13 بدر و آيين هاي آن در آذربايجان غربي
نوروز از رسوم قديمي ايرانيان است که مجموعه شادي هاي آن با آيين هاي ملي و مذهبي و آداب ديني آغاز و با شادي در 13 فروردين ماه همچون طبيعت گردي، پايان مي پذيرد.
سيزدهم فروردين ماه هر سال، روز پايان جشن هاي نوروزي است. در اين روز، مردم بنا بر سنتي فرهنگي، از خانه ها بيرون مي آيند و به دشت و صحرا و باغ مي روند تا آخرين روز عيد را در طبيعت و در کنار سبزه و گياه و آب روان چشمه ها و جويبارها بگذرانند. اين روز زيبا را، «روز طبيعت» نام گذاري کرده اند؛ روزي که بايد در کنار بهره مندي از طبيعت زيبا و آب و هواي نيکو، بکوشيم آن را به زباله داني همگاني تبديل نسازيم و به همه نشان دهيم که «روز طبيعت» فقط يک شعار نيست؛ بلکه نشانه شعور بالاي مردمي است که مي خواهند سال هاي سال از اين طبيعت زيبا بهره مند گردند.
فرهنگ سازي؛
فرهنگ احترام به طبيعت را بايد از کودکي آموخت و در بزرگسالي به کوچکترها آموزش داد.
«روز طبيعت»، فرصت بسيار مناسبي است تا اين درس بزرگ را به فرزندان دلبندمان بياموزيم. آن ها بايد بدانند که طبيعت زيباي سرزمينمان ايران، خانه بزرگ تر همه ما به شمار مي آيد و ضرر آسيب رساندن به درختان و سبزه زارها، ابتدا به خودمان برمي گردد.
کودکان امروز، پدران و مادران فرداي اين سرزمين اند و با اين فرهنگ سازي درست، مي توان عشق به طبيعت را در دل آن ها کاشت.
13 بدر و آيين هاي آن در آذربايجان غربي؛
آيين بيرون رفتن از منزل در روز 13 فروردين ماه از رسوم قديمي ايرانيان به خصوص مردم آذربايجان غربي است.
با فرا رسيدن روز دوازدهم فروردين ماه که ديد و بازديدهاي نوروز هم به پايان مي رسد خانواده ها خود را براي انجام مراسم سيزده بدر و رفتن به صحرا و آشنايي با خلقت خداوند و پي بردن به عظمت او و خصوصا طبيعت گردي آماده مي کنند.
تهيه غذاهاي محلي مانند: دلمه برگ مو و کوفته تبريزي در ميان خانواده هاي استان آذربايجان غربي همراه با انواع ميوه ها، شيريني ها و تنقلاتي که از سفره عيد باقي مانده در اين روز از جمله خوراکي هاي معمول براي خوردن تلقي مي شود.
سيزده بدر از جمله مراسم ايام نوروز است که آغاز عيد با اجراي شادي هاي آن به پايان مي رسد.
اهالي شهرهاي ماکو، خوي ، سلماس، اروميه و ديگر شهرها و روستاهاي اين استان براي از بين بردن نحوست اين روز با اهل و عيال و خانواده به دامن دشت و کوه و صحرا مي روند و دل به طبيعت مي سپارند.
اشتياق رفتن به صحرا در اين روز چنان است که کوچه ها، خيابانها و منازل در شهرها و روستاها از ساکنين خالي مي شوند و در مقابل، ازدحام جمعيت در اطراف کوه و دشت و دمن و کنار نهرها و رودخانه ها چهره ي ديگري مي نمايد، چهره اي که حاکي از شادي و سرو مي باشد.
گفتني است در اين ميان رفتن روستاييان به صحرا در چند دهه اخير معمول شده و گويا قبلا با بردن سماور ذغالي و خوراکي ها به بالاي پشت بام منازل خود جشن سيزده به در را در روستاي خود برگزار مي کردند اما امروزه به تبعيت از مردم شهرها به باغات و مزارع اطراف روستاي خود يا به شهرها رفته و بساط سيزده را همانجا مي گستردند.
زن آذربايجان غربي در اين روز پختن غذاهاي سنتي را در اولويت کاري خود قرار داده به طوريکه آن را از قبل پخته و آماده مي کند و يا مواد آماده شده آن را با خود به صحرا برده و اگر اوضاع جوي خوب باشد با عشق و علاقه همانجا روي آتش هيزم طبخ مي کند همچنين با اين انديشه که چيزي نبايد از ايام عيد در منزل بماند هرگونه شيريني و ميوه هايي را که از عيد باقي مانده را در اين روز مي خورند و تمام مي کنند.
معمولا طي ساعاتي را که مردم در صحرا هستند جوانان نيز تا عصر همانروز به شادي و بازي هاي سنتي مانند: پله دسته، چلينگ آغاج، کيفلان يا همان تاب بازي، آرادا قالدي و ازللي ديمه سين مي پردازند.
کرد زبانهاي استان آذربايجان غربي نيز با تاثير پذيري از فرهنگ نقاط همجوار چند صباحي است که در روز سيزده به کنار رودخانه ها و نقاط سرسبز مي روند و معمولا علاوه بر تهيه و کباب کردن گوشت قرمز و يا پخت نان موسوم به کلانه و خوردن آن به همراه خانواده خود در دل طبيعت اين روز را سپري مي کنند.
يکي از دل مشغولي هاي زنان آذربايجان غربي در اين روز گشت و گذار در دامن صحرا و چيدن گياهان تازه رسته خوراکي است .
يکي از ديگر رسوم مردم استان در اين روز رها کردن سبزه هاي سبز شده عيد نوروز در آب رودخانه ها و نهرهاي جاري و پاشيدن آب بر روي همديگر است تا نحوست اين روز را از ميان بردارند.
همچنين در نقاطي مانند سردشت، مهاباد و بوکان دختران و پسران جوان براي گشايش بخت خود و برآورده شدن نياتشان تعداد هفت يا سيزده سنگ به پشت سر خود انداخته و دعا مي کنند خود و خانواده شان از قضا و قدر الهي در سال جديد به دور باشند.
بدين سان پس از غروب آفتاب مردم آرام آرام به منازل خود مراجعه کرده و با سالي و ايامي تازه زندگي را با طراوتي ديگر آغاز مي کنند.
منبع : yjc.ir