بهبهان خوزستان ایران - بهبهان ایران

بهبهان خوزستان

بهبهان یکی از شهرهای استان خوزستان در ایران است. به استناد دانشنامه ایرانیکا شهر بهبهان با جمعیت شهری حدود 202٬00 نفر (بر اساس سرشماری سال 1986)مرکز شهرستان بهبهان نیز است.این شهر از دیرباز مرکزیت منطقه ارگان و کهگیلویه را بر عهده داشته است.

بهبهان ایران

پیشینه شهر
ارگان/ آریاگان/ ارجان در زمان ساسانیان در محلی که هم اکنون در بخش شمال بهبهان واقع است و یادگارهایی از تمدن عیلامی را در خود جای داده است بازسازی شده و به نام آریاگان نامیده شد. آریاگان در زمان ساسانیان یکی از چهار شهر مهم ایران بود. زمینهای حاصلخیز و آب کافی که از رودخانه‌های مجاور تامین می‌شد باعث رونق کشاورزی این منطقه شده بود. قرار گرفتن بر راه بین فلات ایران و جلگه خوزستان ارگان را به مرکز تجاری تبدیل نموده بود که اهمیت استراتژیک غیر قابل انکاری داشت. بیشتر زمینهای آریاگان به کشت انگور و زیتون اختصاص داشت و گونه‌های مختلف غلات در ارگان بسیار پربار بودند. ناصر خسرو قبادیانی بلخی در کتاب خود می‌آورد که کشت زیتون در ارگان به اندازه‌ای بود که وقتی از زمین به بالا می نگری دیدن آسمان امکان ندارد. ارگان آخرین شهری بود که در برابر یورش اسکندر مقاومت کرد. سردار محلی ارگان به نام آریابرزن (آریوبرزن) در تنگه‌ای به نام "تنگ تکاب" (شمال بهبهان کنونی) راه را بر اسکندر بست و به همراه تمامی یارانش شهید شدند. بعدها بر اثر زمین لرزه شکستن سدی که بر رودخانه تاب/طاب (مارون کنونی) بسته شده بود ارگان به زیر آب رفت. مردمی که از زلزله و غارت قبایل کوچ نشین مناطق مجاور (کهگلویه کنونی) جان به در بردند در منطقه‌ای که پیش از آن محل نیایششان بود و بهان نامیده می‌شد گرد هم آمدند و برای چندگاهی آنجا زیستند. بعدها گروهی از مهاجرین دیاربکر (در ترکیه کنونی) به این افراد افزوده شدند و در محلی که بهتر از "بهان" بود شهری را بنا کردند که به"بهان" نامیده شد. پس از یکجا نشین شدن عشایر در زمان رضا شاه پهلوی اقوامی از "لر"های کوچ نشین در اطراف بهبهان سکنی گزیدند که زبان و آداب و رسومشان به کلی با بهبهانی ها متفاوت است. در همین زمان و پس از تقسیمات جدید کشوری بهبهان از استان فارس جدا شده و به استان خوزستان پیوست.

امروزه جمعیت بهبهان را ترکیبی از پارسی تبارهای بهبهانی و لرهای مهاجر از اطراف تشکیل می‌دهند. مردم بهبهان فارسی را به لهجه محلی بهبهانی صحبت می‌کنند که گونه‌ای کهن از سخن گفتن پارسی است و شباهت هایی دستوری با گویش مردم بخشهایی از استان فارس (برای نمونه اردکان) و همچنین بخشهایی از استان بوشهر دارد. برای نمونه: جای شناسه فاعلی و مفعولی در گویش بهبهانی با فارسی امروزی متفاوت است. فعل کشتتم به معنای "تو مرا کشتی" می‌باشد و همانگونه که می بینید شناسه فاعلی ("ت" دوم) پیش از شناسه مفعولی (م) به کار برده می‌شود. این روند ساختار سازی در کرد زبانهای منطقه اورامان نیز رایج است. واژگان و الفاظی مثل "کو" شناسه تعریف جمع (بچکو = بچه ها) و "پیرسیک" و "پیرسوک" (به معنای پرنده پرستو) که در استان فارس به چشم می‌آیند در بهبهان نیز رایجند. مردم بهبهان برای فعل "رفتن" هنوز از مصدر " شدن " استفاده می‌کنند که این در نوشتارهای پارسی باستانی و همچنین لهجه‌های قدیمی مردم تنگستان و بوشهر و با اندکی تغییر در استانهای کردستان و کرمانشاه و آذربایجان غربی ("بچیم" به معنای "بشیم" یا "برویم") نیز بگوش می‌رسد.

از شاعران نامی بهبهان می‌توان از میرزای شوقی (دوران قاجار) نام برد که مجموعه اشعار او به تازگی گردآوری و با نام دیوان اشعار میرزای شوقی چاپ شده است.

از موسیقیدانهای بهبهان نیز می‌توان به نکیسا (متفاوت از نکیسای نامی) اشاره نمود که در نوازندگی تار و آواز بسیار چیره دست بوده است.

جاذبه‌های گردشگری
مکانهای تاریخی بهبهان شامل آتشکده چهار طاقی (ساسانی) ، پل و بند ارجان (ساسانی)، حمام بکان (ساسانی) و مدرسه خیرآباد (صفوی) ، ویرانه‌های شهر باستانی ارگان (آریاگان) ، تنگ سورک (اشکانی)، قلعه ارگان و خانه نجف خان می‌باشند. در سالهای اخیر سازمان میراث فرهنگی اقدام به مرمت خانه محسنی‌ها کرده است که متعلق به زمان رضاشاه است. از دیگر جاذبه‌های بهبهان می‌توان به موزه مردم شناسی اشاره کرد. همچنین بهبهان با وجود آب و هوای گرم و خشک منطقه ، از مناظر طبیعی بخصوص در فصل بهار برخوردار است.همچنین منطقهٔ تفریحی خارستان که تازگی ها درست شده یکی از پربازدیدترین مناطق شهرستان می‌باشد

مراکز دیدنی
 آب‌انبار مله‌ پیر گل سرخ
 قلعه ارجان
 قلعه های گلاب
 قلعه باسیف
 محوطه باستانی ارجان
 ویرانه های شهربه گوار
 پل امام رضا
 پل کسری
 پل دختر ارجان
 پل بند بکان
 کتیبه‌ تنگ تک‌آب
 رودخانه زهره
 مسجد جامع بکان

یکی از روستاهای حومه بهبهان روستای برج بمونی آقا می باشد که در هفده کیلومتری جنوب شرقی آن واقع است . در روستای برج بمونی آقا یک برج که بالای تپه مشرف بر رودخانه از بناهای اوایل قاجاریه است هنوزپیداست .علاوه بر این تنوره از زمان گبر در کنار قنات های قدیمی مر بوط به پیش از اسلام و یک آسیاب آبی موجود است . یک پل فلزی نفر رو معلق مربوط به شرکت نفت ایران - انگلیس در روستای برج بمونی قرار دارد. اکثر اهالی ساکن این روستا از خانواده های قره باغی از ایل آقاجری می باشند.

پارکهای شهر
شهرستان بهبهان دارای چندین پارک می‌باشد که از آن جمله می‌توان به پارکها آزادگان - بعثت - پارک کوثر - پارک ملت - پارک پردیس اشاره کرد که در نقاط مختلف شهر پراکنده هستند.

میادین اصلی شهر
مهمترین میدان این شهر میدان شهید جوانمردی است که در مرکز شهر قرار دارد.از دیگر میادین آن می‌توان به میدا بانک ملی - فلکه شیراز - میدان هلال احمر(شیر خورشید سابق) - میدان بید بلند - میدان دانشجو - میدان معلم اشاره کرد.

منطقه شهری بهبهان
از مهمترین مناطق شهری می‌توان به هاشم آباد - منطقه تختی - کوی حجت - کوی پلیس - کوی ذوالفقاری - منطقه مطهری - عدالت - چمنک -محله بقال ها - دانشگاه - کوی شهید محمد جعفری اشاره کرد البته بیشتر جمعیت شهری در مرکزشهر قرار دارند و منطقه‌ای مثل محمد جعفری جز مناطق حاشیه نشین محسوب می‌شود.

بهبهان کجاست ,