پاهای پرانتزی و ضربدری در کودکان - چگونه پلاتین در ساق پا میشکند
اگر کودک هنگام راه رفتن پاهایش را با فاصله از هم قرار دهد، مشکل پا پرانتزی دارد و اگر زانوها در هنگام راه رفتن به هم بچسبند، مشکل پا ضربدری وجود دارد که در پیدایش آن عامل ژنتیک یا نرمی استخوان نقش دارند.
چگونه پلاتین در ساق پا میشکند
اگر کودکی در هنگام راه رفتن پاهایش را با فاصله از هم قرار دهد به آن پاپرانتزی یا ژنوواروم Genu varum می‌گویند.
اما اگر زانوها در هنگام راه رفتن به هم نزدیک شده و به هم بچسبند به آن پا ضربدری یا ژنووالگوم می‌گوییم.
گاهی اوقات پرانتزی بودن پای نوزاد طبیعی است. پرانتزی بودن پای نوزاد در بدو تولد به علت شکل قرار گرفتن وی در شکم مادر است. این وضعیت با رشد بچه کمتر می‌شود، به طوری که در 18 ماهگی پاهای بچه تقریبا مستقیم می‌شود.
بعد از آن به تدریج انحراف برعکس می‌شود؛ یعنی پاها به سمت بیرون متمایل می‌شود به طوری که وقتی زانوها را به هم می‌چسبانیم مچ پاها از هم قدری فاصله می‌گیرد. شکل اندام‌های تحتانی در این سنین به شکل حرف X انگلیسی درمی‌آید.
این وضعیت در 3 تا 4 سالگی به حداکثر می‌رسد و در 6 سالگی اندام‌های تحتانی شروع به صاف شدن می‌کند و به تدریج شکل اندام‌های یک فرد بالغ را به خود می‌گیرد.
تمام این ها سیر طبیعی رشد انسان هستند. اگر رشد بچه شما نیز همین‌طور است، طبیعی است و نیاز به درمان ندارد.
ژنووالگوم در بچه‌ها نیاز به درمان ندارد، چون با بالا رفتن سن خودبه‌خود خوب می‌شود.
مدل نشستن و راه رفتن کودکان در پیدایش یا تغییر حالت زانو بی تاثیر است. نوع نشستن کودک حتی در مرحله درمان نیز هیچ تأثیری بر روند بهبودی ندارد در صورت شدید بودن، ژنووالگوم حتی تا 10 تا 11 سالگی خوب نمی شود.گاهی ژنووالگوم به علل بیماری‌هایی مانند راشیتیسم یا بعضی بیماری‌های مادرزادی به وجود می‌آید که بر حسب مورد، پزشک معالج اقدام به درمان آنها می‌کند.
در پیدایش پا پرانتزی و پا ضربدری دو عامل نقش دارند: یکی ژنتیک و دیگری نرمی استخوان.
پزشکان در مواجهه با کودکان دارای این بیماری، ابتدا به واسطه عکس از مچ دست و آزمایش ویتامین D ، درصد ابتلا به نرمی استخوان را می سنجند.
اگر آزمایش‌ها نشان از نرمی استخوان داشت، برای درمان به دارو نیاز داریم که طبق دستور پزشک متخصص ارتوپد اطفال، مصرف دارو به میزان سه تا شش ماه الزامی است.
اما اگر نرمی استخوان نباشد، عامل این بیماری مسلما ارثی و ژنتیکی است.
اگر دلیل این بیماری ژنتیکی باشد امکان دارد تا سن 3 تا 4 سالگی خود به خود از بین برود. اما اگر تا این سن از بین نرفت، بر حسب میزان زاویه پای پرانتزی یا زانوی ضربدری لازم است به مدت حداقل شش ماه تا یک سال از کفش بریس استفاده شود.
مدل نشستن و راه رفتن کودکان در پیدایش یا تغییر حالت زانو بی تاثیر است. نوع نشستن کودک حتی در مرحله درمان نیز هیچ تأثیری بر روند بهبودی ندارد.
بیماری موثر در ایجاد پای پرانتزی
بیماری بلانت blount’s disease یکی از این بیماری‌ها است که کودکان نوپا را مبتلا می‌کند و موجب می‌شود رشد ساق در قسمت‌های بالای درشت نی دچار اختلال شود.
در این بیماری حتی در سه سالگی، پرانتزی شدن یا بهتر نمی‌شود، بلکه پیشرفت می‌کند و این بیماری نیاز به درمان دارد.
اگر زود تشخیص داده شود ممکن است درمان با بریس کفایت کند. اگر درمان با بریس موفقیت‌آمیز نبود، نیاز است برای ممانعت از پیشرفت بیماری از عمل جراحی استفاده شود.
این بیماری ممکن است در بچه‌های در سنین بلوغ نیز ایجاد شود.
این بچه‌ها معمولا چاق هستند و درمان با بریس در این گروه سنی موفقیت‌آمیز نیست و معمولا نیاز به عمل جراحی دارند.
گاهی پای پرانتزی در کودکان نوپا به علت بیماری‌های متابولیکی مثل راشیتیسم ایجاد می‌شود.
این بیماری معمولا به علت کمبود ویتامین D در غذا ایجاد می‌شود. البته علت راشیتیسم گاهی عدم توانایی بدن در جذب یا سوخت و ساز ویتامین D است.
این بیماران معمولا برای اصلاح تغییر شکل اندام پایینی‌شان نیاز به عمل جراحی دارند.
چه موقع نزد پزشک برویم؟
اگر پاهای بچه‌تان بعد از 24 ماهگی همچنان پرانتزی است، و یا شدت پرانتزی بودن زیاد است و یا شدت پرانتزی بودن در یک طرف بیش از طرف دیگر است باید به پزشک مراجعه کنید.
فراوری:نیره ولدخانی
بخش سلامت تبیان
منابع:
ایران ارتوپد
فارس - دکتر فرهنگ غنی‌پور فوق تخصص ارتوپدی اطفال، عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران
گردآوری کودک آکا ایران
,