بروجن - قالی بروجن

معرفی شهرستان بروجن

بُروجـِن یکی از شهر‌های استان چهارمحال و بختیاری ایران است. بروجن در بخش مرکزی شهرستان بروجن واقع است. جمعیت این شهر بر اساس آمار سال ۱۳۸۵ برابر با ۴۹٬۰۷۷ نفر بوده است.

از بروجن همواره به عنوان یکی از سردترین شهرهای کشور در گزارشات هواشناسی نام برده می‌شود در عرض جغرافیایی(۵۱ درجه و ۱۸ دقیقه شرقی) و طول جغرافیایی (۳۲ درجه شمالی) قرار دارد. ارتفاع این شهرستان از سطح متوسط دریا ۲۱۹۷ متر است.از لحاظ اقلیمی دارای شرایط نیمه مرطوب با تابستان معتدل و زمستان بسیار سرد می‌باشد. تعداد روزهای یخبندان در حدود ۱۲۲ روزدر سال می‌باشد. حداقل مطلق دمای این ایستگاه به ۲۷- درجه می‌رسد و حداکثر مطلق دمای مشاهد شده به 36 درجه سانتیگراد بالغ گردیده است. بارش سالانه این ایستگاه بطور متوسط به ۲۴۳ میلیمتر بالغ می‌گردد و دارای دو فصل خشک و مرطوب است. فصل خشک آن از خرداد تا شهریور ادامه دارد و فصل مرطوب آن از مهر ماه آغاز و تا اردیبهشت ادامه دارد. در مجموع بارش فصل زمستان به ۴۴ درصد و پاییز به ۳۲ درصد و بهار به ۲۴ درصد می‌رسد و تابستان ۱ در صد بارش را داراست. بروجن یکی از مرتفع ترین شهرهای کشور است که این خصیصه بروجن را از جهت محیط زیست حیوانی و گیاهی بسیار غنی و پر جاذبه نموده‌است.

قالی بروجن

این شهر در دشتی به وسعت حدود ۵۸۰ کیلومتر مربع در شرقی ترین نقطه استان قرار گرفته‌است.

تاریخ دقیق اسکان در این مکان مشخص نیست، هرچند قدیمی ترین تاریخ مسجل برای بروجن را می‌توان بر اساس سنگ مزاری که چندی پیش در این شهرستان با تاریخ فوت متوفی به سنه ۱۰۰۴ هجری قمری یافت شده محاسبه کرد. تاریخ مرکزیت جمعیت به حدی که بتوان آن را شهر نامید به زمان نهضت مشروطیت وتجمع بختیاریهادراین شهربرای فتح اصفهان وتهران می‌رسد. رشد جمعیت بروجن از دهه‌های سوم و چهارم قرن حاضر آغاز شده و با توجه به موقعیت جغرافیایی آن که در محدوده تلاقی سه استان فارس واصفهان و چهارمحال بختیاری وسه ایل بزرگ بختیاری قشقایی و بویر احمد قرار گرفته از زمینه بسیار مناسبی برای توسعه برخوردار است. خصوصا اینکه یکی از شهرهای اصلی در مسیر ترانزیتی خوزستان به اصفهان نیز محسوب می‌شود. مردم شهر بروجن به زبان فارسی و بختیاری تکلم می‌کنند و در قدیم لهجه ای مخصوص به این شهر هم وجود داشته که چند شاعر محلی هم به این گویش اشعاری سروده و می سرایند و این لهجه را به طور کامل، تنها در همان اشعار می‌توان یافت و لهجه مردم با آن متفاوت می‌باشد . داراب افسربختیاری شاعرشهیر زاده این شهرستان است و چشمه سیاه سرد و تالاب چغاخوروآداب ورسوم اصیل بختیاریها ازجاذبه‌های گردشگری این مناطق به شمار میآید قالیهای پشم یلمه‌ای و قالی وقالیچه‌های بختیاری بروجن بسیار مشهور است. در گذشته نیز گیوه این شهرستان شهرت کشوری داشته‌است.یکی از دانشمندان این شهر مهدی منصوری بروجنی است که در حال حاضر در صنعت پتروشیمی مشغول است

سوابق تاریخی

استان چهارمحال و بختیاری در جنوب شرقی ایران واقع شده است(البته صحیح جنوب غربی است) ساکنان استان چهارمحال و بختیاری کلاً به دو گروه یکجانشین و کوچ نشین تقسیم می شوند . بنابراین در یک نگرش کلی به جمعیت استان می توان مجموع ساکنان آن را به سه گروه زیر تقسیم کرد :

الف – روستائیانی که اصولاً یا جزو عشایر نیستند یا از عشایر اسکان یافته هستند و بیشتر به مشاغلی نظیر کشاورزی ، دامداری و بافت قالی اشتغال دارند .

ب – شهرنشینانی که از عشایر و روستائیان سابق منطقه مهاجران سایر نقاط تشکیل شده اند و بیشتر به امور اداری و خدماتی اشتغال دارند .

ج – عشایری که هنوز دارای زندگی متحرک هستند و لااقل سالی دوبار جابه جا می شوند و به اصطلاح ییلاق و قشلاق می کنند .

استان چهارمحال و بختیاری به علت شرایط جغرافیایی خاص خود و قرار گرفتن در منطقه ای کوهستانی و سردسیر ، همواره از شرایط مساعدی برای تولید فرش دستباف برخوردار بوده است و تولید فرش نسبت به سایر صنایع دستی از اهمیت بیشتری برخوردار است و قالی عمده ترین صنعت دستی استان چهارمحال و بختیاری است که در درجه اول در روستاها ، بعد در بین عشایر اسکان یافته و دست آخر در شهرها رواج کامل دارد . قالی از وسایل لوکس زندگی عشایر محسوب می شود و نشانگر منزلت و تفاخر آنهاست .

مهمترین مناطق قالیبافی در استان چهارمحال و بختیاری عبارتند از : چالشتر – سامان – اشگفتک – پیربلوط – ارجنگ – وردنجان – فرخ شهر – بروجن – بلداجی – فرادبنه – هیرگان – باباحیدر – اردل و نواحی تابعه آن – شلمزار و همچنین گروه فرشهای طایفه اولاد .

درحال حاضر کلیه قالی های چهارمحال و بختیاری را مطابق با مناطق بافت و بویژه بافندگان آنها می توان به دو گروه عمده تقسیم نمود :

1- قالی بختیاری که حاصل دست بافندگان عشایر بختیاری و یا ساکنینی است که منشأ نژادی آنها از طوایف لر بختیاری هستند .

2- قالی قشقایی که ماحصل دست عشایر ترک قشقایی می باشد .

دو اثر تاریخی به ثبت رسیده در بروجن
بنای تاریخی حمام مکتبخانه ویل بروجن در فهرست آثار ملی به ثبت رسید حمام مکتبخانه از حمامهای دوره قاجاریه و پل مصلی براساس کتیبه سنگی آن در سال 1319 هجری قمری 500 سال قبل از امضای فرمان مشروطیت ساخته شده است.

آب سفید" بروجن سبکترین آب ایران و جهان

ایرنا:فرماندار شهرستان بروجن چهارمحال و بختیاری گفت: آب چشمه "آب سفید" سبزکوه بروجن پس از بررسی‌های به عمل آمده در روزهای پایانی سال ‪ ، ۸۴از سوی کارشناسان امور آب وزارت نیرو به عنوان سبکترین آب ایران و جهان اعلام شد."فیروز آقایی" روز چهارشنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: سختی املاح معدنی آب این چشمه نسبت به آبهای معدنی دیگر در جهان در حد سبکی ‪۱۴۰ است و این آب یکی از سالمترین و سبک‌ترین آبهای جهان است.

به گفته وی ، دبی خروجی این چشمه که در ارتفاع دو هزار متری واقع شده ، سه مترمکعب در ثانیه است و بخشی از آن برای تامین آب شرب شهرهای شهرستان بروجن مورد استفاده قرار خواهد گرفت.
آقایی اظهارداشت: این چشمه یکی از زیباترین چشمه‌های کشور است که آب آن نیز بسیار سرد و خنک است.
نام چهارمحال وبختیاری بر زبان هر کسی که جاری می‌شود، بی‌شک سرزمین آبهای روان ایران در ذهن و یادآور تداعی و زنده خواهد شد.
نام سرزمین چشمه‌ساران زاگرس و فلات مرکزی ایران،سرزمین خروشنده و خروشان زاینده‌رود و کارون و نام تالابهایی جاودان که فقط در چهارمحال وبختیاری یافت می‌شود.
خیلی‌ها نامش را با آب معدنی چشمه‌سار بزرگ "دیمه" می‌شناسند، همان آبی که پاکترین و سالمترین آب جهان نامش داده بودند.
اما چشمه‌ای را می‌شناسیم، که آبش زنده‌کننده هرآنچه در زمین می‌جبند است و آن را باید چشید تا قدر دریای سنگی چهارمحال و بختیاری را دانست.
"آب سفید" شهرستان بروجن چشمه‌ساری از میان ‪ ۷۰۰چشمه سار چهارمحال و بختیاری است، که از کوه بزرگ سبزکوه در منطقه تفریحی چغاخور سرچشمه می گیرد.
این چشمه تالاب چغاخور را سیرآب می‌کند و پس از طی طریق درمیان کوهساران راهی کارون و خروشندگی آن می‌شود.
مردم محلی می‌گویند: این آب شفابخش برای کلیه درد و درمان بسیاری از بیمارهای گوارشی بسیار مطلوب است.
حال که میهمانان نوروزی چهارمحال وبختیاری به پایان تعطیلات و تفریح خود در این استان رسیده‌اند، می‌توانند با سفر به شهرستان بروجن از این آب سالم نیز ظرفی برای بستگان و چشم انتظاران خود ببرند بی‌آنکه برای آن هزینه‌ای پرداخت کرده باشند.
به گزارش ایرنا، در حال حاضر سالانه ‪ ۳۰۳میلیون و ‪ ۱۳۵هزار لیتر آب معدنی در این استان تولید و روانه بازار می‌شود.
این میزان آب معدنی در شش شرکت بسته بندی در شهرستانهای شهرکرد، کوهرنگ و فارسان تولید می‌شود.
شهرستان بروجن در ‪ ۶۰کیلومتری مرکز استان چهارمحال وبختیاری واقع شده و سه تالاب بزرگ و بین‌المللی چغاخور ،گندمان و سولقان در آن واقع شده است.

وجه تسمیه بروجن:

: "برو" از ابرو گرفته شده و "جن" تازی‌شده‌ی گن است که خود سبک‌شده‌‌ی گین است. که پسوندی شناخته شده است؛ از آن‌جا می‌گوییم که شاید در پارینه بروجن دیه‌ای هم‌چون ابرو بوده و از آن روی بدان بروگن گفته اند.

وجه تسمیه دیگری از بروجن:

قدمت بروجن به روایتی به ده هزار سال پیش می رسد . و اسم بروجن بدین سبب امد که در سالهای بسیار دور میان دو قوم اکسینا و بخادا(بختیاری کنونی) درگیری بوده و قوم بخادا برای دفاع برجهای زیادی برای دیدبانی ودفاع ساخته بود که بدین سبب به ان شهر اورجست می گفتند که بعد به اورجن(که همکنون نیز اهالی آن می گویند) وسپس به بروجن تغییر کرده

یاد گیوه های ملکی بروجن به خیر!

شهر بروجن یا اروجن استان چهارمحال و بختیاری از دیر باز به عنوان پایگاه فرهنگی و هنری این استان شناخته شده است.
بروجن در زمان های گذشته به ویژه در زمان انقلا ب مشروطه اول و دوران مظفرالدین شاه برای خان های بختیاری و قشقایی شهری پرکشش بود.
سرداران فاتح تهران از جمله سردار اسعد بختیاری و صمصام السلطنه بختیاری هنگامی که به تهران رفتند، کفش و پوجاری به پا داشتند: همان گیوه بروجنی. این کفش آنها را چالا کتر می کرد و اسب سواری با آن آسانتر بود.
گیوه دوزی بروجن چهارمحال و بختیاری، از زمان قاجار به بعد در همه بازارها و بازارچه های ایران برای خود جایی باز کرد.
یکی از استادان گیوه دوزی بروجن، که این هنر را از نیاکانش آموخته است، می گوید: در زمان های ق-دی-م گیوه بهترین پوشش برای نگهداری پای مردم جای جای ایران به ویژه در سنگلا خ ها و کوهستان ها بود.
حاج محمد نیکبخت، معروف به محمد گیوه چی در گفت وگو با ایرنا افزود: رویه این کفش ها از کرباس ناب بود و کف آنها از استخوان حیوانات و چوب سخت ساخته می شد. ویژگی این گیوه ها، خنک کردن پا در تابستان و گرمابخشی آن در زمستان بود.
به گفته وی، مهم ترین گیوه ساخت این شهر در زمان های گذشته، گیوه ملکی یا همان گیوه شاهی بود. آوازه ساخت این نوع گیوه که هنوز برخی از کوچ نشینان قشقایی استان فارس، آن را به پا دارند، به نمایشگاه های جهانی نیز رسیده بود.
یکی از کارشناسان هنرهای بومی استان چهارمحال و بختیاری در این زمینه گفت: گیوه دوزی در بروجن صد ساله است و نخستین گیوه ها در زمان صفویه به بازار آمد.
محمدرضا طاهرزاده افزود: گیوه سنتی پا را دچار بوی بد نمی کند، ولی گیوه های جدید تقلبی با کف پلاستیکی موجب بروز مشکل های پوستی می شود.

اماکن دیدنی و توریستی بروجن

قصد سفر دارید،دنبال جایی می گردید که دل به طبیعت بسپارید و فارغ از یک زندگی پر نوسان و پراسترس ساعتی را بگزرانید و نیرویی برای فردای دوباره بیابید ؛با ما همراه شوید،به سوی دیار بروجن طبیعت زیبا ی زاگرس

بهترین زمان برای سفر به بروجن تابستان است؛با این حال لباس گرم فراموش نشود.

مسیر نیز سهل است:از اصفهان ـمبارکه ـبروجن یا اصفهان ـ شهرضا ـ بروجن یا شهرکرد ـ بروجن و از شرق نیز ایذه ـ اردل ـ بروجن یا ایذه ـ لردگان ـ بروجن و نیز یاسوج ـ سمیرم ـ بروجن

گردشگاه سیاسرد بروجن

چشمه سیاسرد در 5 کیلومتری شهر بروجن قرار گرفته است. هوای خنک و مطبوع و درختان زیبا و کهنسال اطراف این چشمه مکانی بسیار زیبا برای تفرج و استراحت ساکنین شهر بروجن و سایر گردشگران بوجود آورده است. به طوریکه همه روزه و بویژه در روزهای تعطیل این مکان شاهد گشت و گذار تعداد زیادی از مسافران و گردشگران می باشد. از ویژگیهای بارز این مکان وجود درختان کهنسالی است که عمر برخی تا ۶۰۰ سال تخمین زده می شود؛همراهی این درختان تنومند با چشمه سارهای زیبا مناظری بس بدیع آفریده است. در گذشته این مکان برای ساکنین منطقه جنبه مقدس و مذهبی نیز داشته است ولی در حال حاضر بیشتر به جنبه گردشگری آن توجه می شود.

فضاسازی های مناسب و سهل الوصول بودن میل به بازدید از این گردشگاه را دوچندان کرده است.

امکانات و تسهیلات بروجن

جاده آسفالته، فضای سبز،آبنماهای زیبا، سرویس بهداشتی، سکوی نشیمن، دسترسی به واحدهای اقامتی و پذیرایی شهر بروجن، تجهیزات جهت بازی کودکان، پارکینگ، آب آشامیدنی.

بلداجی شهر گز بروجن

آیا می دانید بهترین گز ساخت کجاست؟ حتما می گویید گز بلداجی اصفهان ‌‌‌اشتباهی که خیلی از افراد می کنند و گز بلداجی را ساخت اصفهان می دانند

بلداجی یکی از شهرهای شهرستان بروجن می باشد.خیابانی در این شهر نیست مگرآنکه در آن حداقل یک کارگاه گز سازی ببینی .گز ساخت این شهر به دلیل کیفیت مواد اولیه مشهورترین گز ایران شده است.

امام زاده حمزه علی بروجن

از مناطق توریستی مذهبی نزدیک بلداجی می توان به امام زاده حمزه علی اشاره کرد.مرقد این امام زاده در بالای یک کوه واقع شده است و پلکانی بسیار زیبا به آن منتهی می شود و بر دشتی بسیار زیبا مشرف است.امکانات اقامتی در دامنه کوه از قبیل پارک ،بازارچه، محلهای اقامتی و پارک بازی احداث شده است .این مکان زایران بسیاری خصوصا در تابستان را به خود جذب می کند.

تالاب چغاخور

از مناطق بسیار زیبای دیگر تالاب چغاخور است که یک مکان بسیار مفرح برای دوستاران طبیعت است.این مکان زیستگاه پرندگان بسیاری است و همچنین از آن جهت پرورش ماهی نیز استفاده می شود.دخالتهای انسانی و خصوصا ساخت یک سد بر روی آن محیط طبیعی آن را تا حدودی بر هم زده است ولی با این حال هنوز مکانی بس زیباست.

شهر گندمان بروجن

یکی دیگر از شهرهای شهرستان بروجن ،شهر گندمان است.یک منطقه زیبا و تاریخی و دارای مردمانی خون گرم و با صفا . از مناطق توریستی این ناحیه تالاب گندمان و امام زاده مادر- دختر را می توان نام برد.

منبع : borujenbameiran.blogfa.com

روستای دست برجن کجاست , دانشمندان بروجن