بیوگرافی ابراهیم حامدی (ابی) - Ebi - بیوگرافی شعرا ، بیوگرافی نویسندگان ، بیوگرافی خواننده ها - شیرین حامدی

برگزیده ها: بیوگرافی ابراهیم حامدی (ابی) – Ebi

شیرین حامدی

برگزیده ها: بیوگرافی ابراهیم حامدی (ابی)

ابراهیم حامدی (زادهٔ ۲۹ خرداد ۱۳۲۸ در تهران) مشهور به ابی خوانندۀ موسیقی پاپ اهل ایران است. او دارای صدایی از جنس باریتون است و در سبک های مختلف موسیقی صاحب اثر است: بالاد ، موسیقی فولکلور، پاپ تهرانجلس، دنس و اخیراً هاوس و ترنس. ابی تحت تأثیر خوانندگانی چون فرهاد مهراد، جنسیس، جیم موریسون، یوتو، کلدپلی و پر گسله بوده است. برخی او را با تام جونز خوانندهٔ سرشناس بریتانیایی مقایسه کرده اند، با این تفاوت که ابی را بر خلاف تام جونز دارای تمایلات سیاسی می دانند.بسیاری از طرفدارانش او را «آقای صدا» در حوزۀ موسیقی پاپ فارسی می دانند.

به گزارش برگزیده ها: نام اصلی : ابراهیم حامدی

نام مستعار : ابی

زادروز : ۲۹ خرداد ۱۳۲۸ برابر ۹ ژوئن ۱۹۴۹

اهل کشور : ایران

سبک ها : موسیقی پاپ فارسی

کار(ها) : خواننده – بازیگر

سازهای برجسته : ووکال

وب گاه : www.ebihamedi.com

زندگی خصوصی

پدر ابی خیاط بوده و مادرش خانه دار. او دوران کودکی خود را در محلۀ میدان فوزیۀ تهران (میدان امام حسین فعلی) در خیابان شهرستانی سپری کرده است و دارای چهار خواهر و یک برادر است. او در سال ۱۳۵۳ با فیروزه مقدادی ازدواج کرده و از وی صاحب سه دختر به نام های عسل، سایه و خاتون است که برای هر سۀ آنها یک ترانه خوانده است.ابی دو سال قبل از وقوع انقلاب در ایران، برای اجرای کنسرت به آمریکا می رود و با شروع انقلاب، ناگزیر در آنجا ماندگار می شود.

ابی پس از جدایی از همسر اول خود با مهشید برومند ازدواج می کند. وی یک پسر به نام فرشید دارد که پسرخواندۀ ابی محسوب می شود. گفته می شود آغاز آشنایی آنها با یکدیگر، در یکی از اجراهای ابی در گوتنبرگ بوده است.شباهت چهرۀ همسر دوم وی با کتایون ریاحی، مشکلات عدیده ای را برای این بازیگر سرشناس سینما در فضای مجازی ایران به همراه داشته است. مهشید برومند که مدیر برنامه های ابی نیز محسوب می شود در اکثر کنسرت های وی حضور داشته و تصاویر منتشره از وی در یکی از کنسرت های ابی منجر به سوء تفاهمات و شایعات دامنه داری علیه این بازیگر شد.

ابی به موسیقی یونانی علاقه مند است و از خوانندگان محبوبش می توان به پیتر گابریل، فردی مرکوری، استینگ، بونو و جیم موریسون از گروه راک دورز اشاره کرد. گفته می شود وی در منزل شخصی خود، اجازۀ پخش آهنگ های خوانده شده توسط خود را نمی دهد و به عبارتی، تمایلی به شنیدن صدای خود در محیط خانه ندارد.

خوانندگی

دوران نوجوانی

او در دوران نوجوانی با خواندن قرآن در صف های مدرسه به استعداد خود در خواندن پی می برد. خود وی در مصاحبه ای در پاسخ به این پرسش که خوانندگی را چگونه آغاز کرد می گوید: «از زمان چهار پنج سالگی، رادیو به ایران آمده بود ولی ما آنقدر بودجه نداشتیم که یک رادیو بخریم. ضمن اینکه هنوز برق هم به همه جا نیامده بود. به موسیقی گوش می کردم و آن را دوست داشتم. تفریح من در خانه خواندن بود، ضمن اینکه بارها هم گفته ام که از کلاس سوم دبستان در مدرسه صبح ها سر صف، قرآن با قرائت اجرا می کردم. خب این هم برای خودش یک نوع خوانندگی است. در سن ده یازده سالگی، رادیو و خوانندگانی بودند و مرتب فکر و ذکر من به غیر از مسألۀ درس خواندن، خوانندگی بود. در خانه برای هم کلاسی هایم و همین طور برای بچه محل ها می خواندم».

ابتدا در یک گروه دوستانه به نام سان بویز و سپس در باشگاه ها و کاخ های جوانان به صورت رسمی شروع به خواندن می کند. در گروه سان بویز، ابتدا به تقلید از آهنگ های ایتالیایی، بخصوص ترانه های آلبانو کاریسی خواننده و بازیگر بنام ایتالیایی می پردازد و سپس به اجرای ترانه هایی از خوانندگان مطرح آن دوران مانند جیم موریسون، اریک بوردون، تام جونز و پپینو دی کاپری رو می آورد.

او اولین بار در کاخ جوانان جنوبی به روی صحنه می رود. تجربهٔ اولین اجرای رسمی ابی از زبان خودش شنیدنی است. آن طور که وی در مصاحبه ای نقل کرده است در اولین اجرا از فرط استرس، نیمی از بدنش کاملاً بی حس شده و اصطلاحاً به خواب می رود. او این واقعه را جزو خاطرات تلخ اما فراموش نشدنی خود ذکر کرده است.

آغاز خوانندگی به صورت حرفه ای

ابی در همان دوران با شهبال و شهرام شب پره آشنا می شود. شهبال شب پره صدای او را در سان بویز می شنود و به وی پیشنهاد کار در گروه بلک کتز را می دهد. او در کنار فرهاد مهراد خوانندۀ پاپ ایرانی، مدت دو سال با گروه بلک کتز همکاری می کند و مدت زیادی در کابارۀ کوچینی به روی صحنه می رود. سپس از این گروه جدا می شود و به همکاری با آهنگسازان و ترانه سرایان مطرح آن دوران می پردازد. ابی از دوران همکاری با فرهاد در گروه بلک کتز، به عنوان دورهٔ آموزشی خود یاد می کند و خود را وامدار فرهاد می داند.

در آن زمان که ابی وارد عرصهٔ موسیقی می شود، خوانندگان اندکی در ایران در زمینهٔ موسیقی پاپ فعالیت داشته اند که از آن جمله می توان به ویگن٬ عارف و منوچهر سخایی اشاره کرد. دیری نمی گذرد که ابی نیز نخستین ترانهٔ مستقل خود را با نام «عطش» عرضه می کند که برای فیلمی به همین عنوان ساخته می شود. دومین ترانهٔ وی «چرا چرا» نام دارد با شعری از مسعود هوشمند و آهنگی از حسین واثقی. اما سومین ترانهٔ ابی که به گفتهٔ خودش باعث معروفیت وی می شود ترانه ای است به نام «شب» با شعر اردلان سرفراز و آهنگ منصور ایران نژاد که برای اولین بار در شوی معروف میخک نقره ای از فریدون فرخزاد پخش می شود.

ابی از همان اوان خوانندگی، در حرفۀ خود از الگوبرداری و تقلیدهای کلیشه ای برحذر بوده و حتی خوانندگان جوان همدورۀ خود را که به کپی برداری و تقلید از آثار یکدیگر می پرداختند به شدت تخطئه می کرده است. در همین دوران است که با شرکت در «جشنوارۀ بین المللی آواز ترکیه» توانست نگاه های داخل و خارج را به سمت خود معطوف کند.

صدای ابی از همان دوران ابتدای نشو و نمایش، محل بحث و نظر رسانه ها بوده است. چنانکه مجله جوانان در شمارۀ سال دهم خود، مطلبی را تحت عنوان «صدای ابی رانندگان را دچار هیستریک سرعت می کند» منتشر می کند و در آن به طرح این مسئله می پردازد که صدای ابی به علت قدرت و انرژی فوق العادۀ آن که بیشتر جنبۀ حماسی دارد، رانندگان را هنگام رانندگی دچار هیستریک و حرکات تند و خشن می کند.

جشنوارۀ بین المللی آواز ترکیه

در سال ۱۹۷۴ ابی و نوش آفرین دو خوانندۀ جوان ایرانی برای شرکت در جشنواره بین المللی آواز ترکیه راهی استانبول می شوند. این فستیوال که مخصوص اجرای ترانه های روز بوده و برای نخستین بار در جهان در ترکیه برگزار می شده است، علاوه بر موسیقی شامل سینما، نقاشی ، مجسمه سازی و دیگر رشته های هنری نیز بوده است.

حدود ۳ ماه قبل از فستیوال، یک هیئت ۵ نفره از بهترین و شناخته شده ترین کارشناسان صدا وارد تهران می شوند و با تحقیق و بررسی روی کار و صدای همۀ خوانندگان جوان ایرانی و ملاحظۀ برنامه های رادیویی و صحنه ای، عاقبت از بین خانم ها، نوش آفرین و از بین آقایان، ابی را برای شرکت در این فستیوال برمی گزینند.

آی فری خوانندۀ معروف ترکیه، نمایندۀ این فستیوال در ایران بوده است و همین خواننده، دعوت نامه های رسمی فستیوال را هفتۀ قبل از برگزاری جشنواره به تهران می آورد و بعد با نوش آفرین و ابی راهی ترکیه می شود. در ترکیه قرار بوده که این دو خوانندۀ ایرانی ابتدا تمرینات لازم را با ارکستر ۷۰ نفره انجام دهند و بعد بر روی صحنه روند. مدت فستیوال حدود ۵ روز بوده است.

نوش آفرین با آهنگ «کاکلی» ساختۀ فریدون خشنود و ابی با آهنگ «شکار» از ساخته های حسن شماعی زاده در این فستیوال شرکت می کنند. با اعلام اینکه از کشور ایران تنها یک شرکت کننده حق حضور دارد، نوش آفرین اعلام انصراف می کند. پس از اجرای بیش از ۲۰۹ خواننده، شش خواننده به بخش فینال راه می یابند که نام ابی نیز در میان فینالیست ها قرار داشته است. در رقابت بین این شش خواننده، سرانجام ابی با آهنگ «شکار» خود به عنوان خوانندۀ برگزیدۀ هیئت ژوری انتخاب می گردد و پلاک و دیپلم افتخار جشنواره را از آن خود می سازد.

خوانندگی در خارج از ایران

ابی پیش از انقلاب، تک آهنگ های زیادی را بر روی صفحه منتشر کرد ولی هیچ گاه آلبوم مستقلی از وی ارائه نشد. آثار این دورهٔ او بعد از انقلاب و در خارج از کشور بود که در قالب آلبوم های مستقل و به صورت کاست به بازار عرضه شد. در کارنامهٔ کاری وی، همکاری با ترانه سرایان برجسته ای چون ایرج جنتی عطایی، اردلان سرفراز، منصور تهرانی و شهیار قنبری و آهنگسازان سرشناسی چون واروژان، سیاوش قمیشی، فرید زلاند، حسن شماعی زاده، اسفندیار منفردزاده و بابک بیات به چشم می خورد.

ابی در سال های اقامت در خارج از کشور، در بزرگ ترین سالن های بین المللی جهان کنسرت اجرا کرده است که برخی از آنها کنسرت خیریه بوده است. در سال ۲۰۰۷ میلادی برای اجرای کنسرت همراه با ارکستر سمفونی آخن، از ابی به شکلی ویژه دعوت به عمل می آید. این کنسرت از رادیو WDR به صورت مستقیم، پخش و از تلویزیون همین شبکه نیز فیلمبرداری شد. روزنامه های پرتیراژ آخن نیز پس از برنامۀ ابی، از وی تمجید کرده و از «گرمای حضور او بر صحنه» نوشتند. از معروف ترین کنسرت های خیریهٔ او نیز کنسرت وی در رویال آلبرت هال در لندن در سال ۲۰۱۰ است که عواید آن صرف کمک به بیماران مبتلا به ام اس شد.

با آنکه سال هاست که ابی در خارج از ایران و در تبعید زندگی می کند، هنوز برخی طراحان ایرانی از نام وی جهت افزایش فروش کالاهای تجاری خود بهره می گیرند. شماری از خوانندگان داخل ایران نیز به شدت تحت تأثیر سبک خواندن و نحوهٔ اجرای او قرار گرفته اند. در مورد قاسم افشار که از جملهٔ این خوانندگان است و بازخوانی ترانهٔ «خلیج فارس» ابی بدو منسوب است، حتی در حرکات دست و پای وی هنگام اجرای کنسرت نیز شباهت بسیاری با ابی برقرار ساخته اند. تأثیرپذیری قاسم افشار از ابی تا به حدی بوده است که آهنگساز سرشناسی چون تورج شعبان خانی، وی را بابت این نحو سبک تقلیدیش مورد سرزنش قرار داده است.

ویژگی ها و وجوه تمایز او

ابراهیم نبوی در کتابی تحت عنوان آوازهای زیرزمین، ویژگی های ابی را به عنوان یک خواننده، این گونه برمی شمرد:
نخست: اغلب کارشناسان موسیقی فارسی معتقدند صدای ابی قدرتمندترین صدای پاپ فارسی است.
دوم: فعالیت های ابی در طول نیمۀ دوم زندگی اش نه تنها کاهش نمی یابد بلکه این دوران، نقطۀ عطفی در حرفه اش محسوب می شود و این نخستین ویژگی است که ابی را از خوانندۀ پاپ جدا می کند و در کنار خوانندۀ کلاسیک یا اپرا قرار می دهد.
سوم: ابی از معدود خوانندگان پاپ است که ممکن است مخاطب ترجیح بدهد کنسرت او را از همان خانه بشنود؛ اجراهای او شاید چیزی فراتر از صدای ضبط شدۀ او نیست.
چهارم: ابی بیشتر مورد توجه مخاطبانی است که به رغم آنکه می دانند در موسیقی پاپ بر خلاف موسیقی سنتی، جنس و قدرت و طنین صدای آوازه خوان چندان موضوع مهمی نیست، صدای ابی را از این منظر نیز در خور توجه و ستایش قلمداد می کنند.
پنجم: کنسرت های او پس از انقلاب که در خارج از ایران برگزار شده است، پربیننده است، اما معمولاً از آغاز کنسرت تا پایان آن را به نوشیدن الکل می گذراند و با لحن مستانه می خواند. کمتر اتفاق می افتد که مانند خوانندگان دیگر پاپ، موسیقی اش موجب رقصیدن شود یا اصولاً برای رقصیدن دیگران بخواند.

برخی کارشناسان موسیقی نیز در مورد صدای ابی نظر داده اند، از آن جمله می توان به آندرانیک آهنگساز، تنظیم کننده و رهبر ارکستر اشاره کرد که گرمی، قدرت و انعطاف پذیری صدای ابی را ستوده است و ابی را از نادر هنرمندان ی معرفی کرده است که حس موسیقیایی قوی دارد و سلیقه و طبع مردم را درک می کند.

هم صدایی مردم با ابی در کنسرت هایش نیز جزو خصایص منحصر به فرد این خواننده محسوب می شود، تا جایی که او را جزو اولین خوانندگان فارسی زبانی دانسته اند که به این همخوانی اهمیت داد و حتی آن را در آلبوم کنسرت هایش ضبط و پخش کرد.

مفهوم ترانه ها

مضامین سیاسی

ابی به خواندن ترانه هایی با مضامین سیاسی، اجتماعی و نیز عاشقانه علاقه نشان می دهد. او ترانه های متعددی در مورد ایران خوانده که بسیاری از آنها دارای مضامین سیاسی اعتراضی و گاه بحث انگیز بوده اند. از جملهٔ این ترانه ها که سرشار از مضامین سیاسی هستند می توان به «خلیج فارس»، «خانه سرخ است» و «بشکن» اشاره کرد. ترکیب ملودی فرید زلاند و کلام شهیار قنبری و تنظیم منوچهر چشم آذر منجر به خلق ترانه ای شده است با نام «نون و پنیر و سبزی» که می توان آن را سمبل ترانه های معترض دورهٔ خود به حساب آورد. این ترانه با اجرای مشترک ابی و داریوش به عنوان یکی از ترانه های ممنوعه در سال های اوایل دههٔ ۱۳۷۰ در ایران به صورت پنهانی دست به دست می گشته است.

صرف نظر از مسائل سیاسی، او در ترانه های خود به مسائل اجتماعی نظیر فقر، آزادی بیان و حقوق زنان نیز توجه نشان می دهد. سه ترانهٔ «هلا»، «سیاه پوش ها» و «بانوی خاوری» نمونه هایی مناسب از این دست هستند.

مضامین عاشقانه

عشق هم در کلام او گاه رنگ و بوی زمینی و جسمانی پیدا می کند و عاشق، از چشم و لب و قد و تن یار سخن به میان می آورد مانند ترانۀ «مداد رنگی»؛ و گاه چنان ژرف، متعالی و مقدس می شود که سخن از معراج و رجعت و خدا شدن به میان می آید مانند ترانۀ «رازقی». اکثر این ترانه های عاشقانه، اشعار ترانه سراهای معاصر است ولی در لابه لای آنها اشعار عرفانی شعرای متقدم نیز دیده می شود مانند آهنگ «حیلت رها کن» که شعر آن از مولوی است و آهنگ «خدا می داند» که شعر آن از شمس مشرقی شاعر و عارف قرن هشتم است.

ترانۀ «مولای سبزپوش» سرودۀ ایرج جنتی عطایی نیز خالی از مضامین عرفانی نیست چرا که در ادب پارسی، اصطلاح «سبزپوش» همواره لقب کسانی بوده است که در بالاترین سطح عرفانی زندگی می کنند، خواه فرشتگان، پیامبر، خضر نبی، و یا دلیل راه عرفانی بوده باشد. با این همه، تلاش هایی نیز در جهت سیاسی جلوه دادن این ترانه صورت گرفته است، چنانکه در آلبومی تحت عنوان «وحدت؛ پایان ۲۵۰۰ سال دیکتاتوری» که دقیقاً بعد از انقلاب اسلامی در ایران منتشر شد، این آهنگ ابی در کنار دیگر ترانه های سیاسی یا ملی گرایانۀ خوانندگان آن دوره قرار گرفته است.

مضامین بحث انگیز

ابی را از نظر کاری خواننده ای ریسک پذیر، و از نظر انتخاب آهنگ و ترانه، نوگرا می دانند. این ریسک پذیری در کار، در دو آلبوم اخیر وی بخصوص سه ترانۀ «من اگه خدا بودم»، «خدا با ماست» و «جهان بینی» با وضوح بیشتری نمایان می شود. ترانۀ «من اگه خدا بودم» با طرح مسئلهٔ شر و در رأس آن فاجعۀ زلزلهٔ بم، به نوعی دیدگاه های رایج در مورد خدا و حکمت و عدل او را به چالش می کشد. ترانۀ «خدا با ماست» نیز ترانه ای ساختارشکن است با این تفاوت که برخلاف ترانۀ «من اگه خدا بودم» درصدد است با شریک قرار دادن خدا در تمام شئون زندگی انسان، راهکاری برای رویارویی با شرور پیش پای انسان بگذارد و بدین ترتیب می توان این دو ترانه را به لحاظ محتوا و مضمون، مقابل هم قرار داد. در ترانۀ «جهان بینی» نیز با طرح موضوع فلسفۀ زندگی، بسیاری از چالش های ذهنی و دغدغه های فکری بشری به باد انتقاد گرفته می شود و تنها جهان بینیِ دارای اهمیت و اصالت، عشق معرفی می گردد.

ابی به کیفیت کلامی و زبانی ترانه هایی که می خواند بسیار اهمیت می دهد ولی این بدین معنا نیست که در مورد ملودی و موسیقی کار خود حساسیت ندارد. در برخی مواقع، اساساً ملودی اثر بوده است که موجبات خلق ترانه را فراهم ساخته است. به عنوان نمونه، دو آهنگ «ستاره های سربی» و «شب گریه» توسط ایرج جنتی عطایی بر روی دو ملودی پیش ساختهٔ سیاوش قمیشی ترانه سازی شده است.

از دیگر ترانه های ابی که به لحاظ محتوایی، متمایز از سایر آثارش به نظر می رسد می توان به دو ترانۀ «خونه» و «مادربزرگ» اشاره کرد. ترانۀ «خونه» که لحنی ساده و خودمانی دارد، وابستگی عاطفی به خانه را از زبان یک کودک بازگو می کند؛ خانه ای که به یُمن وجود مادر، لبریز از صفا و وفا و دعا و تکیه گاه است. این ترانه در آلبوم «با تو» ابی منتشر شده است ولی مشخص نیست که چرا موزیک ویدیوی این ترانه، آن را جزو آلبومی مجعول با نام «خدا حافظ تهران» معرفی کرده است. ترانۀ «مادربزرگ» نیز در وصف مادربزرگی سروده شده است که دیگر در قید حیات نیست ولی «قصه هایِ به پاکی دریای او» هنوز در یاد و خاطره باقی مانده است.

ترانه های خاص

گفتنی است سه آهنگ از کارهای ابی دارای دکلمه است، یکی آهنگ «خورجین» از آلبوم «شب زده» که توسط محمود محمد یوسف اجرا شده است و دیگری آهنگ «بانوی خاوری» از آلبوم «حسرت پرواز» و همچنین قطعاتی از ترانۀ یه دختر که هر دو توسط خود ابی اجرا شده اند. ترانۀ «پیر» نیز با مطلعی نسبتاً طولانی توسط شاعر آن یعنی مسعود امینی به صورت دکلمه خوانده شده است که البته این اجرا به صورت رسمی منتشر نشده است.

ابی در دوران جوانی، توانایی خود را در زمینۀ خوانندگی به زبان انگلیسی نیز به محک گذاشته است که دو ترانۀ آن به صورت رسمی در آلبوم هایش منتشر شده است یکی ترانۀ دوصدایی Papa به همراه شهرام شب پره در آلبوم «تپش» و دیگری ترانۀ Far Away در آلبوم «پیر». ترانۀ Papa (پدر) بازخوانی یکی از آثار خوانندۀ مشهور کانادایی پائول آنکا می باشد که دربارۀ ارزش عشق و محبت در خانواده است که به سرنوشت محتوم تمام انسان ها یعنی جدایی از عزیزان می انجامد ولی در نهایت، این یادگارهای عاطفی، خاطرات و درس های زندگی است که برای شخص باقی می مانند.

ابی اخیراً به بازخوانی برخی آهنگ های قدیمی خود نیز پرداخته است مانند ریمیکس دو آهنگ «خالی» و «مست چشات» که در آلبومی به نام یادگاری منتشر شده اند. در نظرسنجی ای که از طرف شبکۀ تلویزیونی من و تو با عنوان «ماندگارترین ترانه های ایرانی» انجام گرفته، ترانۀ «پوست شیر» به عنوان برترین ترانۀ ابی معرفی شده است. دیگر ترانه های برتر ابی در این فهرست، به ترتیب عبارتند از: «ستاره های سربی»، «مست چشات»، «درخت»، «خالی»، خلیج فارس، «محتاج»، «شب زده»، «کی اشکاتو پاک می کنه»، «گریه نکن»، «با تو» و «شکار».

ابی به تازگی با همکاری شادمهر عقیلی موزیک ویدیویی با نام رؤیای ما منتشر کرده است که آمار بازدید از آن در وب سایت یوتیوب از مرز دو و نیم میلیون نفر گذشته است. این میزان بازید از ویدیو کلیپ های ابی در این سایت ظاهراً بی سابقه است. جذابیت آهنگ «رؤیای ما» تا به حدی بوده است که حتی صدا و سیمای جمهوری اسلامی نیز نمی تواند به راحتی از کنار آن بگذرد و مدتی موسیقی بدون کلام آن را از شبکۀ دوم سیما به عنوان آهنگ پس زمینۀ معرفی برنامه ها پخش می کند.

ابی و سایر خوانندگان

ابی در بدو شروع خوانندگی، بیشترین همکاری خود را با شهرام شب پره داشته است که یا به شکل فعالیت مشترک در کاباره ها و یا با ارائۀ تک آهنگ در قالب صفحه صورت می گرفت که بیشتر این ترانه ها نیز به زبان انگلیسی بوده است و از معروف ترین آنها می توان به آهنگ A Chili Pum اشاره کرد. بر خلاف تداول عام که ابی را در کنار داریوش به تصویر در می آورد، در دهۀ پنجاه شمسی در اغلب رسانه های ایرانی، نام ابی در کنار شهرام شب پره به صورت یک زوج هنری مطرح بوده است و نزدیکی آن دو تا به حدی بوده که از آن میان حتی رایحۀ رقابت و تنش نیز استشمام می شده است.

ابی کارهای مشترک زیادی نیز با سایر خوانندگان ایرانی داشته است که از میان خوانندگان کلاسیک می توان به داریوش (آهنگ نون و پنیر و سبزی)، شاهرخ (آهنگ همخون)، سلی و نلی (آهنگ خدا می داند) و هایده (آهنگ شب عشق) و از میان خوانندگان جوان به آرش (آهنگ بگو ای یار)، نوید و امید (آهنگ گریز)، کامران و هومن (آهنگ مگه فرشته هم بده و آهنگ کلبه) و شادمهر عقیلی (آهنگ رؤیای ما و آهنگ یه دختر) اشاره کرد. تنها کار مشترک سیاوش قمیشی با ابی، همخوانی بخشی از ترانهٔ «کوه یخ» بوده است. در برخی آهنگ ها هم ابی صرفاً بخشی از ترانه را با خوانندهٔ اصلی همخوانی می کند مانند آهنگ «جسارت» از امیر آرام و نیز آهنگ «شهر ظلمت» از شاهرخ.

ترانۀ «زمین» یا «زلزله» نیز از آثار مشترک ابی با جمعی از خوانندگان است. این آهنگ، یک کار ۱۲ دقیقه ای متشکل از یک گروه خوانندۀ ایرانی و خارجی به زبان های فارسی، انگلیسی، ترکی، ارمنی و عبری، و تلفیقی بین موسیقی پاپ و سرود می باشد. در این ترانه غیر از صدای ابی، صدای خوانندگانی چون ستار، لیلا فروهر ، اندی، فرشید امین، هلن، دلارام و یعقوب ظروفچی طنین انداز است.

همچنین ابی به مناسبت کریسمس سال ۲۰۱۴ ترانه ای دوصدایی به زبان انگلیسی با نام I Can Hear Christmas به همراه لیل کولت، خوانندۀ مشهور زن اسرائیلی اجرا کرده است. مضمون این ترانه، درخواست پیوند و دوستی بین مسلمانان و یهودیان به مناسبت فرا رسیدن کریسمس مسیحیان است.

برخی ترانه هایی که ابی خوانده است، توسط خوانندگان دیگر قبل یا بعد از وی نیز خوانده شده است مانند آهنگ «پاییز» توسط سیاوش قمیشی، آهنگ «عسل» توسط ستار، آهنگ «راه من» توسط داریوش، آهنگ «گل واژه» توسط هایده ، آهنگ «هموطن» توسط شهرام شب پره و مجموع ترانه های آلبوم «تاج ترانه» که از آن گوگوش است و توسط ابی و به یاد آهنگساز فقید آنها واروژان بازخوانی شده است.

ابی را از جمله نادر خوانندگانی دانسته اند که با آغوشی باز همراه با بسیاری از خوانندگان، روی صحنه خوانده است. داریوش، بیژن مرتضوی، شهرام شب پره، سیاوش قمیشی، کامران و هومن، آرش و شادمهر عقیلی از جمله خوانندگانی هستند که ابی با آنها کنسرت مشترک داشته است.

ابی توجه خاصی به سلایق و علایق نسل جوان دارد و این یکی از عواملی بوده است که او را به همکاری با خوانندگان و آهنگسازان جوان سوق داده است. او که در سال های اخیر به سبک موسیقی الکترونیکی روی آورده است، معتقد است که در این نوع سبک، کیفیت ضبط ترانه ها بهبود می یابد و خیلی بهتر می توان با نسل جوان که به سبک های جدید موسیقی گرایش دارند، ارتباط برقرار کرد. آهنگ «بگو ای یار» ترانه ای دوصدایی از ابی و آرش است که به سبک الکترونیکی اجرا شده است.

ابی و آهنگسازان

در میان آهنگسازانی که ابی با آنها همکاری داشته، فرید زلاند با ۳۹ آهنگ و سیاوش قمیشی با ۲۷ آهنگ در صدر قرار دارند. آخرین کار فرید زلاند برای ابی سه آهنگ از آلبوم «طلوع کن» و آخرین کار سیاوش قمیشی برای ابی، مجموع آهنگ های آلبوم «شب نیلوفری» است. ابی در سال های اخیر از طیف آهنگسازان سنتی فاصله گرفته و دو آلبوم اخیر خود را با همکاری آهنگسازان جوانی نظیر سعید حضرتی مخلص به رادمهر و شادمهر عقیلی وارد بازار کرده است.
فرید زلاند

شاید جنجالی ترین ترانۀ ابی در طول دوران کاری اش، ترانۀ سیاسی «راه من» با آهنگسازی فرید زلاند باشد که منجر به اختلافات دامنه داری بین ابی با آهنگسازو ترانه سرا میشود. ترانۀ «راه من» توسط شهیار قنبری و بر مبنای ترانۀ My Way سروده شده بود که در سال ۱۹۶۹ به وسیلۀ فرانک سیناترا در آلبومی به همین نام منتشر شد و به اثر شاخص این هنرمند تبدیل شد.

فرید زلاند که در ابتدا این ترانه را با صدای ابی، آهنگسازی و ضبط کرده بود بنا به دلایلی از ادامۀ کار منصرف شده و ترانۀ مزبور را با صدای داریوش در آلبومی مستقل وارد بازار می کند. ابی نیز که علاقۀ خاصی به این ترانه داشته و خود را خالق تحریرهای موجود در این آهنگ می داند و حتی بر خلاف ادعای آهنگساز آن مدعی است که دستمزد آهنگساز و ترانه سرا و تنظیم کننده را تمام و کمال پرداخت کرده است، نمی تواند به راحتی از کنار این آهنگ بگذرد و آن را بر روی سایت اختصاصی خود قرار می دهد که بعدها اعتراض فرید زلاند را برمی انگیزد.

فرید زلاند بیش از هر آهنگساز دیگری برای ابی آهنگ ساخته است و آثار ماندگاری از همکاری آن دو به جای مانده است ولی دیرزمانی است که ارتباط هنری این دو خواننده و آهنگساز قطع شده است و هر چند به ظاهر به نظر می رسد که علت این امر ناشی از مناقشات بر سر آهنگ «راه من» باشد، ولی فرید زلاند در مصاحبه ای دلیل امتناعش از همکاری با ابی را فاصله گرفتن ابی از دوران کاری گذشتۀ خویش عنوان می کند و معتقد است که آن حس و حالی که در کارهای سابق ابی نظیر «محتاج»، «گریه نکن»، «عطر تو» و غیره وجود داشته و به او انگیزۀ ساخت آهنگ می داده است دیگر اکنون موجود نیست.

نت و آکورد آهنگ ها

فریبرز لاچینی آهنگساز و نوازندهٔ برجستهٔ ایرانی، در سایت اختصاصی خود، موسیقی بی کلام تعداد قابل توجهی از ترانه های ابی را که از نواخته های خود ایشان است همراه با نت آنها، در دسترس همگان قرار داده است. مجموعه آلبوم هایی تحت عنوان بوی دیروز در ۱۷ مجموعه نیز به فریبرز لاچینی منسوب است که در آنها وی در هر آلبوم، به صورت پراکنده، موسیقی بی کلام یکی دو تا از کارهای ابی را نیز عرضه کرده است.

همچنین سیاوش قمیشی، دیگر آهنگساز ایرانی که او هم به ساخت موسیقی بی کلام علاقه نشان می دهد، در آلبومی با نام City Of The Sun (شهر آفتاب)، موسیقی بی کلام سه ترانه از ترانه های ابی را عرضه کرده است، بدین ترتیب: Illuminata (ترانۀ مداد رنگی)، Inside The Circle (ترانۀ پیچک) و Moon Gate (ترانۀ پاییز).

عباس براری نیز در مجلد سوم کتابی تحت عنوان چهل سال پاپ، آکورد ۳۳ آهنگ از ترانه های ابی را تنظیم و گردآوری کرده است که توسط انتشارات رهام به چاپ رسیده است.متن ترانه های ابی نیز در کتابی مستقل، تحت عنوان «ترانه های ماندگار: ستاره های سربی» توسط حامد حمیدا گردآوری شده است که در سال ۱۳۷۹ به چاپ رسیده است. کتاب با مقدمه ای دربارهٔ سیر ترانه سرایی در ایران آغاز می گردد و آنگاه، متن ترانه های خوانده شدهٔ ابی تا قبل از سال انتشار کتاب، در قالب سیزده دفتر عرضه می شود.

فعالیت های سیاسی

ابی پیش از انقلاب ۱۳۵۷ ایران نیز چندین ترانهٔ اجتماعی و اعتراضی خوانده بود از جمله آهنگ «شکار» که دو سال مانع از شنیدن آن در رادیو شدند تا اینکه این ترانه با کسب جایزه از «جشنوارۀ بین المللی آواز ترکیه» به گوش همه رسید. اما با کوچ اجباری پس از انقلاب بود که چهرهٔ او به عنوان یک ترانه خوان معترض و سیاسی در کنار داریوش به تصویر درآمد. ابی از همان سال های آغازین پس از انقلاب و در طول دهه های اخیر با اجرای حدود ۱۵ ترانۀ سیاسی و یا اجتماعیِ دارای مضامین سیاسی، به نوعی مخالفتش را با حاکمیت فعلی ایران نشان داده است. او در مصاحبه ای در شهریور ۱۳۸۷ گفت: «اصلاً نالازم ترین و غیرضروری ترین چیز که می توانست برای آن مملکت اتفاق بیفتد، انقلاب اسلامی بود».

ابی پیش از انتخابات ریاست جمهوری سال ۸۸ در ایران، با خواندن آهنگی اعتراضی به نام «تصمیم» و ویدیویی استعاری، به نوعی حوادث پس از انتخابات را پیش بینی کرد. این ترانه در خبرگزاری های خارجی نیز بازتاب داشته است.

ترانۀ خلیج فارس

در پی امتناع ابی از خواندن ترانه خلیج فارس در کنسرت های دبی، شایعاتی مبنی بر اهدای یک هواپیمای مجلل از طرف حاکم دبی به ابی به خاطر خودداریش از خواندن این ترانه، در برخی رسانه های ایرانی منتشر شد که واکنش شدیداللحن ابی را نیز متعاقب آن به همراه داشت. ابی در پاسخ به این شایعات، انتساب هر گونه هواپیمای شخصی را به خود رد کرده و دلیل امتناعش از خواندن ترانۀ خلیج فارس را در دبی، از دست ندادن پایگاهی نزدیک به ایران جهت ارتباط با هموطنان خویش عنوان می کند.

ابی معتقد است حضور وی و سایر هنرمندان خارج از کشور در اطراف ایران، به مراتب مهم تر و کارسازتر از نبودشان است در نزد وی، کنسرت های دبی وسیله ای برای تماس با مردم داخل ایران و ایجاد محیطی امن و آزاد و به دور از محدودیت های قانونی برای شادی و سرور ایرانیان، و نیز وسیله ای برای اظهار اعتراض و مخالفت با هیئت حاکمۀ ایران است !!او خواندن ترانه ای را که سال ها پیش زمانی که هنوز بحث بر سر نام خلیج فارس در افواه مردم شایع نشده بود وی آن را در آلبومی مستقل منتشر کرده است، در مکانی که به مذاق دولتمردان و مسئولان آن خوش نمی آید و در نتیجه عکس العملِ قهری آنان را در پی دارد، امری نالازم و غیرضروری می داند.

فیلم شناسی

ابی در دو فیلم در نقش بازیگر حضور داشته است. یکی فیلم بوی گندم، محصول سال ۱۳۵۶ به کارگردانی محمد دلجو و امیر مجاهد، و دیگری فیلم ناخدا با خدا، محصول سال ۱۳۵۲ به کارگردانی نصرت الله وحدت. فیلم بوی گندم، ماجرای سیامک، اسی و تقی سه دوست آس و پاسی است که ابی در آن نقش تقی را بازی می کند. تقی معتاد است و نصیحت های سیامک را برای ترک اعتیاد نمی پذیرد و عاقبت نیز در پایان داستان می میرد. در این فیلم محمد دلجو، آیلین ویگن و شهرام شب پره نیز ایفای نقش می کردند. بعدها ابی از بازی در این فیلم اظهار ندامت و پشیمانی می کند و آن را دخالت در حوزهٔ غیرتخصص خود عنوان می کند. ابی در فیلم ناخدا با خدا، ظاهراً نقش کوتاهی داشته است.

ابی به عنوان خواننده نیز در سینمای ایران فعالیت داشته است. طبق آمار بانک جامع اطلاعات سینمای ایران، در بین ۲۹۶ خواننده ای که در سینمای ایران فعالیت داشته اند، ابی با خوانندگی در ده فیلم، مقام سیزدهم را به خود اختصاص داده است و از این لحاظ با شهپر، دیگر خوانندهٔ ایرانی برابری می کند. این ده فیلم به ترتیب سال تولید عبارتند از:
فیلم               سال تولید     ترانه سرا                آهنگساز
● عطش            ۱۳۵۱     مسعود هوشمند     حسین واثقی
● بی حجاب        ۱۳۵۲     مسعود هوشمند     حسین واثقی
● هیاهو            ۱۳۵۳     ایرج جنتی عطایی        بابک بیات
● ذبیح              ۱۳۵۴     -                               واروژان
● بت شکن         ۱۳۵۵     ایرج جنتی عطایی        بابک بیات
● شب زخمی     ۱۳۵۶     منصور تهرانی               سلی
● سلام تهران     ۱۳۵۶     زویا زاکاریان                  واروژان
● خاکستری       ۱۳۵۶     ایرج جنتی عطایی         بابک بیات
● بوی گندم        ۱۳۵۶     زویا زاکاریان و شرمین شجره     سیاوش قمیشی
● باغ بلور           ۱۳۵۷     منصور تهرانی            حسن شماعی زاده

این در حالی است که در این فهرست، از دو فیلم کندو (۱۳۵۴) و بر فراز آسمان ها (۱۳۵۷) که ابی در آنها نیز ترانه خوانده است نامی برده نشده است. گفتنی است که ابی بر روی سکانس هایی از فیلم هایی ترانه خوانده است که در آنها بازیگران بزرگ و نامداری حضور داشته اند؛ مثلاً در فیلم بر فراز آسمان ها، محمدعلی فردین ، و در سه فیلم کندو، ذبیح و بت شکن، بهروز وثوقی ، و در دو فیلم عطش و بی حجاب، ایرج قادری به ایفای نقش پرداخته اند.

از جمله سکانس هایی که صدای ابی بر روی آنها طنین انداز است می توان به موارد زیر اشاره کرد: سکانس به هم ریختن هفتمین کاباره توسط جوانی خلافکار با نقش آفرینی بهروز وثوقی در فیلم کندو ساختۀ فریدون گله با موسیقی واروژان و ترانۀ ایرج جنتی عطایی، و یا سکانس آخر فیلم بوی گندم که در آن سیامک که نقش اش را محمد دلجو بازی می کند، چاقو خورده و سوار بر موتور به سمت فرودگاه و در پی پیوستن به دختر مورد علاقه اش است با موسیقی سیاوش قمیشی و ترانه ای با نام «پیچک» از شرمین شجره، و نیز سکانس آخر فیلم بر فراز آسمان ها ساختۀ محمدعلی فردین ، در صحنه ای که مادر پیری پسر گمشده اش را که اکنون خلبانی موفق است، باز می یابد و در همان حال تصاویری از پرواز هواپیماها و خاطرات گذشتۀ مادر نمایش داده می شود.

همچنین ابی در سال های آغازین اقامت در خارج از کشور، در ساخت مجموعه ای تلویزیونی با عنوان خدا حافظ تهران همراه با محمد دلجو، شهرام شب پره و آیلین ویگن شرکت کرد که به دلیل مشکلاتی این مجموعه هیچ گاه پخش نشد.

آلبوم های منتشرشده

ابی از سال ۱۹۷۴ تاکنون هجده آلبوم به صورت رسمی منتشر کرده است که از این لحاظ می توان وی را خوانندهٔ پرکاری به شمار آورد. این آلبوم ها به ترتیب سال انتشار عبارتند از:
آلبوم                                سال تولید
● تپش                                ۱۹۷۴

● نازی ناز کن                        ۱۹۷۶

● شب زده                           ۱۹۷۷

● کوه یخ                             ۱۹۸۷

● با تو                                ۱۹۸۸

● غریبه                               ۱۹۸۹

● پیر                                  ۱۹۸۹

● خلیج                               ۱۹۹۰

● ستارهٔ دنباله دار                   ۱۹۹۳

● معلم بد                            ۱۹۹۳

● اتل متل                            ۱۹۹۴

● ستاره های سربی                ۱۹۹۵

● عطر تو                              ۱۹۹۶

 ● تاج ترانه                           ۱۹۹۷

● طلوع کن                           ۱۹۹۹

● شب نیلوفری                      ۲۰۰۳

● حسرت پرواز                      ۲۰۰۶

● حس تنهایی                     ۲۰۱۱

ابی که پس از انتشار آلبوم شب نیلوفری صحبت از بازنشستگی خویش به میان آورده بود هنوز در زمینۀ تولید آلبوم و اجرای کنسرت، باانگیزه و فعال است. او معتقد است که به روی صحنه رفتن و یا انتشار آلبوم، فرصتی آموزشی در اختیارش قرار می دهد و موجب تجربه اندوزی بیشتر می گردد و این در نزد وی بهترین انگیزه و محرک برای تداوم بخشیدن به حرفه اش بوده است. او خوانندگی را عشقی می داند که هرگز از آن جدایی نخواهد داشت.

تک آهنگ ها

صرف نظر از تک ترانه های خاصی که ابی در کاباره های قبل از انقلاب و یا کنسرت های خارج از کشور خوانده است، وی دارای تعدادی تک آهنگ استودیویی است که بنا به دلایلی در آلبوم های رسمی اش منتشر نشده اند. این ترانه ها در میان هوادارانش به «ترانه های بی بام ابی» شهرت پیدا کرده اند. در ذیل، فهرست کامل نام این ترانه ها درج شده است:
● پنجره ها (مشترک با جمعی از خوانندگان)     ● بر فراز آسمان ها     ● رؤیای ما (مشترک با شادمهر عقیلی)
● بانـوی ما (مشتـرک با سلی و نوش آفرین)     ● کتاب سوخته     ● همین خوبه
● A Chili Pum (مشترک با شهرام شب پره)     ● عید نوروز     ● نگرانت میشم
● Marcella (مشتـرک با شهـرام شب پره)     ● تک سوار     ● یه دختر (مشترک با شادمهر عقیلی)
● My Love (مشتـرک با شهـرام شب پره)     ● دلتنگی     ● این آخرین باره
● زمین (مشترک با جمعی از خوانندگان)     ● راه من     ● I Can Hear Christmas (مشترک با لیل کولت)
● جشن مهرگان (سرود انقلاب سفید)     ● عطش     ● نوستالژی (مشترک با گوگوش)
● شهبانو (مشترک با نوش آفرین)     ● تهمت
● زنجیرو ورچین (دلنگ دلنگ)     ● ظالم
● جهان سوم (ناجی شرق)     ● خونه
● یه روزی مهربون بودی     ● پریا
● شب (اجرای کامل)

البته در این میان، صحت انتساب ترانهٔ «تک سوار» به ابی، با وجود شباهت ظاهری در جنس صدا و سبک خواندن، محل تردید است.برخی منابع، تعدادی تک آهنگ دیگر نیز به ابی منسوب کرده اند، ولی از آنجا که فایل صوتی آنها را ارائه نداده اند از ذکرشان در این فهرست خودداری شده است. در ضمن٬ نام ترانه های مشترک ابی با دیگر خوانندگان و نیز ترانه های ریمیکس او، در بخش های پیشین آورده شده است.

عکس کودکی و نوجوانی ابی

عکس جوانی ابی

زندگینامه ابی بازیگر و خواننده ایرانی

بیوگرافی و عکس ابی

بیوگرافی ابراهیم حامدی خواننده ایرانی

عکس مهشید برومند همسر ابی

عکس ابی و همسرش مهشید برومند

عکس ابی به همراه شادمهر عقیلی

 

,