باشد، رابطه ‏ای معکوس و اگر کمتر از 40 میلی ‏گرم درصد میلی ‏گرم لیتر خون باشد رابطه‏ مستقیم با سکته مغزی دارد.

علت پایین بودن HDL خون

روش های افزایش کلسترول

در افراد سالم میزان HDL خون در زنان بهتر است بیشتر از 50 میلی ‏گرم در صد میلی ‏لیتر خون و در مردان بیشتر از 45 باشد.

علل کاهش HDL خون

* چاقی ، عدم فعالیت فیزیکی، سن، سیگار ، التهاب، ژنتیک، مصرف داروها ی استروئیدی آنابولیک و رژیم غذایی کم ‏چربی با کربوهیدرات بالا باعث افزایش کاتابولیسم (سوخت) HDL می ‏شود.

* کاهش ماده‏ای پروتئین ی به نام آپو پروتئین آ و افزایش میزان تری گلسیرید خون نیز اغلب با کاهش HDL همراه است.

* همچنین، کاهش فعالیت لیپو پروتئین لیپاز(LPL) در بیماران با کاهش HDL همراه می‏ باشد.

* 50 درصد تغییرات مرتبط با HDL به ژنتیک فرد بستگی دارد.

* مصرف قرص ‏های ضد بارداری نیز باعث افزایش ‏تری گلسیرید خون و کاهش HDL می ‏شود.

اقدامات لازم برای افزایش HDL خون

* برخی مطالعات نشان داده است که رژیم‏ های غذایی با کربوهیدرات کم باعث افزایش HDL خون تا حدود 10 درصد می ‏شود.

* افزایش مقدار ایزوفلاون خون ناشی از مصرف پروتئین سویا حدود 3 درصد HDL خون را افزایش می ‏دهد.

* نتایج مطالعه ‏ای در آمریکا در سال 2006 نشان داد که تجویز مکمل ‏ های مولتی ویتامین باعث افزایش 21 تا 23 درصد میزان HDL می ‏شود.

* از عوامل ژنتیکی موثر در افزایش HDL می ‏توان ApoA-1 را نام برد که وجود آن نقش مهمی در م حافظ ت از قلب دارد.

* در برخی بررسی‏ های اپیدمیولوژیکی نشان داده شده است که رژیم‏ های غذایی کم‏ چرب و پُرکربوهیدرات باعث کاهش HDL می ‏شود. البته این نظر مورد تایید همه محققان قرار نگرفته است. زیرا ممکن است چربی رژیم غذایی حاوی مقادیر مختلفی از نوع PUFA (چند اشباع نشده) و یا MUFA (تک اشباع نشده) باشد.

* از طرفی رژیم های توصیه شده فعلی مبنی بر کاهش مصرف اسیدهای چرب اشباع شده (SFA) باعث کاهش خطر آتروژنیک LDL ( مضر ) می ‏شود، اما متاسفانه HDL مفید را نیز کاهش می ‏دهد.

 

عوارض پایین بودن hdl خون

کلسترول

hdl کلسترول

یکی از عوارض مصرف رژیم غذایی کم ‏چرب کاهش مقدار پلاسمایی ApoA-1 است که به کاهش HDL نیز منجر می‏ شود. شاید مطالعات آینده در مورد تاثیر مواد مغذی بر روی ژن APOA-1، به طراحی رژیم ‏های غذایی مورد نیاز برای افزایش HDL کمک می‏ کند.

* هر چند که افزایش مصرف نیاسین باعث افزایش HDL خون می ‏شود ولی عوارض جانبی بی ‏شماری چون خشک شدن دهان، برافروختگی چهره و... دارد.

نتیجه‏ گیری

به نقل از برگزیده ها : استروژن با منشا خارج از بدن، ورزش مستمر، کاهش چربی‏ های خون (تری گلسیرید، کلسترول و LDL) در افزایش HDL نقش مهمی دارند.

برخی منابع، م صرف غذا های حاوی مواد پلی فنولیک و فلاونوئیدی مثل انگور قرمز، چای ، کرفس و پیاز را در افزایش HDL و کاهش مرگ و میر دخیل می ‏دانند.

در تحقیقات مداخله ‏ای تغذیه ‏ ای که نگارندگان این مقاله بر روی بیماران هایپرلیپیدمی انجام داده ‏‏اند، نتایج نشان می ‏دهد که تاثیر منابع غذایی مهمی چون پروتئین سویا و یا روغن زیتون چنان چه همراه رژیم غذایی کم‏ کالری باشند، بیشتر از آن که بر روی افزایش HDL موثر باشند، بر کاهش ‏تری گلسیرید تاثیر می ‏گذارند.

در ضمن طراحی رژیم غذایی حاوی آنتی اکسیدان‏ ها و یا مکمل ‏ ها را بایستی به متخصص تغذیه سپرد و از مصرف بدون مشاوره ی آن ها پرهیز نمود.
 

توضیحاتی درباره کلسترول:

ـ واحد اندازه گیری: هر واحد از این گروه برابر است با یک لیوان شیر یا یک لیوان ماست یا 30 گرم پنیر یا یک چهارم لیوان کشک پاستوریزه یا 5/1 لیوان بستنی
ـ مقدار مصرف : برای افراد بالغ سالم ، مصرف روزانه 2 تا 3 واحد توصیه می شود.
- اثرات بر سلامت ی بدن: این گروه، برای رشد و استحکام استخوان ها و دندان ها و سلامت پوست لازم است.

چگونه از گروه شیر و لبنیات استفاده کنید:
1ـ از شیر های پاستوریزه شده کم چربی ( 5/2 درصد یا کمتر) استفاده کنید.
2ـ اگر به شیر پاستوریزه دسترسی ندارید، می توانید شیر باز را به مدت 10 دقیقه بجوشانید و سپس مصرف کنید.
3ـ سرشیر و خامه کمتر مصرف کنید.
4ـ از پنیرهای تهیه شده از شیر پاستوریزه استفاده کنید.
5ـ بستنی هایی را مصرف کنید که از شیر پاستوریزه تهیه شده باشد.
6ـ اگر کشک ، پاستوریزه نیست، حتما قبل از مصرف، مقداری آب به آن اضافه کنید و حداقل 10 تا 15 دقیقه در حال به هم زدن بجوشانید .
روزانه از هر یک از گروه های غذایی حداقل یک ماده غذایی را بخورید.
ب) گروه گوشت و حبوبات
ـ این گروه شامل موادی مانند : گوشت های قرمز( گوسفند و گوساله)، گوشت های سفید(مرغ، ماهی، پرندگان)، امعاء و احشاء(جگر، دل، قلوه، زبان و مغز)، تخم مرغ و حبوبات (نخود، لوبیا ، عدس، باقلا، لپه، ماش) است.
ـ مواد مغذی مهم : پروتئین ، آهن، روی و بعضی از انواع ویتامین های گروه B
ـ واحد اندازه گیری : بجای هر 30 گرم گوشت با چربی متوسط ، می توان از یک عدد تخم مرغ یا یک لیوان حبوبات پخته، یک سوم یا نصف لیوان حبوبات خام استفاده کرد.
ـ مقدار مصرف: برای افراد بالغ سالم مصرف روزانه 2 تا 3 واحد (60 تا 90 گرم) از این گروه توصیه می شود.
- اثرات سلامت ی : این گروه برای رشد، خون سازی و سلامت سیستم عصبی لازم است.
چگونه از گروه گوشت و حبوبات استفاده کنید:
1ـ قبل از مصرف گوشت های قرمز، تمام چربی قابل رویت آن را جدا کنید. پوست مرغ را که حاوی چربی زیاد است جدا کنید.
2ـ حتی الامکان از سرخ کردن گوشت اجتناب کنید.
3ـ مغز و زبان دارای چربی و کلسترول فراوان است. در خوردن آنها افراط نکنید.
4ـ اگر می خواهید گوشت یخ زده را به صورت آب پز بخورید، آن را بلافاصله بپزید و اگر بخواهید بصورت کباب شده یا به صورت های دیگر بخورید، برای خارج کردن گوشت از حالت یخ زده باید آن را 24 ساعت در قسمت پایین یخچال قرار دهید و بعد بپزید .
5ـ بهتر است به جای گوشت قرمز، بیشتر از گوشت های سفید مانند مرغ و ماهی استفاده کنید.
6ـ برای بزرگسالان مصرف زرده تخم مرغ به علت دارا بودن کلسترول زیاد، باید حداکثر به 3 عدد در هفته محدود شود.
7ـ مصرف حبوبات به علت دارا بودن فیبر و پروتئین زیاد توصیه می شود.

کم بودن کلسترول خون

روش های افزایش کلسترول

ج) گروه نان و غلات
ـ این گروه شامل موادی مانند: انواع نان ، برنج ، ماکارونی ، گندم ، جو و ذرت است .
ـ مواد مغذی مهم : انرژی ، بعضی از انواع ویتامین های گروه B ، آهن و مقداری پروتئین است.
ـ واحد اندازه گیری: یک استکان کوچک برنج خام (80 گرم) یا دو استکان کوچک (160 گرم برنج پخته) یا یک دوم لیوان ماکارونی پخته یا یک کف دست نان بدون محاسبه انگشتان(فقط نان لواش 4 کف دست).
ـ مقدار مصرف : برای افراد بالغ سالم ، مصرف روزانه 6 تا 11 واحد توصیه می شود.
- اثرات سلامت ی: این گروه برای تامین انرژی، رشد و سلامت سیستم عصبی لازم است .
چگونه از گروه نان و غلات استفاده کنید:
1ـ تا آنجا که ممکن است برنج را به صورت کته مصرف کنید.
2ـ سعی کنید بیشتر از نان های حاوی سبوس( مثل نان جو، سنگک و بربری ) استفاده کنید.
3ـ نان را به اندازه مصرف خانواده بخرید و از مصرف نان های کپک زده جدا خودداری کنید.
4ـ برای کامل کردن پروتئین گروه نان و غلات، بهتر است آنها را به صورت مخلوط با حبوبات مصرف کنید،مثل عدس پلو ، باقلا پلو ، عدسی با نان و ... .
گروه میوه ها و سبزی ها مرکب است از :
الف : سبزی ها و میوه های غنی از ویتامین C مثل سبزی ها ی برگی و سایر سبزی ها مثل گوجه فرنگی و فلفل دلمه ای و میوه هایی مثل مرکبات و توت ها.
ب: سبزی ها و میوه های غنی از ویتامین A که به رنگ سبز تیره و نارنجی هستند مثل سبزی جات برگی، اسفناج ، هویج، گوجه فرنگی ، طالبی، زردآلو ، شلیل، هلو.
ضمنا سبزی ها و میوه ها حاوی مقداری ویتامین های گروه B، آهن و مقدار قابل توجهی فیبر هستند.
ـ واحد اندازه گیری: یک عدد میوه متوسط (یک سیب یا پرتقال یا هلو) یا یک چهارم طالبی متوسط یا 12 دانه بزرگ گیلاس یا 4 عدد زرد آلو یا 15 حبه انگور یا نصف لیوان آب میوه یا یک لیوان سبزی خام یا نصف لیوان سبزی پخته است.
ـ مقدار مصرف : برای افراد بالغ سالم روزانه 2 تا 4 واحد میوه و 3 تا 5 واحد سبزی توصیه می شود. این گروه برای ترمیم زخم ها، تامین دید در تاریکی، سلامت پوست و حفظ مقاومت بدن در برابر عفونت ها لازم است.
چگونه از گروه میوه ها و سبزی ها استفاده کنید:
1ـ تا آنجا که ممکن است سبزی ها را به صورت خام مصرف کنید، چون ویتامین های آن بیشتر حفظ می شود.
2ـ از سرخ کردن سبزی ها خودداری کنید.
3ـ قبل از مصرف سبزی ها و میوه ها، آنها را به دقت شسته و ضد عفونی کنید.
4ـ در صورت عدم دسترسی به مواد ضد عفونی کننده، می توانید برای شستشوی سبزی آن را در آب نمک (به ازای هر لیتر آب یک قاشق مرباخوری نمک) به مدت یک ربع قرار دهید.

 

hdlکلسترول کم

روش های افزایش کلسترول

5ـ تا آنجا که ممکن است میوه هایی را که پوست آنها قابل مصرف است، با پوست بخورید.
6ـ برای پختن سبزی ها از آب کم استفاده کنید و از آب حاصل از طبخ سبزی ها در غذا استفاده کنید.
7ـ برای پختن سبزی ، آب را جوش آورید، سبزی را در آب جوش بریزید و مدت 20 دقیقه بپزید.
8ـ در وقت پختن سبزی ، در ظرف را ببندید.
9ـ برای پختن سبزی ها ی تازه، آنها را بلافاصله بعد از خرد کردن بپزید.
10ـ اگر میوه را پوست کندید، از قرار دادن آن در مجاورت هوا خودداری کنید.
مصرف روزانه 4 عدد میوه مانند سیب یا پرتقال ، برای ترمیم زخم ها، تامین دید در تاریکی، سلامت پوست و حفظ مقاومت بدن لازم است.

گروه های متفرقه هرم غذایی
این گروه مرکب است از :
الف ـ مغزها ( گردو ، بادام ، فندق ، پسته و غیره)
ب ـ چربی ها (روغن های جامد، روغن های مایع، پیه و دنبه، کره، خامه و سرشیر، سس های چرب مثل مایونز و چیپس)
پ ـ قند و شکر و شیرینی ها ( مثل انواع مربا، شربت ها، انواع شیرینی های خشک و تر، انواع پیراشکی های شیرین، آب نبات، شکلات) .
ت ـ ترشی ها و چاشنی ها ( انواع شور، فلفل، نمک، زردچوبه، دارچین و … )
ث ـ نوشیدنی ها ( نوشابه های گازدار، چای ، قهوه ، شربت ها، پودرهای آماده مثل پودر پرتقال و …)

چگونه از گروه متفرقه استفاده کنید:
1ـ انواع مغزها، "میان وعده" های مناسبی برای تامین انرژی و برخی و مواد مغذی است.
2ـ بهتر است مغزها به صورت خام مصرف شوند و از نمک کمتری استفاده شود.
3ـ بهتر است روغن ها را بیشتر از انواع مایع (با منشا گیاهی) مصرف کنید.
4ـ از حرارت دادن زیاد روغن ها خودداری کنید.
5ـ سعی کنید مصرف چربی ها، شیرینی ها و چاشنی ها را محدود کنید.
6ـ تا آنجا که ممکن است، مصرف نوشیدنی های ذکر شده در گروه را محدود کرده، نوشیدنی هایی مثل آب، شیر، آب میوه و آب هویج تازه مناسب است.
7ـ برای رفع تشنگی ، نوشیدن آب ساده به هر آشامیدنی دیگری ترجیح دارد.
8 ـ با وجود آنکه چیپس از سیب زمینی تهیه می شود، ولی به دلیل داشتن چربی و نمک زیاد باید مصرف آن را محدود کرد.
بهتر است به جای گوشت قرمز، بیشتر از گوشت های سفید مانند مرغ و ماهی استفاده کنید.

وب سایت تبیان

کلسترول پایین , درمان کمبود کلسترول خون