خواص گیاه نعناع

نعناع mint  

گیاهی است علفی و دارای ظاهری شبیه M. Piperata که غالباً در باغها و اطراف آن می‌روید. برگهای پهن به رنگ سبز تیره در هر دو سطح پهنک دارد که عموماً عاری از تار یا دارای تعداد بسیار کمی از آن است. از مشخصات آن که باعث تشخیص گیاه از گونه M. Piperata می‌شود، آن است که اولاً برگهایش، دمبرگ ندارند و ثانیاً سنبله‌های گل آذین آن، دارای ظاهری باریکتر ولی درازتر از گونه مذکورند به طوری که در همان نظر اول می‌توان پی به وجود این اختلاف برد این گیاه غالباً پرورش می‌یابد. یکی از واریته‌های آن که برگهائی موجدار با ظاهر مشخص دارد به Var crispa موسوم است اسانس‌گیری بعمل می‌آید .

طب سنتی و گیاهان دارویی-داروی گیاهی,خواص نعناع ,خواص دارویی نعناع ,فواید نعناع ,خاصیت نعناع ,نعناع در طب سنتی ,فواید درمانی نعناع ,مضرات نعناع ,فوائد نعناع , نعناع ,طب سنتی ,خواص سبزیجات ,خواص میوه جات , خواص نعناع در طب سنتی ,فواید نعناع در طب سنتی

 

 اندام داروئی: قسمتهای هوائی گیاه شامل برگ و سرشاخه‌های گلدار به صورت تازه و برگ خشک شده است

دامنۀ انتشار: در ایران، در آذربایجان نزدیک تبریز و در بلوچستان به طور خودرو می‌روید. علاوه بر این در ارومیه، خوی، بابل، بابلسر و تنکابن می‌روید .

اجزاء متشکله: در گونه M. Spicata مقدار اسانس کمتر از گونۀ Piperata می‌باشد. در گزارش بررسی‌های شیمیائی دیگر اطلاعات زیر بدست آمده است:

در گونه‌های M.Longifollia huds و M.Spicata L. ماده کارون وجود دارد ولی در گونه‌های M.aquatica، M.arvensis، M.piperata و M.Pulegium ماده کارون وجود ندارد. در گونه M.Spicata در اسانس آن مادۀ کارواکرول وجود ندارد. مقدار محصول اسانس در حدود 80 کیلوگرم در هکتار است که مقدار کارون آن 7/68 ـ 66 درصد است. علاوه بر این دارای لیمونن و دیپانتن و دیهیدرو کاروئول و استرها بوده است.

خواص درمانی: نیرودهنده، محلل و مقوی معده، ضد سرفه، ضد تشنج، قابض، محرک، مسکن و آرامبخش، خنک‌کننده، معرق و قاعده‌آور است. از نعنا برای رفع نفخ، درد شکم، اسهال، سوء هاضمه، ناتوانی‌های روده‌، قلب، سرماخوردگی ، انفولانزا،سینوزیت، ناراحتی‌های اعصاب در بچه‌ها، خونریزی از بینی و بعنوان ضد سم در مورد گزیدگی و نیش حشرات، بیماری‌هایبینی و گلو، سردرد و دردهای چهره استفاده می‌شود. در بیماریهای بانوان و احتباس دردناک بدون دفع ادرار مصرف می‌شود.

موارد استعمال در پزشکی گذشته: نعناع طبق نظر حکمای طب سنتی از نظر طبیعت نسبتاً گرم و خشک می‌باشد که در عین حال خشکی آن زیاد نیست و آثاری از رطوبت نیز در آن وجود دارد. از نظر خواص در تمام موارد از پونه قوی‌تر است. به طور کلی گیاهی است گرم‌کننده، مقوی دل، رقیق‌کنندۀ خون غلیظ و مسکن.

آثار فارماکولوژیکی: نعنا تنفس را سریع کرده و بدن را گرم می‌کند و ترشح مخاط را کم می‌کند و موجب نقصان ترشح می‌گردد ولی در عین حال ادرار را زیاد می‌کند و تعریق پوست را افزایش می‌دهد. به همین علت آن را در موراد اختلالات ضعفی و عصبیمعده و در هنگام شیوع وبای التور استعمال می‌کنند. اسانس نعناء با شل کردن اسفنگتر تحتانی مری و کم کردن کشش سطحی محتویات معده موجب اثر ضد نفخ می‌شود. همچنین با تحریک غدد گوارشی و افزایش ترشحات اسیدی و آنزیمی به عمل هضم کمک مؤثری می‌نماید.

آشنایی با خواص نعنا

نعنا، یک سبزی معطری با طبیعتی گرم و خشک است و علاوه بر اینکه به صورت خام، یکی از اجزای مهم سبزی خوردن و حتی برخی از سالادهاست؛ به صورت خشک شده هم، ازجمله طعم دهنده های بسیاری از انواع...

نعنا، یک سبزی معطری با طبیعتی گرم و خشک است و علاوه بر اینکه به صورت خام، یکی از اجزای مهم سبزی خوردن و حتی برخی از سالادهاست؛
به صورت خشک شده هم، ازجمله طعم دهنده های بسیاری از انواع سس ها، ماست های معمولی، ماست های مخلوط مانند برانی و نوشیدنی های صنعتی مانند دوغ به شمار می آید. در ضمن تفت داده آن در روغن نیز یکی از ملزومات غذاهایی مانند انواع آش ها، بعضی خورش ها و خوراک ها مانند خورش کرفس، حلیم بادمجان، کشک بادمجان و مانند اینهاست.
علاوه بر اینها، از عصاره آن به عنوان طعم دهنده و خنک کننده دهان در دهان شویه ها، خمیر دندان ها، آدامس ها، آب نبات ها و حتی بعضی شکلات ها و بسیاری از مواد خوراکی و غیرخوراکی استفاده می شود.
● خواص درمانی
▪ مهم ترین خاصیت درمانی نعنا، اثربخشی آن بر دردهای دستگاه گوارش شامل درد معده، روده، نفخ، دل پیچه، تهوع و اسهال است. برای این منظور کافی است ۱۰ گرم از نعنا خشک شده را در یک لیتر آب دم کرده یا از عرق نعنا استفاده کنید.
▪ نعنا علاوه بر مورد فوق، اشتها برانگیز و نشاط آور بوده و برای درمان سرماخوردگی، آنفلوآنزا، سرفه، ناراحتی های روحی و عصبی، بواسیر، تپش قلب و سکسکه نیز مفید است.
▪ برای رفع سینه درد و سرفه، دم کرده نعنا را به صورت گرم بنوشید.
▪ با توجه به اینکه مصرف نعنا به مقدار زیاد سبب بالارفتن فشار خون می شود، خوردن مقدار زیادی از آن به افراد سالمند هرگز توصیه نمی شود.
▪ اگر در اثر سرماخوردگی بینی تان گرفته است، چند برگ نعنا را در آب درحال جوش بریزید و بخور دهید.
▪ علاوه بر خود نعنا، روغن آن نیز برای درمان زخم ها، سوختگی ها و به طور کلی جراحات و همچنین به عنوان مرهم و جلوگیری کننده از ایجاد عفونت مفید است.

ترکیبات شیمیایی نعناع: تهیه فرآورده های نعناع از برگها و سر گلدار گیاه آغاز میشود. این قسمتهای گیاه حاوی روغن فرار است که می توانید عنصر فعال اولیه نعناع به نام منتول را در آن بیابید.نعناع دارای ماده ای بنام منتول می باشد که ایجاد احساس خنکی در دهان می کند . مقدار منتول در نعناع بسته به نوع آن از ۳۵% تا ۵۵% تغییر می کند که البته اگر نعناع دیر کنده شود مقدر منتول آن تا حدود ۳۰% پائین می آید . خواص درمانی نعناع نعناع از نظر طب قدیم ایران نسبتا گرم و خشک است.   فواید نعناع برای معده و روده نعنا عضلات معده را تسکین می دهد و روند جریان صفرا را که بدن برای هضم چربی بدن نیاز دارد، بهبود می بخشد. در نتیجه غذا از طریق معده به سرعت عبور می کند که این امر به رفع بسیاری از ناراحتیهای هاضمه کمک می کند. نعناع همچنین عضلات را آرام می کند که این کار به بدن کمک می کند تا از گازهای هاضمه دردآور رهایی یابد. نعنا باد شکن است و گاز معده و روده را از بین می برد. تقویت کننده معده و بدن است. برای رفع قولنج و دردهای روده، معده و هضم نشدن غذا، دم کرده نعنا بنوشید. نعناع کرم های روده و معده را می کشد. برای از بین بردن سکسکه و دل به هم خوردگی و استفراغ، نعنا را با انار ترش بخورید. استفاده از نعنا، درد شکم را برطرف می کند. برای سوءهاضمه می‎توان از عرق نعناع یا دم کرده نعناع بالای غذا استفاده کرد. در صورت بهم خوردگی مزاج و اسپاسم یا دل درد از دم کرده نعناع با نبات استفاده کنید. کسانی که حالت تهوع آن ها به خاطر سردی مزاج می‎باشد از  دم کرده نعناع همراه نبات استفاده کنید.    برای رفع رطوبت‎های معده (گاهی اوقات رطوبت‎های معده به‎حدی می‎رسد معده را سرد نموده ترش می‎کنیم و گاهی اوقات بدون اراده آب از دهان بیرون می‎ریزد و بادگلو زیاد می‎گردد) برای درمان این بیماری نعناع و ترخون همراه آن نان میل کنید. به منظور تسهیل هضم یا رفع ناراحتی معده،‌ روزانه ۳ تا ۴ لیوان چای نعناع میل کنید. برای درمان استفراغ ۳ تا ۶ گرم برگ نعناع یا ۵ تا ۱۵ قطره تنتور آنرا مصرف کنید.   فواید نعناع در درمان سکسکه و بوی بد دهان: برای رفع سکسکه برگ نعناع را بجوید. برای رفع بوی بد دهان همراه غذا نعناع بخورید. درمان مسمومیت غذایی با کمک نعناع: برای کسانی که در اثر خوردن غذا مسموم شده‎اند سیب‎زمینی را آب‎پز نموده با نعناع خشک مخلوط نموده بعنوان غذا میل کنند. مصرف نعناع در بارداری و شیردهی اگر میخواهید فرزندتان رنگ و روی خوب داشته باشد در هنگام بارداری سراغ دوستان کبد بروید.دوستان کبد عبارتند از: روغن زیتون- روغن ماهی- کاسنی- کنگر- هویج- زرشک- نعناع. اگر شیر در پستان جمع شد و بسته گردید نعناع را کوبیده با آرد جو مخلوط کنید به صورت ضماد روی آن بگذارید. تذکرات مهم: ولی چنانچه مادر هنگام آبستن ادویه‌های تند مانند خردل یا دارچین و نعناع زیاد مصرف کند نوزاد مبتلا به اگزما می‎گردد. چای نعناع معمولا بی خطر است اما مادران باردار و شیرده باید چای نعناع کم بخورند. افرادی که دارای سابقه سقط جنین هستند در دوران بارداری از مصرف نعناع اجتناب ورزند. مصرف نعناع در مشکلات قلبی – عروقی دمکرده نعناع غلظت خون را طبیعی می‎کند. برای درد قلب و خفقان نعناع را با پرسیاوشان جوشانده ۱۰ صبح و ۵ عصر میل شود. کسانی که کلسترول دارند بالای غذا و عصرها از دم کرده چای نعناع بمدت دو هفته در ماه بنوشند.  کسانی که فشار خون آن ها پایین است از نعناع زیاد استفاده کنند. فواید نعنا برای پوست:  نعناع به دلیل داشتن خاصیت ضد عفونی کنندگی ، ماده ای مناسب برای تمیز کردن پوست است. آب نعناع موجب تسکین پوست ، درمان عفونت و خارش و درمان آکنه می شود. برگ های تازه نعناع را کاملا بکوبید تا له شوند. له شده برگ ها را به موضع به صورت خیلی آرام بمالید و پس از ۲۰ دقیقه صبر کنید سپس با آب سرد بشویید. بررسی ها نشان می دهند تکرار این عمل ۲ بار در هفته تاثیر زیادی در زیبایی پوست دارد و قادر است تمام لک ها و جوش های صورت را نیز از بین ببرد.  گفتنی است؛ مصرف مداوم گیاه نعناع نیز می تواند باعث درخشان شدن پوست و مو شود و خشکی و زبری موها را نیز از بین ببرید. جویدن روزانه مقداری نعناع علاوه بر خوشبو شدن دهان می تواند در براقیت چشم ها نیز موثر یاشد. برای اگزما و خارش‎های جلدی و پوستی از دم کرده نعناع شستشو و نوشیده شود ۱۰ گرم در یک لیتر آب روزی سه فنجان میل شود اگر بدن شما خارش دارد مقدار ۲ گرم اسانس نعناع را در ۵۰ گرم وازلین ریخته، خوب با هم مخلوط کرده و در محل خارش بمالید.   فواید نعناع برای درمان افسردگی و مشکلات عصبی : نعنا محرکی طبیعی است و بوی آن موجب بهبود عملکرد مغز می شود. به همین دلیل می توان از آن برای درمان اضطراب ، افسردگی و خستگی استفاده کرد. هنگام تهیه ترشی برای این که آن ترشی برای اعصاب زیان‎آور نباشد داخل آن نعناع بزنید. برای تقویت اعصاب نان و پنیر و نعناع بسیار سودمند است. کسانی که حالت‎های افسردگی دارند و دارای خستگی روحی و جسمی می‎باشند از چای نعناع استفاده کنند.   مصرف نعناع در درمان سیاتیک ، آرتروز و رماتیسم افرادی که رماتیسم دارند از دم کرده نعناع استفاده کنند. اگر از بیماری روماتیسم و آرتروز رنج می برید، از روغن نعناع استفاده کنید، به این صورت که ۲ قطره روغن نعناع را با یک قاشق سوپخوری روغن بادام مخلوط کرده و محل های دردناک را با آن ماساژ دهید. برای درمان درد سیاتیک از دم کرده استفاده نموده و نعناع تازه را به صورت ضماد در محل درد بگذارید.   فواید نعنا در تنظیم و درمان دردهای قاعدگی: نعناع مسکن،‌ آرام بخش و قاعده آور است. چون نعناع در آزاد و آرام کردن عضلات خیلی مؤثر است. لذا در درمان گرفتگیها نیز کارساز است. برای درمان قاعدگی دردناک از چای نعناع استفاده کنید. درمان سندرم روده تحریک پذیر با کمک نعناع: تحقیقات نشان داده است که انواع کپسولهای پوشش دار نعناع از توانایی تسکین عضلات روده برخوردار هستند. مصرف اینگونه کپسولها سبب رهایی و بهبود درد این نوع سندرم روحی می گردد. برای اینکار روزانه سه بار یک تا دو عدد کپسول پوشش دار بین غذا مصرف کنید. سنگهای صفراک روغن نعناع به بدن کمک می کند تا سنگهای صفرا را بشکند و در اصل گزینه آسانی را فراروی عمل جراحی قرار می دهد. برای این منظور روزانه سه بار یک تا دو عدد کپسول پوشش دار بین غذا مصرف کنید. قدرت نعنا در مبارزه با ویروس ها: روغن نعناع دارای خواص رشد ویروسی قوی است که می تواند با ویروسهای عامل آنفلونزا، گوشک، عفونتهای مخمری، سینوزیت، گلودرد، التهاب ناشی از سرماخوردگیها و التهابهای آلت تناسلی ناشی از تب خال مبارزه و آنها را از پای درآورد فواید نعناع در درمان تب ، سردرد و میگرن: نعناع به طور طبیعی گیاهی تسکین دهنده است و ماساژ سر و بینی با روغن نعناع موجب درمان سردرد ، تب و التهاب می شود. تحقیقات نشان داده است که توانایی روغن نعناع در آزاد ساختن عضلات و تسکین درد، این گیاه را به صورت عامل ویژه و مؤثری در قبال عذاب سردرد تبدیل کرده است. چندین مطالعه تحقیقی اثبات کرده است که مالیدن تنتور روغن نعناع روی پیشانی می تواند به اندازه مصرف دو قرص استامینوفن کارساز باشد. نقطه مورد نظر را با لایه نازکی بپوشانید به طوری که تنتور مصرفی فرصت و امکان تبخیر داشته باشد. همچنین برای رفع سردردهای میگرنی می توانید با مخلوط کردن ۳ گرم  اسانس نعناع  -۲ گرم  روغن زیتون –  ۵ گرم لانولین پمادی تهیه کنید و در نقطه ای که درد می کند، بمالید. برای رفع سردرد از کمپرس نعناع استفاده کنید. به این ترتیب که ۱۰ قطره روغن نعناع را با یک لیوان آب سرد مخلوط کرده و در یک کاسه بریزید. سپس یک پارچه که به اندازه پیشانی باشد در آن فرو برده و آب اضافی آن را بگیرید و روی پیشانی و شقیقه ها قرار دهید تا سردرد برطرف شود. دم کرده نعناع برای افرادی که میگرن دارند مفید می‎باشد.   فواید نعناع در درمان سرماخوردگی، آنفلونزا و آسم: بوی نعناع می تواند گرفتگی بینی ، گلو و ریه ها را از بین برده و موجب تسکین اختلالات تنفسی ناشی از آسم و یا سرماخوردگی گردد. مصرف مداوم نعناع برای افراد مبتلا به آسم بسیار مفید است. نعناع و عامل فعال اصلی آن به نام منتول در زمره احتقان زادهای موثر تلقی می شوند. از آنجا که منتول سبب شل شدن خلط می گردد، این ماده داروی خلط آور نیز هست. این ماده در تسکین و آرام شدن انواع گلودرد و سرفه خشک موثر است. برای ضد عفونی کردن بینی، با مخلوط کردن ۱ گرم اسانس نعناع و ۴۰ گرم روغن بادام شیرین، محلولی تهیه کنید و پنج قطره در هر سوراخ بینی بچکانید. کسانی که دچار سرماخوردگی شده‎اند و برونشیت مزمن دارند ۱۰ گرم نعناع در ۵۰۰ سی‎سی آب بجوشانند و صبح ناشتا ۲ استکان میل کنند.  برای از بین بردن گلودرد، دم کرده نعناع غرغره کنید. سایر فواید : خوردن نعنا از بیماری یرقان جلوگیری می‎کند. برای بواسیر نعناع را کوبیده به صورت ضماد بگذارید. دم کرده نعنا باعث تقویت نیروی جنسی می‎شود. کسانی که کم خون هستند از چای نعنا استفاده کنند برای جلوگیری از مبتلا شدن به بیماری حصبه، مخصوصاً کسانی که از بیماران حصبه مواظبت می‎کنند در غذای روزانه خود نعنا را بگذارند.  جویدن نعنا موجب تسکین درد دندان می‎شود. ضد تشنج و ضد سرفه است. برای بی خوابی، کم خوابی و ناراحتی های شبانه یک داروی موثر است. آشامیدن دم کرده نعناع و یا عصاره نعناع خونریزی سینه را قطع می کند. کمپرس نعنا درد سینه و پهلو را از بین می برد. نعنا ادرار را زیاد می کند. یک فنجان دم کرده گرم نعناع سینه را آرام می کند. نعنا معرق است، بنابراین تب را پایین می آورد. نعنا بهترین دوست کبد است. کبد را تمیز کرده و صفرا را رقیق می کند و کلسترول خون را پایین می آورد. برای این مورد دم کرده نعنا را قبل از غذا بنوشید. اسانس نعناع چیست و چه خواصی دارد؟ یکی از فرآورده های نعنا، اسانس آن است که از تقطیر برگ و سرشاخه های گلدار نعنا تحت اثر بخار آب تهیه می شود و دارای ۵۰ تا ۷۰ درصد منتول می باشد.  این اسانس به عنوان تقویت کننده معده، بادشکن، ضد عفونی کننده،‌ رفع دل پیچه ی بچه ها و اسهال به کار می رود. برای استفاده از اسانس نعنا کافی است که مقدار یک تا سه قطره از آن را با یک لیوان آب مخلوط کرده و بنوشید. هشدارها و مضرات نعناع: اسانس نعنا را نباید به مقدار زیاد به کودکان و نوزادان خوراند، زیرا روی حرکات تنفسی  و قلب اثر می گذارد و ممکن است خطرناک باشد. چای نعنا معمولا بی خطر است اما مادران باردار و شیرده باید چای نعنا کم بخورند. افرادی که دارای سابقه سقط جنین هستند در دوران بارداری از مصرف نعنا باید اجتناب ورزید. معدود عوارض منفی ناشی از کپسولهای پوشش دار روده ای روغن نعناع عبارت است از : بثورات پوست، سوزش، سردرد، ضربان پایین قلب و لرزش عضله. منتول یا روغن نعنا که روی پوست مالیده شده باشد می تواند سبب بروز التهاب یا بثورات پوستی گردد. روغن نعناع باید رقیق شود و میزان مصرف آن باید کم باشد چون میزان مصرفی بالا سبب آسیب دیدگی کلیه میشود. منتول خالص سمی است و نباید مصرف داخلی شود. روغن نعنا و منتول را نباید به صورت نوزادان و کودکان مالید. دقت کنید که روغن و تنتور تهیه شده از نعناع را اشتباه نگیرید. اگر اسانس نعنا به مقدار زیاد مصرف شود، فشار خون را بالا برده و موجب حالت تهوع، استفراغ و درد معده می شود و حرکات دودی معده را از بین می برد. نعناع با تمام فوایدی که دارد، اگر زیاد مصرف شود سیستم گوارشی را تحریک می کند.لذا اگر شما روزی دو تا سه فنجان دم کرده نعنا می نوشید، بهتر است بعد از دو هفته نوشیدن، چند روزی مصرف آن را قطع کرده و دوباره شروع کنید.