لزوم توجه به مديريت صنعت حمل و نقل هوايي
زنجيره‌ي ارزش در صنعت حمل و نقل هوايي
اكثر مردم و حتي برخي از كارشناسان بر اين باورند كه مهمترين بخش صنعت حمل و نقل هوايي مربوط به تكنولوژي‌هاي طراحي و ساخت هواپيماست و اين در حالي است كه سهم صنعت هواپيماسازي از كل زنجيره‌ي ارزش صنعت حمل و نقل هوايي كمتر از 15% است.
بازيگر اصلي صنعت حمل و نقل هوايي، خطوط هوايي هستند. خطوط هوايي مالكان هواپيما بوده كه ظرفيت حمل بار و مسافر خود را مستقيماً و يا از طريق آژانس‌هاي فروش بليط در اختيار مشتري قرار مي‌دهند. عمده‌ي درآمد يك خط هوايي از طريق فروش بليط و حمل بار است. اما از طرف ديگر خطوط هوايي از جانب چندين صنعت ديگر تأمين مي‌شوند.
شكل 1- زنجيره‌ي ارزش در صنعت حمل و نقل هوايي
- صنعت ساخت هواپيما: شركت‌هاي هواپيماسازي تأمين‌كننده‌ي هواپيماهاي مورد نياز خطوط هوايي هستند.
- صنعت فرودگاهي: فرودگاه‌ها در صنعت حمل و نقل هوايي به منزله‌ي پايانه‌هاي حركت هستند و امروزه بستري مناسب براي بسياري از تجارت‌هاي ديگر مانند تبليغات را فراهم آورده‌اند.
- مديريت ترافيك هوايي: مسيرهاي پروازي داراي ضوابط خاصي هستند و هواپيماها از زمان برخاست از باند ملزم به رعايت اين قوانين مي‌باشند. سيستم ناوبري هوايي (ANS) تعيين‌كننده‌ي كريدور پروازي هواپيما بوده و وظيفه‌ي ايجاد شرايط ايمن پروازي را بر عهده دارد.
- تعمير و تگهداري هواپيما: هر هواپيما در دوره‌هاي زماني مشخص نياز به بازبيني و تعميرات جزئي و يا اساسي دارد. با توجه به اينكه هزينه‌ي تعمير و نگهداري يك هواپيما در دوره‌ي عمر آن 3 برابر هزينه‌ي خريداري آن مي‌باشد، اين صنعت از اهميت خاصي برخوردار است.
- ساير صنايع: شايد كمتر صنعتي را بتوان يافت كه به صورت مستقيم و يا غيرمستقيم با صنعت حمل و نقل هوايي مرتبط نباشد. صنعت قطعه‌سازي، تجهيزات داخل هواپيما، سيستم‌هاي الكترونيكي، رنگ و رزين و پليمر، پتروشيمي و نفت و ... صنايعي هستند كه به نوعي از تحولات صنعت حمل و نقل هوايي تأثير مي‌پذيرند.
1- مديريت خطوط هوايي
خطوط هوايي هسته‌ي اصلي صنعت حمل و نقل هوايي هستند. البته اهميت آنها بيش از آنكه به خاطر مسائل فني و تكنولوژيك باشد به دليل نقش مهم آنان در رونق‌بخشي به اين صنعت است. تجربه‌ي يكصدساله‌ي صنعت حمل و نقل هوايي نشان داده است كه يك فرودگاه موفق در كنار يك خط هوايي موفق ايجاد مي‌شود و اين هر دو محرك توسعه‌ي ترافيك هوايي هستند. به علاوه خط هوايي موفق، محركي براي صنعت تعمير و نگهداري و سپس صنعت هواپيماسازي نيز هست. اين موارد غير از نقش حياتي و تعيين‌كننده‌ي خطوط هوايي در توسعه‌ي اقتصاد و كسب و كار در يك كشور و يا منطقه هستند.
تغييراتي كه در سال‌هاي اخير در محيط اقتصادي-اجتماعي شكل گرفته باعث شده تا مدل كسب و كار خطوط هوايي نيز دگرگون شود. توسعه‌ي توريسم، ظهور خطوط هوايي ارزان‌قيمت، حضور پررنگ تجارت الكترونيك و فروش اينترنتي بليط و ... محيطي متفاوت با گذشته را براي خطوط هوايي ايجاد كرده‌اند. اين تغييرات سبب شده تا مدل‌هاي مديريتي و استراتژي‌هاي گذشته‌ي خطوط هوايي ديگر كارآمد نباشند و نياز به روش‌هاي مديريتي جديد و استراتژي‌هاي به روز براي خطوط هوايي كاملاً احساس شود.
امروزه خطوط هوايي ارزان‌قيمت، سهم عمده‌اي را از بازار حمل و نقل هوايي به خود اختصاص داده‌اند و با سرعت زيادي نيز در حال رشد و توسعه مي‌باشند. هزينه‌ي استفاده از اين خطوط به گونه‌اي است كه آنها نه تنها با خطوط هوايي تمام سرويس رقابت مي‌كنند، بلكه شبكه‌ي راه‌آهن نيز جزو رقباي آنها محسوب مي‌شود.
از ديگر فاكتورهايي كه وضعيت خطوط هوايي را شديداً دچار تغيير و تحول كرده، افزايش همكاري بين خطوط هوايي است. امروزه بسياري از خطوط هوايي مسافرانشان را در بخشي از مسير همراهي مي‌كنند و در ميانه‌هاي راه مسافر را به شريك تجاري‌شان واگذار مي‌كنند. فصلي بودن مشتريان بعضي از مسيرها، نوع هواپيماهاي بكار گرفته شده در خطوط هوايي مختلف و برخي عوامل ديگر باعث شده تا خطوط هوايي به چنين استراتژي‌هايي روي آورند و از اين طريق سود خود را افزايش دهند. جمهوري اسلامي ايران نيز به دليل موقعيت ژئوپليتيك خاص خود و واقع شدن در مسير ارتباطي اروپا با جنوب شرق آسيا و استراليا و نيز به دليل امنيت و ثبات سياسي به خوبي مي‌تواند از اين استراتژي بهره بگيرد.
با توجه به فرصت‌ها و چالش‌هاي پيش روي خطوط هوايي، مهمترين مسائل مديريتي مرتبط با آنها عبارتند از:
- راهكارهاي جديد براي كاهش هزينه‌هاي خط هوايي (سوخت، مسير پرواز و ...) و افزايش سوددهي
- توسعه‌ي خطوط هوايي ارزان‌قيمت
- راهكارهاي استفاده از ظرفيت خالي خطوط هوايي موجود
- استراتژي‌هاي همكاري با ساير خطوط هوايي
- تحليل هواپيماهاي مناسب براي خريد يا اجاره
- توسعه‌ي شركت‌ها و صنايع سرويس‌دهنده به خطوط هوايي
- تبليغات خطوط هوايي در ايران و منطقه
- توسعه‌ي توريسم و افزايش مشتري‌هاي خطوط هوايي
- پتانسيل‌هاي موجود در ايران و منطقه براي جذب مسافر
- توسعه‌ي شركت‌هاي آموزش پرواز و مراكز تفريحي
2- مديريت فرودگاهي
جمهوري اسلامي ايران داراي بيش از 300 فرودگاه است كه در بين آنها دست كم 100 فرودگاه فعال وجود دارد. مقايسه‌ي امكانات موجود كشور و استعدادهاي بالقوه‌ي آن با ساير كشورهاي منطقه مانند امارات و قطر كه شمار فرودگاه‌هاي آنها به 10 نيز نمي‌رسد، حاكي از پتانسيل عظيم كشور در رشد صنعت فرودگاهي است. وجود فرودگاه‌هاي بزرگ و با سابقه‌اي مثل فرودگاه مهر‌آباد، امام، شيراز، مشهد، كيش، تبريز و ... در جاي‌جاي اين كشور پهناور و در مناطق مهم استراتژيك، وجود قطب‌هاي اقتصادي و مناطق توريستي و گردشگري، زيرساخت‌هاي سخت‌افزاري لازم براي توسعه‌ي صنعت فرودگاهي در كشور را فراهم آورده است. اين فرودگاه‌ها با ظرفيت بالايي كه دارند، مي‌توانند ضمن ارائه‌ي خدمات به كليه‌ي خطوط هوايي داخلي، ميزبان هواپيماهاي خطوط هوايي خارجي كه از مرز ايران عبور كرده و در مسير خود نياز به سوخت‌گيري مجدد دارند، نيز باشند.
به عنوان مثال فرودگاه امام خميني كه طبق آخرين استانداردهاي عمراني فرودگاه، طراحي و ساخته شده است، به تنهايي مي‌تواند به هواپيماهايي كه از اروپا به مقصد هند و آسياي جنوب شرقي پرواز مي‌كنند، خدمات ارئه دهد.
متأسفانه علي‌رغم وجود زيرساخت‌هاي سخت‌افزاري و موقعيت ممتاز كشور در اين بخش، نبود برنامه‌ريزي و سيستم‌هاي مديريتي هوشمند و عدم وجود ديدگاه رقابتي در صنعت فرودگاهي موجب واگذاري اين بازار بالقوه به رقباي منطقه‌اي گشته است.
بر طبق آخرين آمار و تحقيقات، ظرفيت كشورهاي عربي حاشيه‌ي خليج فارس از نظر جذب خطوط هوايي خارجي و استفاده از فرودگاه به حد اشباع خود رسيده است و در حال حاضر اين كشورها با امكانات سخت‌افزاري موجودشان، توانايي جذب مشتري بيشتري را ندارند. اما با اين وجود همچنان به دنبال راهكارهاي جديدي براي افزايش ظرفيت خود هستند.
اين مسأله در كنار اهداف بلندمدتي كه در چشم‌انداز 1404 مطرح شده، ايجاب مي‌كند تا كشور براي جبران عقب‌ماندگي‌ها و رسيدن به جايگاه واقعي خود در اين بخش، هر چه سريع‌تر در جهت توسعه‌ي صنعت فرودگاهي و استفاده از ظرفيت‌هاي خالي خود اقدام نموده و در درجه‌ي بعد در جهت افزايش ظرفيت گام بردارد.
شكل 2- كمبود ظرفيت فرودگاهي در كشورهاي منطقه
بر اين اساس مهمترين محورهاي تحقيقاتي مورد نياز در زمينه‌ي مديريت فرودگاهي عبارتند از:
- راهكارهاي استفاده از ظرفيت خالي فرودگاه‌هاي كشور
- تبليغات در صنعت فرودگاهي
- توسعه‌ي شركت‌ها و صنايع مرتبط با خدمات فرودگاهي
- سيستم‌هاي امنيت فرودگاه
- شناسايي ظرفيت‌هاي بالقوه براي توسعه‌ي فرودگاه‌ها
- امكان‌سنجي استقرار شركت‌ها و صنايع كوچك و متوسط سازنده‌ي هواپيماهاي سبك در كنار فرودگاه‌ها
- راه‌اندازي خوشه‌هاي صنعتي هواپيماسازي در كنار فرودگاه‌هاي كوچك و متوسط
- توسعه‌ي ورزش‌هاي هوايي در كنار فرودگاه‌ها
3- مديريت ترافيك هوايي
فضاي هوايي كه بر فراز هر سرزميني وجود دارد جزو اموال و دارايي‌هاي آن كشور محسوب مي‌شود و خطوط هوايي براي ورود به فضاي هوايي هر كشوري علاوه بر اينكه نياز به كسب اجازه از آن كشور را دارند در مقابل خدمات ناوبري كه در زمان عبور از يك كشور دريافت مي‌كنند اجاره پرداخت مي‌نمايند. اين حق‌الزحمه در آمريكا 34 دلار و 16 دلار به ترتيب براي عبور از خشكي و دريا به ازاي هر 100 مايل دريايي است و سالانه بيش از 5/2 ميليارد دلار درآمد براي صنعت حمل و نقل هوايي آمريكا به ارمغان آورده است.
شكل 3- فضاي هوايي آمريكا
مديريت ترافيك هوايي به كمك نرم‌افزارهاي مديريت مسير پرواز و تجهيزات ناوبري، خدمات لازم را در مسيرهاي ترانزيتي فراهم مي‌آورد. ايجاد كريدورهاي پروازي مناسب، برنامه‌ريزي حركت هواپيماها و ايجاد شرايط پرواز ايمن از وظايف اين بخش مي‌باشد. حداقل فاصله‌ي هواپيماهايي كه در يك كريدور پرواز مي‌كنند در تعيين ظرفيت هوايي، فاكتوري كليدي محسوب مي‌شود. با رشد روزافزون ترافيك هوايي و افزايش تقاضا در اين بخش، طرح RVSM از طرف ايكائو براي بهبود وضعيت ترافيك هوايي ارائه شد. اين طرح كه در اكثر كشورها با كمك نرم‌افزارهاي دقيق مديريت ترافيك هوايي به اجرا درآمده است، فاصله‌ي هواپيماهاي يك كريدور را به كمتر از 10 كيلومتر رساند. اين در حالي است كه حداقل فاصله‌ي دو هواپيما در كريدورهاي ايران به دليل فقدان سيستم‌هاي نرم‌افزاري بيش از 100 كيلومتر است و در نهايت موجب كاهش حجم ترانزيت هوايي بر فراز ايران و از دست رفتن درآمدهاي كلان ناشي از آن گشته است. اين در حالي است كه كشور كوچكي مانند نيوزلند با مديريت ترافيك هوايي منطقه‌ي وسيعي در اطراف خود، رتبه‌ي نخست در اين صنعت را به دست آورده است.
شكل 4- گستره‌ي وسيع فضاي هوايي نيوزلند
همانطور كه در شكل صفحه‌ي بعد مشاهده مي‌كنيد، مسير ايران كوتاه‌ترين راه براي رسيدن هواپيماهاي اروپايي به مقصد هند، جنوب شرق آسيا و استرالياست. در واقع اين مسير جاده‌ي ابريشم هوايي است كه از فراز ايران گذشته و شرق و غرب جهان را پيوند مي‌دهد. از طرفي با توجه به اينكه هزينه‌ي سوخت، بخش عمده‌اي از هزينه‌ي يك خط هوايي را تشكيل مي‌دهد (حدود 30%) و با توجه به اينكه افزايش قيمت سوخت در سال‌هاي اخير موجب افزايش اين درصد شده، خطوط هوايي تمايل زيادي به استفاده از مسيرهاي پروازي كوتاه‌تر دارند. چرا كه كاهش 1% در مصرف سوخت باعث صرفه‌جويي ميليون‌ها دلار در سال براي يك ايرلاين مي‌گردد.
شكل 5- هزينه‌هاي خطوط هوايي
شكل 6- جاده‌ي ابريشم هوايي؛ ايران گلوگاه ارتباطي شرق و غرب
شكل 7- افزايش درصد هزينه‌ي سوخت در هزينه‌هاي خطوط هوايي در سال‌هاي اخير
بنابراين توجه عميق به اين مسأله و فراهم كردن زيرساخت‌هاي نرم‌افزاري لازم در كنار امكانات سخت‌افزاري موجود مي‌تواند درآمد قابل توجهي براي كشور ايجاد كند. به علاوه اينكه عبور هواپيماهاي خارجي از فراز ايران منجر به توسعه و رونق فرودگاه‌ها و صنعت تعمير و نگهداري نيز خواهد شد.
بر اين اساس مهمترين محورهاي پژوهشي در اين بخش عبارتند از:
- نرم‌افزارهاي مديريت فضاي هوايي
- توسعه‌ي سيستم ناوبري هوايي
- تبليغات مؤثر براي جذب خطوط هوايي خارجي
- توسعه‌ي كريدورهاي پروازي جديد
- امنيت مسير پروازي
در پايان توجه به آمار زير، نكات جالبي را روشن‌تر مي‌كند:
- در حال حاضر بيش از 100 شركت هواپيمايي از فرودگاه دبي پرواز دارند. اين در حالي است كه اين عدد در مورد فرودگاه امام خميني به كمتر از 50 شركت مي‌رسد.
- رشد تعداد پرواز شركت امارات در ايران از يك پرواز در روز در سال 1380 به سه پرواز در روز رسيده است.
- بررسي‌ها نشان مي‌دهد يك فرودگاه، هميشه در كنار يك شركت هواپيمايي بزرگ و موفق، موفق بوده است. براي همين با روند رشد كند ايران اير، فرودگاه امام تا رسيدن به ظرفيت واقعي خود راه درازي در پيش دارد.
- با روند كند رشد حمل و نقل هوايي كشور و توسعه‌ي فرودگاه‌ها و مسيرهاي پروازي ترانزيتي عملاً ايران با اين روند نه تنها بازار مسافران خود بلكه بازار منطقه را از دست خواهد داد.
- با استفاده از مطالعات دقيق و تكميل زير ساخت‌هاي لازم، كشور چك از سال 2005 تا كنون تعداد پرواز عبوري خود را از حدود 308000 به 635000 پرواز افزايش داده است و بالطبع در آمد پروازي خود را نيز افزوده است.
- در سال 2007 خاورميانه با رشد 20 درصدي در درآمد حاصل از جابجايي مسافر-كيلومتر، بيشترين رشد در آمدي را در جهان دارد.
مطالب مشابه :
امارات (دبي)
(دبي) - زندگی در هواپيما كه نشست بعد چون توي ويزا كارتمون هنوز يه كم پول بود و قيمت بليط
يك راهنماي كلي براي انجام سفرهاي خارجي ارزان
backpacking و ارزان قيمت انجام دهيد و (دبي)، تايلند، مالزي تهيه بليط هواپيما، ويزا
سفرنامه جزیره زیبای کیش
به جايي مثل دبي بليط هواپيما رو تهيه كنيد فروش بليط. نمونه قيمت مراجعه به
لزوم توجه به مديريت صنعت حمل و نقل هوايي
خطوط هوايي مالكان هواپيما بوده كه ظرفيت فروش بليط و ارزان‌قيمت، حضور
جشن سده سال 92 یزد
حاشيه خليج فارس قدر آن را دانسته و بادگيرهاي مشابه يزد را در دبي قيمت خدمات خود بليط
صنعت حمل و نقل هوايي، بستر توسعه پايدار 3
عده‌اي موافق افزايش قيمت بليت هواپيما در شدن نرخ بليط كه به ميان دبي هم‌چون
3 . كيش
هفته گذشته بنابه شرايطي خاص بايد سفر مي كردم به نسخه وطني دبي بليط گرفتيم و قيمت كنز
آشنایی با کشور مالزی
بزرگ اقتصادي؛ ژاپن دومين کشور صنعتی دنيا؛ چين غول صادرات ارزان قيمت؛ هند و استراليا
بررسي وضعيت هتلها
دبي ، ستاره‌اي متوسط يا گرا ن قيمت روی می آورند تا آدرس محل فروش بليط هواپيما
برچسب :
قيمت بليط هواپيما دبي